Recenzja książki: Relacje interpersonalne: Proces porozumiewania się

Recenzuje: Danuta Szelejewska

Niezbędnym warunkiem życia społecznego jest relacja, rozumiana jako proces nawiązywania kontaktów osobistych. Pełne odpowiedzialności współdziałanie ludzi między sobą, wzmacnia wewnętrzne więzi oraz pogłębia poczucie przynależności do określonej grupy. Książka Relacje interpersonalne jest szerokim studium zagadnienia międzyosobowego porozumiewania się, w którym autorzy skutecznie wychodzą naprzeciw oczekiwaniom czytelnika. Jak przystało na doskonały podręcznik, również ten omawia poruszony problem na wielu płaszczyznach.

Całość została podzielona na trzy zasadnicze części, charakteryzujące się stopniowym narastaniem: od podstaw porozumiewania się międzyosobowego, poprzez tworzenie wiadomości i jak najbardziej skuteczne odpowiadanie na nie, aż do aspektów relacji interpersonalnych. Dopiero wszystkie te elementy razem składają się na całość, ułatwiającą nawiązywanie kontaktów, wzmacniającą powstałe związki, a także uczącą pokojowego rozwiązywania konfliktów.

Analiza podstaw porozumiewania się (część pierwsza) pozwala zdefiniować omawiany proces, określić jego kompetencje oraz wyszczególnić wartości i normy kulturowe. To z kolei umożliwi czytelnikowi dostrzeżenie subiektywnej natury obrazu samego siebie (wraz z różnicami pomiędzy „ja” zauważanym a „ja” prezentowanym), a także zajęcie odpowiedniego stanowiska w zakresie spostrzegania innych. Wiedza czytelnika w tym zakresie zostanie również wzbogacona o umiejętność kontrolowania spostrzeżeń oraz zdolność do przyjęcia punktu widzenia drugiej osoby.

Założeniem drugiej części jest pomoc w uczynieniu lżejszą zwykłej, szarej codzienności każdego z nas. Autorzy uczą komunikacji niewerbalnej oraz właściwego odczytywania wypowiadanych słów, podkreślają ogromne znaczenie umiejętności słuchania, a także przekonują o wpływie emocji na kształtujące się stosunki międzyludzkie, ze szczególnym uwzględnieniem minimalizowania emocji obezwładniających.

Tematem trzeciego rozdziału stały się aspekty relacji interpersonalnych. W jego ramach została szczegółowo omówiona dynamika, intymność i dystans, ujawnianie siebie oraz klimat. Wszystko to ma bezpośredni wpływ na wypracowanie w sobie umiejętności porozumiewania się w sytuacjach kontrowersyjnych, a także jak najmniej bolesnego rozwiązywania konfliktów.

Książka Relacje interpersonalne. Proces porozumiewania się wzbogacona jest o dokładnie opracowane schematy, tabelki, rysunki i spostrzeżenia zamieszczone w ramkach. Każdy rozdział zakończony jest zestawem ćwiczeń, przeznaczonych do osobistego zastosowania. Aneksy bogate są w informacje dotyczące porozumiewania się w rodzinie i w pracy. Przyswajanie wiedzy ułatwia indeks nazwisk i rzeczowy, słowniczek terminów oraz bibliografia (niestety, niewiele pozycji dostępnych jest w języku polskim).

Publikacja jest skierowana do psychologów, pedagogów, wychowawców, przede wszystkim jednak do studentów (zwłaszcza psychologii), którzy korzystając z niej, dokładnie pogłębią swoją wiedzę z zakresu obranych studiów. Język, jaki w niej zastosowano, jest przystępny i całkowicie zrozumiały. Jako podręcznik całkowicie spełni pokładane w nim nadzieje.