Recenzja książki: Patriotyzm i nacjonalizm. Ku jakiej tożsamości kulturowej?

Recenzuje: Danuta Szelejewska

Patriotyzm i nacjonalizm to dwa pojęcia, skupiające się wokół problematyki ludzkiej tożsamości. Obie te postawy przedkładają cele ważne dla ojczyzny nad sprawy osobiste, dzięki czemu płynnie wkomponowują się w całokształt ludzkiego życia. Należąc do najistotniejszych problemów, ukierunkowują rozwój tożsamości kulturowej człowieka. Publikacja Oficyny Wydawniczej Impuls jest próbą określenia punktu wyjścia do podjęcia nowych projektów dotyczących miejsca człowieka we współczesnym świecie, a także wytyczenia konkretnych działań edukacyjnych oraz ich efektów. Praca Patriotyzm i nacjonalizm. Ku jakiej tożsamości kulturowej? to zaproszenie do refleksji nad społeczno-politycznymi postawami ludzi, którzy poszukując własnej tożsamości, zagłębiają się w meandry problemów, zawirowań, trosk i kłopotów, wpisanych w całokształt ludzkiego bytowania.

Całość monografii Jerzego Nikitorowicza została podzielona na trzy części. W Obliczach patriotyzmu i nacjonalizmu czytelnik pozna wyzwania i zadania edukacyjne, przyjrzy się semiotycznym zaniedbaniom antysemityzmu, oceni poziom zachowań wobec odmienności rasowej i kulturowej, podejmie próbę odnalezienia miejsca patriotyzmu w mentalności społeczeństwa, przyjrzy się wartościom cenionym przez polską młodzież w kraju i za granicą, a także weźmie pod uwagę identyfikacje społeczno-kulturalne mobilnych studentów oraz z nadzieją podąży w stronę nowego patriotyzmu, tolerancji, małych ojczyzn, świadomości europejskiej i globalnej oraz edukacji obywatelskiej.

Kolejna część poświęcona została tożsamości kontekstualnej. Dzięki autorom czytelnik będzie miał okazję przyjrzeć się interpretacjom tożsamości i patriotyzmu, przeanalizować dualizm w codzienności polskich rodzin na Wileńszczyźnie oraz dziedzictwo kulturowe pogranicza (stosunki polsko-litewskie), poznać dylematy tożsamościowe osób powracających z migracji zagranicznych i trudności związane z adaptacją w Polsce osób pochodzenia afrykańskiego, a także prześledzić rolę działań edukacyjnych i społeczno-artystycznych w kształtowaniu tożsamości międzykulturowej.

W następnej części autorzy przyjrzeli się tożsamości w matni: skupili się na analizie tradycji wychowania wobec współczesnych kłopotów z tożsamością kulturową, ze szczególnym akcentem położonym na okres dorastania i wizerunek bezdomnego Polaka-patrioty. Nie pozostawili również bez echa kobiet ani dzieci z rodzin dysfunkcyjnych. Całość uzupełnia obszerna polsko- i obcojęzyczna bibliografia, ułożony w porządku alfabetycznym indeks rzeczowy i osobowy oraz krótkie noty o dwudziestu czterech autorach i autorkach rozważań zamieszczonych w monografii. Uzupełnienie pracy stanowią liczne przypisy, zapisane wytłuszczonym drukiem myśli szczególnie warte zapamiętania, tabelki, wykresy, ryciny i wyliczenia. Większość rozdziałów poprzedzono wprowadzeniem, a zakończono podsumowaniem.

Publikacja Oficyny Impuls należy do literatury specjalistycznej. Adresaci (studenci, nauczyciele, pracownicy instytucji kultury) odnajdą w lekturze interesujące treści, które dostarczą im mnóstwa sprawdzonych pomysłów i form aktywności, składających się na edukację międzykulturową.