Recenzja książki: Przemoc w wychowaniu rodzinnym

Recenzuje: Sławomir Krempa

Występowanie przemocy w rodzinach uczniów, z którym przychodzi pracować nauczycielom, psychologom i pedagogom szkolnym, to problem, jak wypada zbadać przed rozpoczęciem pracy w szkole, przedszkolu czy placówce opiekuńczej. To problem, na zetknięcie z którym wypada dobrze się przygotować, by wobec dzieci, które doświadczyły bądź doświadczają przemocy w wychowaniu rodzinnym, odpowiednio się zachować, we właściwy sposób im pomóc oraz przeciwdziałać szerzeniu się spirali przemocy, która często przechodzi z pokolenia na pokolenie. Z pewnością dobrą analizą tak trudnego zjawiska jest praca Jolanty Maćkowicz „Przemoc w wychowaniu rodzinnym”.

Autorka w swej książce stara się problem omówić możliwie najszerzej. Owszem, omawia na podstawie dostępnej literatury samo pojęcie przemocy fizycznej oraz zjawiska przyczyny i symptomy, dzięki którym jego występowanie w rodzinie dziecka można dostrzec. Opisuje uwarunkowania występowania przemocy i jej skutki. Co ważne, w swych poszukiwaniach Maćkowicz nie ogranicza się wyłącznie do problematyki przemocy fizycznej, ale podejmuje również temat znęcania się psychicznego nad dzieckiem – sprawy mniej może nagłaśnianej i obecnej w mediach, ale stanowiącej niemniejszy problem.

Ciekawym zabiegiem okazuje się także próba zbadania sposobu społecznego postrzegania przemocy – tu własne poszukiwania i badania autorki stanowią główną i najbardziej interesującą część rozdziału. Trzeba wyraźnie zaznaczyć, że praca Jolanty Maćkowicz ma charakter stricte naukowy, stąd jej lekturze oddać się powinni przede wszystkim studenci kierunków pedagogicznych, przyszli nauczyciele, psycholodzy i pedagodzy. Warto jednak po nią sięgnąć również jeśli jest się osobą już praktykującą w którymś z tych zawodów, bowiem niektóre spośród rozdziałów mogą wiele wnieść w naszą wiedzę, a wyniki badań własnych autorki często okazują się zaskakujące i intrygujące. Przeciętny czytelnik po tę publikację sięgać raczej nie powinien – jest ona napisana językiem nieco zbyt trudnym, przepełnionym naukową terminologią, a jej struktura jednak odpowiadać będzie przede wszystkim naukowcom i osobom zawodowo zajmującym się badaniem tego problemu. Właśnie – struktura.

Książka podzielona jest na rozdziały bardzo klarowne, których tytuły stanowią wyczerpujące wyjaśnienie, o czym dana część będzie traktowała. W ramach rozdziałów funkcjonują wydzielone części, których układ jest głęboko przemyślany i uporządkowany. Jak każdy rzetelny badacz, Jolanta Maćkowicz bowiem najpierw prezentuje wyniki własnych poszukiwań w dostępnej literaturze, w kolejnych podrozdziałach opisując cudze badania, a następnie przechodząc do wyników badań własnych. Te zawsze stanowią znakomite uzupełnienie i pogłębienie wcześniej dostępnych i opisanych już poszukiwań,

Maćkowicz stawia sobie za cel wyjaśnienie wszystkich odnalezionych w literaturze niejasności i zapełnienie białych plan – oczywiście, jest to zadanie niemal niewykonalne, ale autorka wywiązuje się z niego zaskakująco dobrze. Jej książką więc okazać się powinna zarówno doskonałym wstępem do zgłębiania tematyki przemocy rodzinnej, jak i doskonałym uzupełnieniem wcześniejszych poszukiwań, wskazujących dalsze kierunki i literaturę, która może okazać się przydatna w pracy badawczej – ale i praktycznej.