Recenzja książki: Łamigłówki. Podróże w krainę matematyki rekreacyjnej
Recenzuje: Magdalena Galiczek-Krempa
Wszyscy je znamy, choć nie zawsze starcza nam cierpliwości aby dojść do ostatecznego i prawidłowego rozwiązania. Klucze i podpowiedzi, jakimi możemy się podczas zabawy z nimi – grami logicznymi – posłużyć podrzuca czytelnikowi dziennikarz, Marek Penszko w publikacji „Łamigłówki. Podróże w krainę matematyki rekreacyjnej”.
Sudoku, tetris czy szachy należą do tak zwanej matematyki rekreacyjnej, dziedziny pozwalającej w dość przyjemny sposób zajmować się nią i bawić, bez przykrego wrażenia, że gdzieś nam umyka jakaś ważna definicja. Książka Marka Penszki jest zbiorem artykułów publikowanych w czasopismach popularnonaukowych „Świat Nauki” i „Wiedza i Życie”, w rubrykach, w których autor przybliżał czytelnikom genezę i zasadę „działania” popularnych gier logicznych. Wiele z nich opiera się na rachunku prawdopodobieństwa i do rozwiązania ich potrzebne są równania z zakresu kombinatoryki. Inne natomiast wymagają od gracza jedynie cierpliwości i jasnego, bystrego umysłu. Marek Penszko nie ogranicza się jedynie do opisu tradycyjnych gier i zabaw logicznych. Pokazuje, że wiele z nich doczekało się innowacji i udoskonaleń. Tak więc znane wszystkim sudoku przestaje się jawić jako zwyczajny zbiór pól 9 x 9,w które należy wpisywać liczby w odpowiedniej, nakazanej przez zasady kombinacji, ale jako skomplikowana gra, w której nie tylko bystry umysł, ale zdolność przewidywania są niezbędnym orężem gracza. Także popularna gra komputerowa tetris, w której klocki złożone z kombinacji czterech kwadratów spadają na dno dużego prostokąta, a zadaniem gracza jest takie ich dopasowanie, aby najściślej do siebie przylegały, doczekała się drobiazgowej analizy. Marek Penszko posłużył się nawet w swoim artykule anegdotą, przytaczając tak zwany „efekt tetris”, który – jak autor mówi – objawia się następująco: „Rosną emocje, wzrasta poziom adrenaliny, bywa, że delikwent reaguje okrzykami na złośliwości losu, czasem nawet słowem mało wykwintnym, palce drżą na klawiaturze”. Chyba każdy gracz tetris, a także innych „platformówek” zna te uczucia.
„Łamigłówki. Podróże w krainę matematyki rekreacyjnej” utrzymane są w tonie dość ciekawej, dowcipnej dyskusji autora z historią i rozwojem gier logicznych. Zawarte w tekście informacje autor ubarwia kolorowymi ilustracjami, rysunkami, diagramami, schematami często nawet rzeczywistymi planszami do gry. Tłumaczy spokojnie, krok po kroku jak uzyskać rozwiązanie, bądź przytacza przykłady „zagwozdek” z którymi historia nie zdołała się dotychczas rozprawić. Zdarza się, że pod koniec artykułu autor zachęca czytelnika, by wytężył umysł i podsuwa mu nieopatrzoną podpowiedziami zagadkę. Nie są to pytania szczególnie trudne, jednak wymagają od czytelnika chwili zastanowienia. Dla sprawdzenia uzyskanego wyniku, autor zamieścił z tyłu książki rozwiązania tychże zadań.
Książka Marka Penszki jest publikacją kierowaną przede wszystkim do miłośników gier logicznych. Mimo iż w gruncie rzeczy są to zagadnienia, z którymi przeważająca większość społeczeństwa dałaby sobie radę, to w grę wchodzi jeszcze jeden deklasujący wielu potencjalnych graczy element – brak cierpliwości. „Łamigłówki. Podróże w krainę matematyki rekreacyjnej” to zatem doskonały przewodnik po zaskakującym świecie matematyki rekreacyjnej, propozycja, aby tradycyjne gry zastąpić czymś nowym, bądź udoskonalić te dobrze już znane. Zawsze jest bowiem czas na doskonalenie pracy i szybkości umysłu.
