Recenzja książki: Opowiadania pełne pasji

Recenzuje: Sławomir Krempa

Tom „Opowiadania pełne pasji” wydawnictwa MG to całkiem sympatyczny zbiór nowelek i opowiadań autorów związanych z oficyną Prószyński i S-ka oraz właśnie wydawnictwem MG. To książka lekka, łatwa i przyjemna, która z pewnością okaże się niezłą lekturą na długie, zimowe wieczory. Jednak na zbytek prawdziwej literatury najwyższych lotów nie ma tu co liczyć.

Wśród autorów, którzy udostępnili swoje teksty wydawcy, znaleźć można przede wszystkim twórców młodych, choć niektórzy z nich zdołali już zyskać sobie sporą życzliwość czytelników. Niemal wszyscy zamieszczają w zbiorku teksty charakterystyczne dla ich twórczości – podejmują bowiem ulubione tematy, stosują sprawdzone w innych książkach chwyty narracyjne i literackie czy posługują się typowym dla siebie stylem.

Monika Szwaja w „Kapeluszu z rajerem” opisuje powrót pociągiem młodej dziewczyny, która właśnie dowiaduje się o oblanym egzaminie wstępnym do szkoły aktorskiej. Przypadkowe spotkanie w przedziale odmienić ma jej życie. Bartek Świderski z kolei zamiast próbować przejrzeć facetów (czy kobiety, jak kto woli), stara się opowiedzieć o współczesnym patriotyzmie i nowej odsłonie „konfliktu pokoleń”. Maciej Przepiera reinterpretuje znane bajki, zaś w „Faraonce” Zofii Mossakowskiej – co dla niej charakterystyczne – przeszłość przeplata się ze współczesnością, składając się na opowieść o zgubnych konsekwencjach pasji globtroterskich. Iwona Menzel mówi z kolei o równie niebezpiecznych konsekwencjach mezaliansu (choć rzekomo klasy i grupy społeczne to przeżytek), natomiast Irena Matuszkiewicz opowiada o tym, jak odmienne pasje mogą małżonków głęboko podzielić. Jarosław Klejnocki zajmuje się przywiązaniem do ulubionej gazety (lub czasopisma), a Adam Kaczanowski – pasją konsumpcjonizmu, przy okazji próbując odsłonić bezsens tworzenia antologii opowiadań połączonych tematem i pułapek czyhających na autorów tego typu tekstów. Nie mogło tez zabraknąć pasji seksualnych, miłości do literatury czy nauk ścisłych.

Rzecz w tym, że choć wszystkie te opowiadania napisane i skonstruowane są całkiem zgrabnie, nie udaje się ukryć konwencjonalności i nieszczególnej odkrywczości tomu. Choć autorzy starają się jak mogą, przez świetny styl i dobrą anegdotę przezierają czasem banał i miałkość. Jest tu trochę jak w opowiadaniu Adama Kaczanowskiego – mimo wszelkich starań, opowiadania te są jak pisane na piasku. Mogą budzić uśmiech, dostarczać sporo radości, uśmiechu, rozrywki, lecz po odłożeniu książki niemal natychmiast się o nich zapomina.

Najwięcej literackiego „mięsa” znaleźć chyba można w „Krakowskim trójkącie” Rafała Grupińskiego. Choć bowiem obrał on sobie tematy – zdawałoby się – najbardziej ograne z możliwych – miłość do literatury połączoną z wątkiem homoseksualnym w tle, jego opowieść o dojrzewaniu, dorastaniu, rodzeniu się autentycznej pasji i inicjacji seksualnej budzi spory szacunek. Trudno też – choć brzmi to banalnie i choć banał w opowiadaniu tym jest potwornie widoczny – nie poczuć się w pewien sposób lepszym po lekturze „Bajkowego świata” Przepiery. W sumie bowiem, mimo wielu niedociągnięć, rozumie on dzieci i umie z nimi – ale przede wszystkim: o nich – w interesujący sposób rozmawiać.

Najciekawiej konwencją bawi się chyba jednak Grażyna Bąkiewicz. Jak deklaruje wydawca, to „genialna w wymyślaniu fabuł stylistka”. Faktycznie, jej „Wielki traf” to porywająca opowieść o powrocie na wieś młodego absolwenta wyższej uczelni, miłośnika nauk ścisłych. Jego wyobrażenia o przyszłym życiu czy ideały, marzenia o pracy naukowej szybko rozwiewają się w zderzeniu z realiami. Sąsiedzi wymagają bowiem, by wykształcenie na coś się chłopu przydało. A jakie z tego konsekwencje wynikną – to już zupełnie inna sprawa.

Są więc, mimo wszystko, „Opowiadania pełne pasji” książką interesującą. Modni, w gruncie rzeczy całkiem sprawni warsztatowo autorzy, lekki temat, świetny, przyjemny styl i wciągająca fabuła sprawiają, że zbiorek ten stanowi dobry materiał na świąteczny prezent i świetny pomysł na inaugurację sezonu zimowych przygód czytelniczych.

Sławomir Krempa