Recenzja książki: Przedwojenny Kraków. Najpiękniejsze fotografie

Recenzuje: Damian Kopeć

Międzywojenny Kraków na starych fotografiach

Okładkę książki Przedwojenny Kraków. Najpiękniejsze fotografie zdobi świetne zdjęcie z 1938 roku, widok Krakowa od północy. W porannej mgle widać dachy kamienic i wieże kościołów, rozmyte sylwetki kościoła Mariackiego, Wawelu i Wieży Ratuszowej. Zdjęcie to bardzo dobrze wprowadza w klimat całego albumu, pełen nostalgicznego spojrzenia na początek minionego wieku z perspektywy tak starego miasta, jakim jest Kraków.

Kraków, miasto tak mocno związane z historią Polski, od początków historii fotografii był wdzięcznym tematem zdjęć. Wspaniałe budowle, urocze uliczki, historyczne miejsca, ludzie spieszący w sobie wiadomych sprawach lub odpoczywający w czasie spaceru - inspiracją mogło być dosłownie wszystko. W dwudziestoleciu międzywojennym coraz lepsze i łatwiejsze w użyciu aparaty fotograficzne stały się bardziej dostępne i sięgało po nie coraz więcej ludzi. Najbogatszą dokumentację przedwojennego Krakowa stworzyli jednak fotografowie współpracujący z dynamicznie rozwijającą się wówczas prasą, taką jak chociażby "Ilustrowany Kurier Codzienny". Wielkim darem losu jest to, że tak wiele ich zdjęć przetrwało wojenną zawieruchę, o czym pisze w przedmowie do książki dyrektor Muzeum Historycznego Miasta Krakowa. To właśnie stamtąd, ze zbiorów tegoż muzeum, pochodzi większość zamieszczonych w albumie fotografii.

Książka Przedwojenny Kraków. Najpiękniejsze fotografie autorstwa Krzysztofa Żyry jest wydaniem dwujęzycznym, polsko-angielskim. W przypadku wstępu opisującego historię miasta teksty w obu językach są porównywalne. W przypadku opisu poszczególnych zdjęć notatki obcojęzyczne są z konieczności mocno okrojoną wersją polskich. Krzysztof Żyra przyjął dość swobodny podział albumu nie tyle na rozdziały co na interesujące go tematy, czasami bardzo konkretne. Zaczynamy oglądanie fotografii od panoramy miasta, od Rynku Głównego. Potem możemy podziwiać zdjęcia automobili i dorożek. Wędrujemy po Plantach i podziwiamy najpiękniejsze kościoły, kluczymy starymi uliczkami i wśród ważnych budowli użyteczności publicznej. Zaglądamy do żydowskiej dzielnicy. Na wielu fotografiach uchwycono nie tyle same budowle, co życie miasta, święta i popularne zwyczaje, pracę i odpoczynek mieszkańców.

Dobrym uzupełnieniem zdjęć są ich opisy, tak jak całość albumu dopełnia wprowadzająca w jego treść krótka historia miasta ze szczególnym naciskiem na jego rozwój, architekturę i sztukę. Opisy zdjęć nie są notkami naukowymi. To barwne, czasami zabawne, a nawet trochę frywolne komentarze, bogate w anegdoty. Oddające ducha fotografii, które pokazują życie przedwojennego Krakowa w różnych jego aspektach.

Jak zwykle w przypadku serii albumów Najpiękniejsze fotografie jakość książki stoi na bardzo wysokim poziomie edytorskim. Zdjęcia są ciekawe, niektóre zachwycają ujęciem i klimatem. Album gwarantuje nam, że choć na chwilę przeniesiemy się do międzywojennego Krakowa, spojrzymy na miasto oczami ludzi wrażliwych na jego piękno.