Recenzja książki: Pijąc kawę gdzie indziej
Recenzuje: kalina
"Pijąc kawę gdzie indziej" to zbiór ośmiu opowiadań publikowanych wcześniej przez autorkę na łamach prasy. Ich bohaterowie mają ciemną skórę i jeszcze ciemniejsze perspektywy na przyszłość. Są osobami żyjącymi w biedzie, sfrustrowanymi, nie potrafiącymi znaleźć miejsca w życiu. Przed naszymi oczami przewija się cała galeria postaci. Poznajemy między innymi młode harcerki planujące zemstę na białych koleżankach z innego zastępu, ponieważ te obraziły je słowem "czarnuchy". Fanatycznie religijną pielęgniarkę, która za życiowe zadanie uważa głoszenie Słowa Bożego w szpitalu (nie przeszkadza jej fakt, że wielu pacjentów to wyznawcy innej wiary niż katolicka lub ateiści). Młodą dziewczynę, która przeżywa homoseksualną fascynację białą koleżanką. Kobietę, która chcąc zarobić na życie decyduje się podjąć pracę nauczycielki literatury i uczniowie dokuczają jej na wszelkie możliwe sposoby. Inną desperatkę, która sposób na wyrwanie się z biedy upatruje w Japonii- swoim wymarzonym raju (niestety raj okazuje się dla niej piekłem). Nastoletniego chłopaka, który towarzyszy wypuszczonemu właśnie z więzienia ojcu- alkoholikowi i sadyście znęcającemu się nad rodziną. Instruktorkę harcerską, kolejną fanatycznie religijną kobietę. To tylko wybrane osoby. Są one zamknięte w obrębie własnej rasy. Jak mówi jedna z bohaterek: "Mieszkańcy południowych przedmieść Atlanty łatwo zapominali o białych. Biali byli jak te gołębie pisklęta: istnieli naprawdę, lecz rzadko się ich widywało czy o nich myślało. Każdy kupował ciuchy w "Rich's", każdy widział białe dziewczyny i ich matki, gruchające nad sukienkami, każdy jeździł do biblioteki w śródmieściu i widywał białych biznesmenów, którzy przemykali obok z ważnymi minami, wlepiając oczy w zegarki na wygiętych nadgarstkach, jakby lada chwila mieli przedzierzgnąć się z Clarków Kentów w Supermanów. Ale były to ulotne obrazki" Oficjalnie nie ma segregacji rasowej. Nie ma miejsc osobno dla kolorowych, a osobno dla białych. Lecz segregacja nadal istnieje w głowach. Pokazane jest to chociażby w wymownej scenie wsiadania do autobusu- z jednej strony zgromadziły się osoby czarne, a z drugiej białe... Źródłem podziałów jest też pamięć dawnych prześladowań. Oczywiście osoby wcześniej poniżane chcą się odegrać na byłych ciemiężycielach. Jeden z prostszych sposobów ukazany jest w opowiadaniu "Skautki". Ojciec jednej z harcerek kazał białym ludziom należącym do grupy religijnej menonitów odmalować swój ganek. Menonici nie mogą bowiem odmówić, gdy ktoś prosi ich o przysługę- zabrania tego religia. Skąd taka prośba? Przyjrzyjmy się wytłumaczeniu ojca: "Powiedział (...) że to jedyna okazja, aby biały człowiek pracował dla czarnego na klęczkach i za darmo. Nareszcie zrozumiałam, co ojciec miał na myśli i dlaczego tak postąpił, choć wcale mi się to nie podobało. Jeśli ktoś cię poniża przez bardzo długi czas, korzystasz z pierwszej sposobności, by odpłacić się komuś innemu tym samym". Niewątpliwą zaletą książki są bardzo trafne obserwacje obyczajowe. Całość jest przepełniona poczuciem humoru, widocznym przy kreowaniu zarówno sytuacji, jak i wizerunków postaci. Rewelacyjna jest na przykład wspomniana przeze mnie religijna instruktorka harcerska, która wszystkie słowa ze strefy sacrum traktuje jako skróty, fachowo zwane akrostychami. Oto przykłady. Biblia- Boska Instrukcja dla Błogosławionych Ludzi- Informacje Anielskie. Jezus- Jego Ewangelia Zgnębione Umacnia Stworzenia. Szatan- Skuszonym Zgotuje Arcynieprzyjemne Tortury Adwersarz Niebios... Wadą jest niewątpliwie nierówny poziom. Niektóre opowiadania są rewelacyjne, czyta się jednym tchem. Zdarzyły się też jednak takie, które mnie trochę znudziły. Bywa też (na szczęście rzadko), że żarty przekraczają granice dobrego smaku. Mimo wspomnianych mankamentów całość oceniam jednak pozytywnie. Kalina Beluch
