Recenzja książki: Próba ognia

Recenzuje: Damian Kopeć

W rzeczywistości równoległej  

Światy równoległe to temat często poruszany w literaturze fantastycznej - nie tylko klasycznej z dopiskiem „science”. Temat mocno oddziałujący na wyobraźnię i dający twórcom spore możliwości rozwinięcia go w ciekawym kierunku. Nic zatem dziwnego, że sięgnęła po niego Josephine Angelini autorka specjalizująca się w romantycznej fantasy z elementami romansu paranormalnego, znana przede wszystkim z dwóch cykli: Spętani przez bogów oraz Worldwalker Trilogy. Pierwszym tomem tego drugiego cyklu jest właśnie Próba ognia.

Zasadnicze pytanie dotyczące książki brzmi: czy jest dobrą lekturą? Co się za tym stwierdzeniem kryje, zależy od gatunku, do którego należy dana książka. Dobry podręcznik to wszak coś innego niż dobra powieść fantasy. Próba ognia jest sprawnie napisaną i przyjemną w lekturze powieścią rozrywkową. Nastawioną na wrażliwość kobiecą i skierowaną do grupy czytelników określanych mianem young adult. To połączenie przygodowego fantasy i romansu, z silnym naciskiem na to drugie. Książka pełna emocji, potrafiąca wywoływać je u czytelnika.

Świat równoległy nie jest w  Próbie ognia ważny sam w sobie. To nie tę koncepcję próbujemy dobrze zrozumieć. Angelini nie poświęca wiele czasu zasadom funkcjonowania owej równoległej rzeczywistości, rozwijając tylko te elementy, które są ważne z punktu widzenia fabuły. Może to wywołać lekki niedosyt u czytelnika, który chciałby mieć nakreślony szerszy obraz innego świata.

Mieszkająca w Salem w stanie Massachusetts Lily Proctor jest niezwykle chorowita. Dokuczają jej alergie, które nie pozwalają na zwykłe funkcjonowanie w środowisku. Ma stale podwyższoną temperaturę i musi uważać na jedzenie czy zapachy. Jest nastolatką i chciałaby żyć tak jak inni, chodzić na imprezy, do klubów. Oparciem jest dla niej starsza siostra, Juliet i przyjaciel od dziecka, Tristan. Rodzice żyją w nieformalnej separacji. Mama Lily, Samantha, ma dziwne problemy psychiczne. Wygłasza coś w rodzaju wizji, które czasami są oparte na prawdzie, ale wygłaszane prosto w twarz, skutecznie zrażają do niej całe otoczenie. Lily czuje coś więcej do Tristana, ale ten jest niepoprawnym podrywaczem. Playboyem, który bardzo źle, niemal okrutnie, traktuje dziewczyny - zwłaszcza te z którymi chodził.

Pewnego dnia Lily słyszy głos zapraszający ją do innego świata. Tam ma być podobno zdrową i silną dziewczyną. Jakimś dziwnym sposobem Lily przenosi się do świata, który przypomina dotychczasowy geograficznie, ale jest przy tym zaskakująco inny. Do świata równoległego, w którym istnieją odpowiedniki osób, które zna lub kiedyś poznała. Ludzie podobni, ale nie ich wierne kopie. W tym oto świecie jej lokalna „kopia“ jest czarownicą, Lady Salem, która ma ogromną władzę. To właśnie ona sprowadziła Lily do siebie. Cierpi na poważną chorobę i chce, by ta ją zastąpiła. Jakie są motywy działań Lady Salem? Jaką rolę w jej planach ma spełniać Lily? Czy jest ona obdarzona mocami czarownicy?

Motyw rzeczywistości równoległej, światów, pomiędzy którymi można się czasami przemieszczać, jest tu raczej pretekstem niż celem samym w sobie. Pretekstem do ukazywania różnorakich dylematów jednostki, na przykład dotyczących metod sprawowania władzy, chronienia poddanych przed niebezpieczeństwami, które niesie postęp naukowy; roli ekologii w przetrwaniu świata. Warstwa fantastyczna jest mniej rozbudowana niż warstwa romantyczna. Nie jest to zatem epicki fresk, równoległą rzeczywistość poznajemy poprzez losy zaledwie kilku - skądinąd ciekawych - postaci, między którymi rozwijają się dość złożone relacje. Lily poznaje odpowiedniki osób, które znała w swoim świecie. Ma okazję je porównywać, odkrywać na nowo. To dziwne, ale większość z nich ma takie same lub podobne imiona, a nawet nazwiska jak w świecie, z którego przybyła Lily. Nie mówiąc już o języku, a nawet o książkach, które istnieją w obu światach. Takie założenia przyjęła autorka, choć w tym wypadku nie są one szczególnie wiarygodne.

Emocje i relacje - to one przede wszystkim przyciągają uwagę. Zagłębiamy się w wewnętrzny świat Lily. W jej poszukiwanie prawdy o świecie, w którym się znalazła, oraz własnej roli w dramatycznych wydarzeniach. W jej odkrywanie siebie i własnych uczuć. Intrygują również trochę zbyt rzadkie ciekawostki z nowej rzeczywistości, zmutowane zwierzęta, magia pełniąca znaczącą rolę w codziennym życiu. Świat Lady Salem jest połączeniem starego, ziemskiego, z epoki królów, jak i nowoczesności. Lily okazuje się być tu muflą, czyli posiadać zdolność transmutacji materii w energię. Magia rozwiązuje wiele problemów, także tych, za które w naszym świecie odpowiada technika, choć nie jest tłumaczone, jak się to dzieje. W tym świecie istnieje również nauka, ale ludzie parający się nią są od pewnego czasu prześladowani przez czarownice.

Ciekawy sam w sobie inny świat; wyraziste, barwne postacie; magia, która tak wiele może; dojrzewanie Lily i skomplikowane relacje między postaciami; emocje; wątek romantyczny; intrygująca fabuła; miejscami wartka akcja; pod pewnymi względami nieszablonowa końcówka - powieść ma niezaprzeczalny urok. Jest sprawnie napisana i choć nie pozbawiona drobnych wad, może się podobać. Czyta się ją szybko i z przyjemnością.