Recenzja książki: Przewodnik po przyjaźni. 40 medytacji dla przyjaciół

Recenzuje: mrowka

Wydaje się, że w literaturze pięknej motyw przyjaźni zawsze ustępuje tematowi miłości. Dla tych, którzy chcieliby uzyskać podręczny zbiorek rozważań i cytatów o przyjaźni, bądź obdarować najbliższych zestawem refleksji obudowanych wokół zagadnienia przyjaźni, nadaje się książeczka ojca Józefa Augustyna „Przewodnik po przyjaźni. 40 medytacji dla przyjaciół”.

To 40 maleńkich rozdzialików poruszających podstawowe wątki dotyczące przyjaźni. Co warto zauważyć – autor nie ogranicza się do cytowania „Biblii” i analizowania relacji między człowiekiem i Bogiem, sięga również do skrzydlatych słów, złotych myśli – cytatów z różnych epok i różnych dzieł. Grupuje je w niewielkie objętościowo wypowiedzi, przytacza, jako ilustracje bądź punkt wyjścia dla swoich przemyśleń. Czym zajmuje się autor? Próbuje zdefiniować przyjaźń, sprawdzić, czy jest możliwa między kobietą i mężczyzną. Pyta, dlaczego przyjaźnie bywają płytkie, zrywane bądź przekształcane (na przykład w miłość). Charakteryzuje przyjaźń jako skarb, tłumaczy, kto jest godny przyjaźni. Omawia rolę hojności i bezinteresowności, szczerości i przebaczenia, w skazuje też różnice między przyjaźnią i miłością. Skupia się również na zagadnieniu przyjaźni w małżeństwie i przyjaźni między rodzicami a dorastającymi dziećmi, między ojcem i synem, Rozważa problem zdrady i braku zaufania.

„Medytacje dla przyjaciół” to raczej skondensowany maksymalnie zbiór tematów do samodzielnych refleksji, niż wyczerpująca analiza zjawiska. To zestaw mądrości i uwag wypowiadanych z chrześcijańskiego punktu widzenia. To czterdzieści cech charakteryzujących istotę przyjaźni, to próba dotarcia do sedna zjawiska. Warta uwagi jest postawa autora – nie stanowczego i nieomylnego, a przedstawiającego własne spojrzenie na przyjaźń. Wielu czytelników mogłoby z góry odrzucić tę książkę z obawy o „religijność”, o jednostronne podejście do tematu przyjaźni – w końcu wydało tę pozycję WAM, autor jest przedstawicielem duchowieństwa. Tymczasem dla ojca Józefa Augustyna Biblia staje się jednym z kontekstów do odczytywania zagadnienia przyjaźni – ale nie jest kontekstem jedynym. Co więcej – tylko kilka medytacji dotyczy spraw religijnych – więzi człowieka i Boga czy przyjaźni wśród kapłanów lub zakonników. Większość poruszanych motywów nie dość, że nie opiera się na cytatach z Pisma Świętego, to jeszcze nie tłumaczy międzyludzkich relacji w oparciu o religię. To poszerza krąg odbiorców. Warto zaznaczyć, że wśród cytowanych twórców znajdują się między innymi rzymscy retorzy i myśliciele, Aleksander Fredro, Fryderyk Nietzsche, Juliusz Słowacki, ksiądz Jan Twardowski, Goethe, Molier czy kubański jezuita – Federico Arvesu.

Można zatem traktować „Przewodnik po przyjaźni” jako zestaw przydatnych cytatów do wypisywania na urodzinowych kartkach lub podpowiedź przy pisaniu wypracowań na temat przyjaźni; dla księży i katechetów to dobry punkt wyjścia do rozważań w kazaniach i na lekcjach religii, dla przyjaciół – miły prezent.