Recenzja książki: Noc sów. Opowieści z lasu
Recenzuje: Danuta Szelejewska
Kojarzące się ze stoickim spokojem oraz odwagą tajemnicze i dostojne sowy słyną z mądrości i wytrwałości. Jakie są naprawdę? Książka Noc sów. Opowieści z lasu to zaproszenie na spacer nocną porą, w głębokich ciemnościach, ale i przy świetle księżyca, by usłyszeć dochodzące z mroków nocy sowie pohukiwania.
Sięgając w głąb historii, Jacek Karczewski kieruje myśl czytelnika do rozrzuconych po całym świecie jaskiń (pokazuje, że sowy doskonale radziły sobie nawet w surowym klimacie), a także na pełne sowich szkieletów stanowiska archeologiczne (przyporządkowuje poszczególne sowy do epok). Układ treści jest schematyczny: przedstawione na białych stronach ogólne wiadomości zajmują miejsce naprzemiennie ze szczegółowymi opisami trzynastu sowich gatunków (strony granatowe). Podrozdziałom nadano tytuły: Gdzie szukać?, Czego wyglądać? oraz Czego nasłuchiwać? Szczegółowa treść obejmuje upierzenie poszczególnych gatunków, poruszanie się w naturalnym środowisku, siedliska i krajobrazy, opanowaną do perfekcji sztukę kamuflażu, poszukiwanie miejsca na gniazdo, wylęg, wzrost sowiąt, pełniącą rolę anteny satelitarnej szlarę (okrągła bądź sercowata tarcza wokół dzioba i oczu), próg widoczności, wyostrzony słuch, polowania i spożywanie zdobyczy, trudy sowiej codzienności, różnice gatunków, a także relacje sów między sobą oraz sów i ludzi.
Publikacja Wydawnictwa Poznańskiego przekazuje solidną dawkę wiedzy w przystępnej formie. Po lekturze czytelnik będzie umiał odróżnić syczka (gdy uda się w głąb krajów śródziemnomorskich) od sowy śnieżnej (nie tak łatwo odwiedzić biegun północny) czy pójdźki (stare sady na obrzeżach spokojnych wsi są w zasięgu możliwości człowieka). Zrozumie, dlaczego puchacz nazywany jest Księciem Ciemności. Zadziwi go głowa puszczyka mszarnego, mogąca osiągnąć ponad metr w obwodzie oraz pierzasta sóweczka o spojrzeniu ziejącego ogniem smoka. Wpatrzy się w zdziwione, słonecznikowożółte oczy włochatki. Stanie również twarzą w twarz z nie bojącą się nikogo ani niczego sową jarzębatą.
Gruntowną treść Opowieści z lasu wzbogacają opatrzone obszernymi komentarzami zdjęcia sów w ich naturalnym środowisku (w locie, wśród gałęzi drzew, w gnieździe, z daleka i z bliska, wyraźne oraz wtopione w tło). Pokazane jest również miejsce sowy w literaturze i sztuce, księgach biblijnych oraz wierzeniach ludowych, a także w nazwach geograficznych i rodowych. Cenną pomocą są daty, nazwiska, dane historyczne, wyniki badań ornitologów i przyrodników, efekty eksperymentów naukowych, koncepcje, refleksje filozoficzne, przysłowia, ciekawostki. Fachowa terminologia opatrzona została wyjaśnieniami, obok nazw łacińskich znalazły się polskie. Na końcu zamieszczono Indeks bohaterów oraz Źródła i literaturę (pozycje tradycyjne oraz internetowe). Dół wielu stron zajmują przypisy wyjaśniające. Zrozumiały jest ciemnoniebieski kolor okładki, ponieważ Noc sów to Opowieści z lasu, a nie ze słonecznych plaż brazylijskiej Copacabany.
Noc sów z powodzeniem można uznać za kompendium wiedzy o tajemniczych sowach. Warto zapoznać się z interesującą treścią.
