Recenzja książki: Przypadek sprawił

Recenzuje: Justyna Gul

Licho nie śpi

Są takie zdarzenia w życiu człowieka, które nigdy nie powinny mieć miejsca. Niekiedy splot okoliczności, złośliwy chichot losu wystawia nas na próbę, kierując w określone miejsce w określonym czasie. Niekiedy fatum wpycha na naszą ścieżkę osoby, które determinują naszą przyszłość, osoby, których spotkanie było mało prawdopodobne. A jednak…

Ten przypadek występuje zaskakująco często, można by się nawet pokusić o określenie go mianem przyszłości zapisanej w gwiazdach. Przyszłości, która może przynieść nam radosny śmiech, ale i gorzkie łzy, zadowolenie, ale i niepokój. Joanna Morawiec, znana artystka, stojąca u szczytu kariery, zakochana, z głową wypełnioną planami, nie miała już przed sobą nic. Jej siostrze, Ewie, zostały zaś tylko wspomnienia i nurtujące pytanie: czy śmierć siostry była wypadkiem? Historię życia, które skończyło się zbyt wcześnie, historię przypadku, który wpłynął na los pozostałych na tym łez padole bliskich snuje Barbara Rybałtowska. Z właściwym sobie wyczuciem, cedząc oszczędnie słowa, ważąc ich znaczenie i umiejętnie stopniując atmosferę napięcia autorka opowiada w najnowszej książce Przypadek sprawił o straconych nadziejach i prawdzie, która wyzwala.

Opublikowana przez wydawnictwo Axis Mundi powieść autorki to nostalgiczne wspomnienia kobiety, która mimo upływu czasu nie potrafi uporać się z tragicznymi wydarzeniami sprzed lat. Wraz z Ewą, emerytowaną panią architekt, żoną uznanego reżysera, wracamy wspomnieniami do czasów, kiedy jej starsza siostra była pełną energii i szalonych pomysłów artystką estradową i łamaczką męskich serc. Czy jednak obraz, który kobieta skrywa w sercu, jest prawdziwy? Pamiętniki zmarłej Joanny pokazują prawdziwą twarz wspaniałej dziewczyny, która miotała się pomiędzy pragnieniem tworzenia i śpiewania a koniecznością podporządkowania się brutalnym regułom rządzącym rynkiem muzycznym. Dziewczyny, która dopiero w obecności mężczyzn czuła się w pełni doceniona, która rozkwitała wyłącznie pod wpływem spojrzeń wielbiącego ją tłumu. Presja, oczekiwania wobec jej osoby okazały się jednak zbyt duże, aby dało się je wytrzymać. Mordercze trasy koncertowe, życie na walizkach i narzucany repertuar, który zadawał kłam melodii jej duszy – tego nie widział nikt. Nikt też nie był zainteresowany dociekaniem, kim jest prawdziwa Joanna.

Być może życie u boku Modesta Twardowskiego, niedoszłego męża i wielkiej miłości kobiety, odmieniłoby ją, być może raz na zawsze udałoby się jej zerwać z wątpliwościami dotyczącymi talentu czy dalszej drogi. Być może tak właśnie by się stało, gdyby nie przypadek…

Ewa wielokrotnie wracała wspomnieniami do tamtej nocy, kiedy zginęła Joanna. Chwilę wcześniej śmiała się i podskakiwała, radośnie szczęśliwa i pewna uczucia Modesta. Tym większy był szok, gdy znaleziono ją martwą w jeziorze, a śmierć uznano za tragiczny wypadek. Jak było w rzeczywistości? Każda prawda ma swoje oblicza, niekiedy zaskakuje, ukazując nieznaną twarz. Czy tak będzie i tym razem?

Historię Ewy i Joanny, koleje ich losów, poznajemy za sprawą kilku zabiegów zastosowanych przez autorkę. Niekiedy narratorem jest Ewa, niekiedy ustępuje w tej roli Joannie. Podróże w czasie, które odbywamy, przenosząc się do roku 2012, 1970, 1967 czy 1958, by później znów powrócić do teraźniejszości sprawiają, że opowieść Rybałtowskiej staje się wielowymiarowa, my zaś śledzimy dorastanie bohaterek, by za moment stać się bezpośrednimi świadkami zdarzeń, które miały miejsce owej feralnej nocy. Nocy, która przez przypadek zmieniła życie kilku osób…

Akcja powieści Przypadek sprawił toczy się niespiesznie, choć dzięki wydarzeniom ukazanym na przestrzeni tylu lat nie ma mowy o znużeniu czy monotonii. Zwraca uwagę nie tylko wyjątkowy, charakterystyczny dla autorki styl, ale także szansa, jaką otwiera przed nami lektura – oto zyskujemy dostęp do artystycznego świata, w którym często światła jupiterów zmuszają do zakładania masek. Powieść Rybałtowskiej to również piękna historia o młodości oraz właściwej jej energii i żywiołowości, o niczym nieskrępowanej miłości oraz o siostrzanych więzach – silniejszych niż czas i nierozerwalnych mimo przeciwności losu. Najnowsza powieść Barbary Rybałtowskiej - podobnie jak wcześniejsze - gwarantuje czytelnikom wiele wzruszeń i powodów do refleksji.