Recenzja książki: Księgi wojny i miłości. Wanda
Recenzuje: paulinakaluza
Historia wojny spisana na kartach pamiętnika
Chyba każdemu choć raz zdarzyło się siedzieć przy stoliku ze swoją babcią bądź dziadkiem przed rozłożonymi czarno-białymi fotografiami i po prostu słuchać. Słuchać opowieści o tym, jak się żyło w czasach, w których panowała wojna, ludzie cierpieli głód i ubóstwo, a próba dostania się do innego miasta czasem stanowiła śmiertelne zagrożenie. Jednak z całą pewnością nie każdemu było dane zanurzyć się w skrupulatnie prowadzonych pamiętnikach, pozostawionych przez przodków rodziny ze spisaną historią wielu lat ich życia. Autorka publikacji Księgi wojny i miłości. Wanda Joanna Hempel miała taką możliwość i doskonale ją wykorzystała, jej debiutancka powieść bowiem została stworzona na podstawie rzetelnych informacji o rodzinie pisarki, zbieranych przez nią i analizowanych przez kilka lat. Pierwowzorem tytułowej bohaterki, wokół której toczy się akcja powieści, jest babcia autorki.
Wanda Dowoyna zamieszkująca Wodżgiry zmuszona jest opuścić rodzinną Litwę po wkroczeniu na jej teren armii rosyjskiej w 1914 roku. Razem z ojcem Antonim oraz mamą Anną decyduje się na wyjazd do Petersburga, podczas gdy jej siostra Bronia wyjeżdża do Nowego Yorku ze swoim drugim mężem. Rodzina szybko zostaje jednak rozdzielona, gdyż Anna postanawia wrócić na Litwę, aby chronić dom, natomiast Antoni z bólem serca zostaje z córką ze względu na swój pogarszający się stan zdrowotny. Wanda kontaktuje się ze swoją kuzynką Igą Gieysztor, a ta opowiada jej o Kursach Bestużewskich. Dziewczyna wierzy, że dzięki nim będzie mogła poznać tajniki pracy socjalnej, a następnie zaangażować się w pomoc ofiarom wojny. Podczas pierwszego tajnego spotkania Wanda poznaje Jerzego Paciorkowskiego – polskiego studenta prawa, który opuścił Warszawę na rzecz Petersburga. Niezwykle szybko rozwijające się uczucie dwojga młodych ludzi, jakiego nie zaznało wcześniej żadne z nich, prowadzi ich do wyznaczenia dokładnej daty ślubu. Szczęście opuszcza Wandę i Jerzego w momencie, gdy otrzymuje on informację, że każdy pełnoletni mężczyzna zostaje wcielony do wojsk rosyjskich dowodzonych przez generała Aleksieja Brusiłowa i wysłany na front, aby walczyć przeciwko Niemcom. Czy bohaterowie wrócą do swojej rodzinnej miejscowości? Czy będą mieli do czego wracać? Jakie życiowe decyzje ostatecznie podejmą? Aby się o tym przekonać, należy sięgnąć po powieść Joanny Hempel.
Joanna Hempel w swojej debiutanckiej powieści historycznej ukazuje czytelnikom losy swojej rodziny, a w tle – historię Polski, Litwy oraz Rosji. Autorka bardzo umiejętnie dzieli swoją książkę na siedem części, począwszy od lipca 1913 roku i wkroczenia żołnierzy rosyjskich na teren Litwy, a kończąc na 1918 roku i odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Zabieg ten pozwala na znacznie lepsze przyswojenie sobie wiedzy historycznej dotyczącej konkretnego okresu bez zbędnego błądzenia po całej zawartości książki. Powieść napisana jest w sposób klarowny i przystępny nawet dla tych czytelników, którzy nie znają zbyt szczegółowo zawiłości historycznych. Księgi wojny i miłości pozwalają również na bliższe poznanie wybitnych postaci, jak Józefa Piłsudskiego, który tworząc Legiony Polskie, nawoływał Polaków do walki o Niepodległość. Świadomość tego, że powieść Joanny Hempel została napisana na podstawie autentycznych zapisków zmarłych już członków rodziny autorki sprawia, że czytelnik tym mocniej przeżywa każdą radość, każdy łut szczęścia, każdą krzywdę i każde niepowodzenie bohaterów. Pisarka wyjaśniła w ostatnim zdaniu książki, że chciałaby, aby historia Polski, Litwy i Rosji była lepiej rozumiana przez czytelników. Z pewnością lektura Ksiąg wojny i miłości może się do tego bardzo mocno przyczynić.
