Recenzja książki: Motywacja zachowań prospołecznych i antyspołecznych nieletnich

Recenzuje: Justyna Gul

Co nas motywuje?

Pojęcie "motywacja" wywodzi się od łacińskiego słowa emovere oznaczającego „ruszać z miejsca” . Kluczowy zatem staje się problem odkrycia, co tak naprawdę skłania istoty żywe do ruchu i przynajmniej czasowego utrzymania danego kierunku.

Badania nad motywacją, w tym motywacją zachowań antyspołecznych, sięgają XVII wieku, kiedy to filozof T. Hobbes głosił, że człowiek jest z natury barbarzyńcą. Zainteresowanie motywacją zachowań prospołecznych miało miejsce znacznie później, bo dopiero w latach sześćdziesiątych XX wieku, a dziś obie te kwestie przybliża czytelnikowi Joanna Różańska-Kowal. Jej książka „Motywacja zachowań prospołecznych i antyspołecznych nieletnich” adresowana jest nie tylko do nauczycieli czy też psychologów, ale do wszystkich tych, których interesuje tematyka niedostosowania społecznego, zachowań uczniów czy czynników wywołujących motywację.

Przedmiotem badań Różańskiej-Kowal są uwarunkowania określonych postaw i zidentyfikowanie wśród nich tych, które odgrywają przeważającą rolę w genezie zachowań prospołecznych. Wskaźnikami zróżnicowanego natężenia jest zarówno analiza kierunku motywacji, jak i jej siła. Takie określenie i wzmacnianie motywacji zachowań prospołecznych jest gwarancją efektywności procesu resocjalizacji i stanowi nieodzowną pomoc zarówno dla pedagogów, jak i dla ludzi zajmujących się kwestiami patologii społecznych czy przestępczości.

Autorka omawia ustawowe pojęcia nieletniego, prezentuje podstawowe zasady postępowania z nim, ukazuje rzeczywiste rozmiary przestępczości zarówno dzieci, jak i młodzieży na tle przestępstw popełnianych przez dorosłych, przecząc tym sposobem naturze i rozmiarom tego zjawiska kreowanym przez media.

Różańska-Kowal pokusiła się także o szczegółową charakterystykę najistotniejszych teorii i badań nad niedostosowaniem społecznym oraz o próbę wyłonienia istoty motywacji, posiłkując się wybranymi koncepcjami teoretycznymi.

Część empiryczna książki to charakterystyka motywacji zachowań prospołecznych i antyspołecznych nieletnich - zarówno chłopców, jak i dziewcząt na tle młodzieży ze szkół średnich oraz wolontariuszy. Autorka próbuje również odpowiedzieć na pytanie, czy istnieją znaczące różnice w zakresie natężenia wybranych cech osobowości pomiędzy grupami badanej młodzieży wyłonionej z uwagi na częstotliwość występowania badanych zachowań.

„Motywacja zachowań prospołecznych i antyspołecznych nieletnich” to solidna dawka wiedzy teoretycznej wsparta doświadczeniem oraz drobiazgowymi badaniami, które stanowią nie tylko wzorzec do przeprowadzenia własnych analiz, ale pozwalają też głęboko zastanowić się nad problemem niedostosowania społecznego dzieci i młodzieży, a w konsekwencji – dorosłych.

Szerokie grono odbiorców z pewnością doceni ogrom pracy włożonej w badania oraz skorzysta z zawartej w opracowaniu wiedzy i wniosków, choćby w codziennym życiu, w tym w kontaktach z nieletnimi.