Recenzja książki: Spotkania z Małym Księciem
Recenzuje: Katarzyna Krzan
WYCHOWANIE PRZEZ SZTUKĘ
Wychowanie przez sztukę jest ostatnio bardzo modnym trendem w edukacji i wychowaniu. Jest to związane z zapotrzebowaniem, jak zauważa Autorka we Wstępie, na jednostki o skrystalizowanym poczuciu własnej i kulturowej tożsamości, a więc osoby kreatywne, empatyczne, otwarte i odpowiedzialne, o szerokich kompetencjach komunikacyjnych. Te wszystkie cechy z pewnością zapewnia stałe i twórcze obcowanie ze sztuką we wszystkich jej przejawach. Jak pisze Autorka: „Wychowanie przez sztukę zmierza do ukształtowania pełnej i integralnej osobowości, będącej rezultatem intensywnego uczestniczenia w wielostronnym działaniu, przeżywaniu i poznawaniu otaczającego świata. Funkcjonuje w ramach zintegrowanego wychowania umysłowego, estetycznego i moralno-społecznego.”
Współcześni pedagodzy i wychowawcy zwracają uwagę na konieczność kompleksowego wychowania, obejmującego wszystkie sfery ludzkiej wrażliwości, także tej związanej z percepcją estetyczną. Jak jednak tego dokonać, skoro w programie szkolnym obcowanie ze sztuką obejmuje niewielką ilość zajęć plastycznych i muzycznych.
Autorka, Małgorzata Kapłon, opracowała własny program oparty na koncepcjach wychowania poprzez sztukę. W swojej monografii dokonuje najpierw przeglądu współczesnych teorii pedagogicznych, włączających sztukę w procesy wychowawcze, by następnie zaprezentować praktyczne propozycje do wykorzystania przez nauczycieli i wychowawców podczas zajęć z podopiecznymi. Jej propozycja oparta jest na utworze „Mały Książę” Antoine’a de Saint-Exupery, jako tekście niosącym ważne, humanistyczne przesłanie. Co więcej, scenariusze zajęć znalazły praktyczne zastosowanie podczas zajęć prowadzonych przez Autorkę w jednym z podkrakowskich przedszkoli w grupie pięciolatków. Jak się okazuje, już tak małe dzieci mają wrażliwość estetyczną, która pozwala im na twórcze percypowanie tekstu literackiego. Zajęcia bowiem polegały na słuchaniu treści utworu, a następnie na twórczym jej wykorzystaniu w pracach plastycznych, zajęciach muzycznych i zabawie, będącej swoistą interpretacją sytuacji opisanych w książce.
Scenariusze zaprezentowane w publikacji z pewnością wzbogacą zajęcia z dziećmi, nie tylko tymi najmłodszymi, bowiem łączą interpretację dzieła literackiego z twórczym jego przetworzeniem w utworach plastycznych, muzycznych, a nawet literackich w sposób swobodny, oparty na zabawie. Jak podkreśla sama Autorka: wszechstronny rozwój zdolności i umiejętności dziecka w ramach wychowania przez sztukę jest nie tylko możliwy, ale i pożądany ze względu na naturalne predyspozycje dziecka, takie jak: ciekawość świata, spontaniczność, otwartość i twórczość. Powiązanie muzyki, literatury, plastyki i ruchu wpływa na poziom dyspozycji twórczych dziecka oraz na rozwój całej jego osobowości w sferze intelektualnej, emocjonalnej, estetycznej i moralnej.
O wartości publikacji świadczy przede wszystkim fakt, że zawarte w niej wskazówki nie są oparte wyłącznie na bogatej literaturze przedmiotu, ale przede wszystkim na ich praktycznym zastosowaniu podczas zajęć z dziećmi.
