Recenzja książki: Miasteczko w laserunkach. Kazimierz Dolny
Recenzuje: Justyna Gul
Kazimierz miłością malowany
Kazimierz Dolny to miasto przyczajone na prawym brzegu Wisły. Z uwagi na atrakcyjne położenie, bogatą historię i niepowtarzalny krajobraz jest on znany zarówno w kraju, jak i na świecie jako miejscowość o wybitnych walorach turystyczno-wypoczynkowych. Kazimierz Dolny stał się też inspiracją dla wielu malarzy i poetów, a klimat i atmosfera tu panujące są jedyne w swoim rodzaju.
Dla tych wszystkich, którzy dla kilku godzin czy dni spędzonych w Kazimierzu gotowi są przemierzyć wiele kilometrów, Ryszard Jan Czarnowski i Marta Wanda Terajewicz mają prawdziwy prezent. Ich książka Miasteczko w laserunkach. Kazimierz Dolny to przesycony uczuciem i fascynacją portret miasta, a właściwie - jak mówią autorzy - pełna miłości gawęda.
Książka podzielona jest na trzy części, które tworzą jednolitą całość, opiewającą Kazimierz Dolny i jego okolice. Pierwsza z nich, zatytułowana Miasteczko w laserunkach to wędrówka uliczkami miasta, podczas której zauważamy to, czego widzieć się nie da - to, co duchowe, ulotne. Celem autorów jest uwrażliwienie nas na doznania i doprowadzenie do wnętrza miasteczka jako świadomych jego piękna oraz wyjątkowości podróżników. Czytając o przeszłości miejsca, które ktoś kiedyś nazwał kaprysem dobrego humoru Pana Boga, doskonale widzimy, że romantyczna jest nawet jego historia. Kupcy zmierzający szlakiem handlowym, podarunek księcia Kazimierza Sandomierskiego, panny dewotki, czyli norbertanki - te wydarzenia z przeszłości ukształtowały Kazimierz i natchnęły go duchem tysięcy kochających to miejsce ludzi, którzy pozostawili po sobie jedynie mury co się palić nie chciały, a także zarazę, która zdziesiątkowała ludność Lubelszczyzny. Ten czas nieszczęścia do dziś znaczą trzy krzyże na wzgórzu, milczące pomniki historii, od wieków wpisane w panoramę miasteczka.
Część druga, to Miejsca, wydarzenia, ślady czyli opowieść o kilku miejscach dla autorów najważniejszych, naznaczonych osobistą refleksją i wartych zatrzymania - chociażby na kartach książki. Czarnowski porównuje tu kazimierską farę do szczytów Tatr, nazywa ją też „cacuszkiem architektonicznym” mimo pełnych sprzeciwu głosów. Poznamy również zamek, którego budowę Jan Długosz przypisał Kazimierzowi Wielkiemu oraz serce miasta, bijące w różnych tonach, czyli okazałe kamienice, szczególnie te zdobiące Rynek. Pasjonująca jest historia synagogi przy Lubelskiej, która według opowieści kazimierskich Żydów była darem ostatniego koronowanego Piasta dla jego Estery. Spacerując po tych miejscach (wystarczy tylko lekko przymknąć powieki, by dzięki plastycznym opisom i melodyjnym słowom przenieść się do Kazimierza) możemy chłonąć atmosferę miejsca i słuchać głosu wieków, szepcącego nam legendy i historie o miasteczku.
Ale Kazimierz, to nie tylko zabytkowe budowle, ale i ludzie, „niezapomniani i obecni”, tacy jak Janek Łazorek - jedyny malarz, który odważył się w czasach PRL-u na wystawianie swych prac „pod chmurką”, czy Andrzej Kołodziejka - przyjaciel światła, z życzliwym dystansem do innych.
Nie sposób przytoczyć tu wszystkich postaci czy miejsc, którym autorzy oddali hołd na kartach książki. Wspaniała, iście poetycka historia o mieście, jaką jest Miasteczko w laserunkach. Kazimierz Dolny Ryszarda Jana Czarnowskiego i Marty Wandy Terajewicz, została wzbogacona dziesiątkami zdjęć i szkiców, które tchnęły ducha artyzmu w tak wspaniałą publikację. Wydawnictwo Galaktyka zyskało tym samym kolejną wyjątkową pozycję w swojej ofercie, książkę, która nie tylko odkrywa przed czytelnikiem tajemnice Kazimierza, ale za sprawą gawędziarskiego tonu wspaniałej, twardej obwoluty i obrazów zamkniętych na kartach, pozwala tęsknić do miejsca naznaczonego pociągnięciami pędza…
