Recenzja książki: Lista Bergoglio
Recenzuje: Danuta Szelejewska
Reżim czasu dyktatury w Argentynie dał się we znaki szczególnie tym, którzy podczas siedmiu lat terroru zmuszani byli znosić uciążliwe represje ze strony wojskowych rządów, przejmujących władzę na drodze zbrojnego zamachu stanu. Polityczne prześladowania, liczne ataki terrorystyczne, łamanie praw człowieka, a także desaparecidos (osoby zaginione, których los jest nieznany), „Operacja Kondor” (gromadzenie informacji dotyczących opozycji politycznej oraz zabijanie niektórych jej członków) i „Noc ołówków” (seria porwań uczniów szkół średnich) - to tylko niektóre spośród mnóstwa uciążliwości czasów „ciemności argentyńskiej nocy”. W tych niezwykle trudnych chwilach można było jednak spotkać ludzi, którym los ciemiężonych nie był obojętny. Ponieważ na plan pierwszy wysuwa się osoba obecnego biskupa Rzymu Franciszka, nie dziwi fakt, iż propozycja Wydawnictwa Jedność spotkała się z zainteresowaniem szerokiej grupy odbiorców.
Całkowicie zrozumiałym jest oddanie do druku bestsellerowej opowieści Nello Scavo. Lista Bergoglio. Ocaleni przez Franciszka w czasach dyktatury. Historia nigdy nie opowiedziana jest materiałem pozytywnie ukierunkowującym na osobę papieża, którego forma działań ma być z jednej strony kontynuacją rozpoczętego przez Jana Pawła II konserwatywnego zwrotu dotyczącego licznych nadużyć hierarchów kościelnych, z drugiej natomiast - szeroko pojętą opcją na rzecz ubogich. Publikację Wydawnictwa Jedność można więc potraktować jako swoisty znak czasu, który człowiekowi XXI wieku powinien – i oby tak się stało – dać wiele do myślenia.
Treść Listy Bergogio oparta jest na autentycznych wydarzeniach. Pierwszą część stanowią szczegółowe wspomnienia, ogólnie koncentrujące się na okresie argentyńskiej dyktatury. Druga - to dziesięć świadectw naocznych świadków wydarzeń sprzed lat, którym ówczesny jezuita Bergoglio umożliwił przetrwanie kryzysu. Ogromną rolę odgrywa przytoczony w całości (przetłumaczony z języka angielskiego) tekst dokumentu opublikowanego przez Amnesty International – organizację zrzeszającą w swoich szeregach ludzi z całego świata, dla których zasadniczą sprawą jest obrona praw każdego – bez wyjątku – człowieka. Dokument wewnętrzny, zatytułowany Kościół katolicki i rola nowego papieża w czasie ostatniego reżymu wojskowego w Argentynie (1976-1983) nie pozostawia żadnych wątpliwości. W ten sposób zostają udzielone odpowiedzi na wszelkie pytania, natomiast Wnioski stanowią uzupełnienie poruszonych treści. Warte uwagi jest również Przesłuchanie kardynała Bergoglio z tzw. procesu ESMA z 2010 roku (ESMA to skrót od nazwy szkoły oficerskiej argentyńskiej marynarki wojennej w Buenos Aires. W okresie dyktatury był to najbardziej aktywny ośrodek izolacji i tortur w całej Argentynie). Cenny dodatek stanowi także Kalendarium oraz Bibliografia (niestety, brak pozycji w języku polskim).
W propozycji Wydawnictwa Jedność papież Franciszek przedstawiony został jako ktoś, na kim w najcięższych chwilach można było polegać. Do niego odnoszą się słowa jakże wymownego (jednego z wielu) świadectwa: Pamiętam, jak Jorge przychodził do mojego baraku z blachy i ubitej ziemi. Zatrzymywał się przez kilka dni na rekolekcjach. To w takich chwilach można było zrozumieć, że nie jest typem od czczej gadaniny i teologicznych lektur. Był człowiekiem z misją, słuchał ubogich, widział ich nędzę i ich wysiłki. Zanurzał się w ich rzeczywistości, w ludzkim cierpieniu, schodził w głąb ich serc, by potem powrócić, przekazując im orędzie nadziei. Tego właśnie najbardziej było potrzeba ludziom dotkniętym przez reżim.
Przytoczone w opowieści świadectwa naocznych świadków tamtych wydarzeń oczyszczają papieża Franciszka z bezpodstawnych zarzutów. Jedni z detalami opisują, w jaki sposób udało im się uniknąć prześladowań, inni podają szczegóły dotyczące wyjścia z opresji, pozostali zaś przytaczają fakty wskazujące na niezaprzeczalny i bezpośredni wkład Jorge Mario Bergoglio, któremu zawdzięczają swój obecny status życia w wolności. Sympatia, jaką dziś cieszy się papież Franciszek, jest więc całkowicie uzasadniona. Warto sięgnąć po lekturę, by zyskać odpowiedzi na pytania dotyczące postawy Piotra naszych czasów i roli, jaką odegrał on w nocy argentyńskiej dyktatury. Warto poznać historie ludzi uratowanych przez jezuitę, którego dzisiaj nazywamy papieżem Franciszkiem.
