Recenzja książki: Pchła Szachrajka

Recenzuje: Magdalena Galiczek-Krempa

Niektórych bajek po prostu nie wypada nie znać. Jedną z tych fenomenalnych, wciąż aktualnych i rozbawiających zarówno tego małego, jak i dużego czytelnika do łez, jest „Pchła Szachrajka” Jana Brzechwy. Przewrotna, pełna inteligentnego humoru i niecodziennego dowcipu publikacja, opatrzona cudownymi, barwnymi i dużymi ilustracjami, zachwyci każdego malucha i sprawi, że często będzie on po książeczkę sięgał.

Pchła Szachrajka to mała elegantka. Oprócz wdzięku nasza bohaterka posiada także wiele innych, przydatnych w jej dość wystawnym życiu, cech. Jest niesamowicie inteligentna, bystra i błyskotliwa. Potrafi się odnaleźć w każdej sytuacji, mało tego – dzięki wrodzonym zdolnościom udaje jej się cało wyjść z wielu opresji, wyciągając także dla siebie wiele korzyści ze stworzonego zamieszania. Mała pchła, mimo swojej zaradności i, rzec by można: cwaniactwa, musi jednak w końcu zapłacić za swoje psoty i jak na bohatera książeczki dla dzieci przystało, z lekkoducha staje się odpowiedzialną i dojrzałą pchłą.

„Pchła Szachrajka” napisana jest wierszem, jednak dobór odpowiednich słów sprawia, że uzyskane rymy są nieoczywiste i niebanalne. Prowadzenie narracji przy pomocy wiersza sprawia, że akcja opowieści biegnie błyskawicznie. Krótkie wersy dodają bajce niesamowitego tempa, sprawiają, że historia ta staje się rytmiczna, uporządkowana. 
„Pchła Szachrajka” to typowa dla twórczości Jana Brzechwy bajka dla dzieci, w której prym wiodą satyra i nieokiełznany dowcip. Nie ma chyba sytuacji opisanej przez autora w bajeczce, w której Pchła Szachrajka nie grałaby pierwszych skrzypiec. Ta mała bohaterka zawsze wyłania się na pierwszy plan, sama, bądź wykorzystując kogoś innego, rządzi otaczającym ją towarzystwem, a wszystko to czyni z właściwą sobie złośliwością, żeby nie powiedzieć – perfidią. Pchła Szachrajka wykorzystuje zatem naiwność innych ludzi, przedstawia się nieznajomym jako ktoś, kim tak naprawdę nie jest, wreszcie: chce czerpać korzyści przy każdej nadarzającej się ku temu okazji. Dzięki tak lekkiemu podejściu do życia i beztrosce, mała Pchła decyduje się na coraz złośliwsze wybryki. Autor, tworząc postać Pchły Szachrajki, zapewne sugerował się własnymi obserwacjami ludzkich zachowań. Te co bardziej nikczemne zebrał i zestawił ze sobą, tworząc z pozoru przyjazną, jednak w rzeczywistości zepsutą i złośliwą postać Pchły. Jest ona zatem sztandarowym przykładem osoby, która musi za swoje postępowanie ponieść karę – stąd w bajce pojawia się przemawiające do dziecięcej wyobraźni więzienie – nasza bohaterka zostaje także sama, opuszczona przez wszystkich swoich przyjaciół. Taki stan rzeczy może jedynie zmienić przemiana głównej bohaterki – i tak też się dzieje.

„Pchła Szachrajka” Jana Brzechwy to publikacja, która wydana została w bardzo wielu wersjach, przeważnie kolorowych i ilustrowanych. Również i ta, która ukazała się na rynku nakładem wydawnictwa Wilga, może poszczycić się wspaniałymi, wielobarwnymi rysunkami, będącymi tłem dla historii stworzonej przez Jana Brzechwę. Pchła Szachrajka przypomina zwyczajną, młodą dziewczynę – ubrana jest w elegancki płaszczyk, skórzane buciki, aksamitne rękawiczki i malutki kapelusik. Każdy element jej stroju jest innego koloru, jednak czyni to bohaterkę jeszcze bardziej szaloną i nieokiełznaną. 

Książki Jana Brzechwy, wśród których jedno z czołowych miejsc zajmuje „Pchła Szachrajka”, na trwałe zapisały się w kanonie lektur kierowanych do najmłodszych czytelników. Nikt bowiem tak dobrze nie karykaturuje ludzkich wad jak Brzechwa, który oprócz doskonałej zabawy dostarcza czytelnikowi także wielu mądrych rad. „Pchła Szachrajka” to zatem obowiązkowa pozycja, której nie może zabraknąć w dziecięcej biblioteczce.

Tagi: bóg