Recenzja książki: Śmierć samobójcza. Perspektywa kryminalistyczna i pedagogiczna
Recenzuje: Justyna Gul
Dlaczego samobójstwo?
Śmierć, a szczególnie śmierć gwałtowna, jest głównym przedmiotem zainteresowania medycyny, zwłaszcza tanatologii sądowo-lekarskiej. Utrata najwyższego dobra społecznego, jakim jest ludzkie życie, wymaga wyjaśnienia jej przyczyn - i to nie tylko w przypadkach, w których zachodzi podejrzenie popełnienia przestępstwa. Samobójstwo człowieka zawsze było zjawiskiem wzbudzającym kontrowersje oraz rodzącym pytania dotyczące motywów targnięcia się na swoje życie, braku pomocy ze strony otoczenia czy przyczyn, dla których osoba zmarła nie szukała innej drogi wyjścia, innego sposobu rozwiązania swoich problemów.
Leszek Bednarski - adiunkt w Zakładzie Kryminologii i Kryminalistyki Wydziału Prawa i Administracji na Uniwersytecie Opolskim oraz Arkadiusz Urbanek - adiunkt w Instytucie Pedagogiki na Uniwersytecie Wrocławskim pochylili się nad zagadnieniem samobójstwa, zaś efektem ich pracy jest pozycja niezwykle frapująca i cenna, nie tylko dla funkcjonariuszy policji czy osób zajmujących się pedagogiką penitencjarną, ale i wszystkich pracujących z grupami wysokiego ryzyka, zarówno z dziećmi, młodzieżą, jak i osobami dorosłymi. Śmierć samobójcza - perspektywa kryminalistyczna i pedagogiczna, opublikowana nakładem Oficyny Wydawniczej Impuls, to pozycja niezwykle wartościowa dzięki praktycznemu ujęciu tematu, czyli dzięki dogłębnej analizie listów pożegnalnych osób popełniających samobójstwo.
Praca składa się z dwóch części, z których pierwsza ma na celu zwrócenie uwagi czytelników na umiejętności pozyskiwania i analizowania informacji pozyskiwanych w toku postępowania dowodowego. Autorzy omawiają ślady kryminalistyczne, dokonując ich klasyfikacji na ślady daktyloskopijne, mechanoskopijne, użycia broni palnej, ślady traseologiczne stóp i pojazdów oraz ślady biologiczne. Poruszony został również temat dotyczący wykorzystywania termoskopii i termografii w kryminalistyce, a także zagadnienie śladów fonoskopijnych, osmologicznych i mikrośladów. Autorzy zapoznają czytelników z podstawowymi definicjami występującymi w kryminalistyce, a także omawiają procedurę oględzin, jako drogi do wyjaśnienia okoliczności śmierci, podkreślając jej cel i zadania. Przybliżone zostały tu również zagadnienia związane z poszukiwaniem śladów wyjaśniających okoliczności śmierci, m.in. penetracji miejsca, oględzin zwłok i ich obrażeń.
Ta część publikacji, stanowiąca merytoryczne podwaliny zagadnienia samobójstwa, pozwala na zdobycie wiedzy związanej z procedurami, próbującymi odpowiedzieć na pytanie o okoliczności śmierci człowieka. Pozwala też z większym zrozumieniem zagłębić się w zagadnienia związane z samobójstwem. Autorzy poddają tu analizie treść listów pożegnalnych oraz wypowiedzi osób bliskich samobójcy.
Leszka Bednarskiego i Arkadiusza Urbanka to pozycja bardzo ważna i stanowiąca nieocenione źródło informacji. Mimo, iż autorzy zaznaczają, że złożone sytuacje osobiste ludzi, ich specyficzny sposób interpretowania siebie i otoczenia przekonują, że pełne zrozumienie sytuacji samobójcy przed zamachem na życie może nigdy nie nastąpić, to ogromny wkład pracy włożony w przeprowadzone badania do tego zrozumienia przybliża. Wnioski z analizy dokonanej przez autorów będą niewątpliwie cennym materiałem, służącym profilaktyce zachowań samobójczych. Publikacja powinna na stałe zagościć w bibliotekach pedagogów czy wychowawców, jak również wszystkich osób udzielających wsparcia drugiemu człowiekowi. Szczególnie, że autorzy zwracają uwagę na bardzo ważną kwestię - gotowość młodego człowieka do samobójstwa jest wynikową utraty wiary w sens wartości. I na tym polu pozostaje jeszcze wiele do zrobienia, poczynając od stworzenia okazji do wypowiadania się osobom zagrożonym. Miejmy nadzieję, że książka będzie do tego impulsem.
