Recenzja książki: Nauczyciel wychowawca w szkole waldorfskiej. Wprowadzenie w specyfikę pracy
Recenzuje: Sławomir Krempa
„Nauczyciel wychowawca w szkole waldorfskiej” Helmuta Ellera to fascynujący przewodnik po pierwszych ośmiu latach nauki dziecka w szkole. To doskonały poradnik dla młodych, rozpoczynających dopiero pracę, nauczycieli szkół podstawowych oraz gimnazjów, ale też kompendium wiedzy dla rodziców, którzy często nie zdają sobie sprawy z tego, jak trudna na początku może okazać się praca opiekuna ich pociech. Nie tylko tego, który pracuje w szkole waldorfskiej.
Nie wszyscy zapewne wiedzą, czym szkoła waldorfska w istocie jest. Otóż to specyficzny model nauczania, opierający się na nauczeniu dzieci rozumienia siebie samych, ale i świata. Nauczanie odbywa się tu poprzez cykle zajęć dotyczących kolejnych tematów. Oryginalne założenie jest takie, że jeden nauczyciel prowadzi kształcenie i wychowanie dziecka przez lat osiem, nauczając kolejnych przedmiotów. Helmut Eller więc pokazuje, jak praktycznie powinno – lub może – wyglądać kształcenie dziecka w tego typu szkole, omawiając rok po roku cykle tematyczne, sposoby prowadzenia zajęć i przechodzenia od jednego tematu (przedmiotu) do drugiego. Pokazuje, jak uczyć arytmetyki i geometrii, jak wprowadzać dziecko w tematykę historyczną oraz w literaturę, jak wykorzystywać baśnie i legendy, mity, czy kolejne tematy z zakresu botaniki.
Tym, co szczególnie interesujące jest w publikacji Ellera, staje się aspekt praktyczny. Oczywiście należy mieć świadomość, że praktyki i zabiegi opisywane przez autora mają jedynie charakter propozycji – w różnych szkołach pierwsze spotkania z dziećmi i rodzicami, przyjęcie do grona uczniowskiego, kolejne lata nauki mogą wyglądać nieco inaczej. Wiele jest tu jednak rozwiązań doskonałych, ogromnie atrakcyjnych, a przy tym opisane są one z pasją i radością prawdziwego pedagoga, który nie tylko tworzy modele, ale także chętnie wciela je w życie. Dla młodych nauczycieli bardzo przydatne okażą się uwagi dotyczące sposobu prowadzenia lekcji. Struktura, proponowana przez Ellera, wewnętrzny oddech i artystyczny sposób prowadzenia lekcji to rozwiązania bardzo ciekawe.
Współpraca rodziców z nauczycielami w zakresie kształcenia i wychowania dzieci to ideał, wypada jednak mieć świadomość, jakie problemy można napotkać podczas próby jego realizacji. Eller pokazuje, jak budować wzajemne zaufanie, jak współpracę taką nawiązać, jak problemy rozwiązywać. Dość ciekawe są również propozycje zakończenia pracy z grupą podopiecznych. Brak mi ogromnie w tej książce jednego. Opisu, w jaki sposób szkoły waldorfskie funkcjonują w naszym kraju. Z informacjami o ich istnieniu w Polsce zetknąłem się niejednokrotnie, jednak brak mi wiadomości, jak w praktyce wygląda ich funkcjonowanie, czy model kształcenia zgodny jest z polską praktyką, czy też bardziej dostosowany jest do propozycji oryginalnych. Miejscami też, czytając książkę Ellera, można odnieść wrażenie, że czyta się opowieść nauczyciela idealnego o idealnej szkole. A mam wrażenie, że takich pedagogów – i takie szkoły – spotyka się niezmiernie rzadko.
Jest jednak publikacja „Nauczyciel wychowawca w szkole waldorfskiej” fascynującym przewodnikiem nie tylko dla nauczycieli pracujących w szkole funkcjonującej według modelu waldorfskiego, czy dla rodziców pragnących posłać swe dzieci do tego typu placówki. Jest przede wszystkim zbiorem setek doskonałych, praktycznych porad do zastosowania w praktyce przez nauczyciela niemal każdego przedmiotu. Eller w swojej książce udowadnia, że nauka powinna przede wszystkim służyć życiu, ułatwiać funkcjonowanie w społeczeństwie i świecie współczesnym – to myśl, o której zawsze powinniśmy pamiętać, niezależnie od tego, jakiego przedmiotu przyszło nam uczyć.
