Recenzja książki: Orangeboy. Masz u nas dług

Recenzuje: Magdalena Galiczek-Krempa

Jeśli myślicie, że gangsterskie porachunki, handel bronią czy dilowanie narkotykami to obrazy z filmu albo ze świata, który gdzieś istnieje, ale do którego nie mamy dostępu, jesteście w błędzie. Podobnie zakładał Marlon, bohater książki Orangeboy Patrice Lawrence. Do czasu, gdy przestępcze środowisko łapczywie wyciągnęło po niego ręce, a chłopak wpadł w poważne tarapaty.

Marlon to zwyczajny szesnastolatek, mieszkający w Hackney, w jednej z dzielnic Londynu. Pewnego dnia do chłopaka uśmiecha się los. Sonia, piękna blondynka, którą Marlon kojarzy ze szkoły, puka do jego drzwi i proponuje wspólne wyjście do wesołego miasteczka. Chłopak jest wniebowzięty. Okazuje się, że zabawę w lunaparku poprzedziło zażycie tabletki ecstasy, którą zaproponowała Marlonowi Sonia. Chłopak pierwszy raz w życiu sięgnął po narkotyk po zachęcie atrakcyjnej dziewczyny, by nie sprawiać wrażenia „nieobytego”. Beztroskę w parku rozrywki przerywają dwa dramatyczne incydenty. Po pierwsze: Marlon zauważył, że w pewnej chwili wokół Soni zaczęły kręcić się podejrzane typki. Gdy w końcu dziewczynie udało się od nich odczepić, przekazała Marlonowi saszetkę dziwnych tabletek z prośbą o ich przechowanie. Kulminacyjnym punktem dnia była jednak przejażdżka kolejką duchów, z której Sonia nie wyszła już żywa. Nagła śmierć młodej dziewczyny wywołała ogromne poruszenie wśród gości lunaparku oraz wielkie przerażenie u Marlona, który jeszcze parę sekund wcześniej rozmawiał i śmiał się wraz z Sonią. Jak się jednak okazało, był to dopiero koszmarny początek splotu okropnych i brzemiennych w skutki wydarzeń.

Patricia Lawrence w kierowanej do nastoletnich odbiorców powieści opisuje problemy, jakie stanowią codzienność na przedmieściach największych miast świata, ale także w ich dzielnicach czy też w skonfliktowanych czy rządzonych przez gangi i mafię miejscowościach. Autorka postanowiła prześwietlić najbardziej niebezpieczne dzielnice Londynu, próbując zdiagnozować szerzące się tam patologie i zwrócić uwagę na to, że współtworzą je nie tylko dorośli kryminaliści i recydywiści, ale ich śladem podążają najmłodsi. Obraz, jaki kreśli przed oczami czytelników Patrice Lawrence, budzi przerażenie. Młodzież, dzieci jedenasto- i dwunastoletnie, zakapturzone, z prowokującym wyrazem twarzy i wieczną słowną zaczepką na ustach zamieszkują wiele dzielnic pogrążonych w konfliktach i biedzie. Brutalne porachunki, przemoc, groźby czy ataki z bronią w ręce to sposoby, by stać się przywódcą swojego gangu, a w przyszłości opanować także kilka najbliższych ulic i przecznic.

Jak w tym świecie odnajduje się Marlon? Chłopak, którego wcześniej nikt nie zauważał, przeciętny, zwyczajny nastolatek, który zawinił jedynie tym, że wybrał się na randkę z ładną dziewczyną i… był bratem gangstera. Gangstera, który w wyniku poważnego wypadku samochodowego stał się kaleką i teoretycznie zszedł z przestępczej sceny. Czy pociąg do zła ma się we krwi? A może niespłacone długi brata przechodzą na kolejnego członka rodziny, chociaż ten żyje zgodnie z prawem i nie chce mieszać się w brudne rozgrywki?

Patrice Lawrence pokazuje, jak funkcjonują gangi. Jak świat przestępczy wchłania kolejnych członków, czy tego chcą, czy nie. Udowadnia, jak trudno wyjść ze spirali kłamstw, nadużyć, pomówień. Jak ci co bardziej cwani wykorzystują tych mniej sprytnych, jak wielu dorosłych – rodziców – angażuje w przestępczość swoje dzieci, by te poprzez dilowanie narkotykami wyciągały rodziny z długów. Pokazuje też, że jeśli już raz zostaniemy przyłapani na jakimś wykroczeniu, chociażby na posiadaniu narkotyków (nawet, jeśli było to nieświadome czy wbrew naszej woli), to etykietka przestępców na stałe do nas przylegnie.

Orangeboy to porażająca opowieść o dramacie milionów dzieci i nastolatków, które powielając złe wzorce, wyniesione z rodziny, z dzielnic, w których żyją czy też ze szkół, do których uczęszczają, skazują się na porażkę: na popadnięcie w konflikt z prawem, a w wielu przypadkach nawet na śmierć czy kalectwo podczas bójki w ciemnym zaułku. Wertując kolejne rozdziały, z przerażeniem uświadamiamy sobie, że dziś każdy – młodszy, starszy, karany czy nie – ma na wyciągnięcie ręki narkotyki i broń.

Książka Patrice Lawrence to opowieść o podziałach: klasowych, rasowych, kulturowych, ekonomicznych. O tym, jak silne jest pragnienie dominacji, rządzenia kimś, poczucia, że wzbudza się strach czy „respekt” w dzielnicy. To jednak także opowieść o próbach przeciwstawiania się złu. Złu, które przyciąga, kusi i oferuje wielkie nagrody, okupione równie wielkim cierpieniem. Orangeboy to książka, która skłania do refleksji, to świetna powieść zarówno dla rodziców, jak i nastolatków, po której warto porozmawiać, podejmuje ona bowiem tematy tylko z pozoru odległe.

Tagi: Interest age: from c 15 years