Recenzja książki: Przedwojenne Wilno. Najpiękniejsze fotografie
Recenzuje: Damian Kopeć
Przedwojenne Wilno na fotografiach
Wilno to miasto często chwalone za urok, architekturę, klimat. Miasto ważne dla historii i kultury nie tylko naszego kraju. Tam urodzili się bądź tworzyli ludzie tej miary co Mickiewicz, Słowacki, Kraszewski, Piłsudski, Miłosz. Miasto urokliwie położone na wodami dwóch rzek. Wielokulturowe, wieloreligijne, fascynujące. Rzucające na wielu odwiedzających je swój czar. Zachwycające wspaniałą architekturą, sięgającą nawet czasów średniowiecza.
Jolanta B. Kucharska, autorka albumu Przedwojenne Wilno. Najpiękniejsze fotografie zaprasza w magiczną podróż w przeszłość. Podróż poprzez słowa i obrazy, poprzez opowieść i spojrzenie na chwile uchwycone w obiektywie. W krótkim, treściwym wstępie możemy rzucić okiem na historię miasta. Jego celem nie jest solidny wykład, raczej skromne i skoncentrowane na najważniejszych sprawach wprowadzenie. To właśnie historia jest punktem wyjścia do zwięzłej charakterystyki wybranych zagadnień związanych z Wilnem. Do krótkiego omówienia architektury, szkolnictwa i kultury, obrazu przedwojennego społeczeństwa, przemysłu i handlu związanych z miastem. Jest we wstępie również ciekawy fragment poświęcony dziejom fotografii na ziemi wileńskiej, przede wszystkim tej artystycznej i profesjonalnej. Kilkunastostronicowy wstęp, jak zwykle w serii Najpiękniejsze fotografie, jest dobrym wprowadzeniem do zamieszczonych w albumie zdjęć. Pozwala z większym zrozumieniem i przyjemnością oglądać je. Ułatwia przenoszenie się dzięki nim na chwilę w lata, które bezpowrotnie minęły.
Ciekawostką, na którą autorka książki zwraca się uwagę we wstępie, jest fakt, że właśnie z Wilnem są związane początki fotografii na ziemiach polskich. Już w 1839 roku wykonano tu zdjęcia dagerotypowe (czyli unikatowe obrazy otrzymywane na metalowej płytce) pałacu w Werkach. Przed 1863 rokiem, jak pisze Jolanta Kucharska, w mieście działały już wyspecjalizowane zakłady fotograficzne Alberta Świeykowskiego i Abdona Korzona.
Kilkadziesiąt zamieszczonych w albumie zdjęć i pocztówek pokazuje miasto, które istniało kiedyś. Wiele z owych materiałów nie jest najlepszej jakości technicznej, ale nie odbiera im to wartości emocjonalnej i historycznej. Przed naszymi oczami pojawiają się znane budowle oraz urocze uliczki, swoim rodowodem sięgające nawet czasów średniowiecza, place, kościoły, cerkwie. Wśród zdjęć pojawiają się również nieliczne portrety. Zdjęcia są starannie wyselekcjonowane, kadry cieszą oko. Wartościowe, bardzo pomocne są opisy fotografii. Przedwojenne Wilno to pożyteczna i równocześnie przyjemna lekcja historii. Wydawnictwo RM dba o jakość serii. Także ten album ucieszy prawdziwego bibliofila.
