Recenzja książki: Krótka historia przyszłości

Recenzuje: Magdalena Galiczek-Krempa

Aby przyszłość nas nie zaskoczyła, należy ją dość dokładnie zaplanować. Niektórzy ludzie układają swoje plany na tę bliższą lub trochę bardziej odległą przyszłość, ale wszyscy o niej w pewnym stopniu myślą. Czy jesteśmy w stanie przewidzieć wydarzenia, które dopiero nastąpią? Czy przyszłość musi kryć przed nami tajemnice?

„Krótka historia przyszłości”  Jacquesa Attaliego, ekonomisty, wykładowcy akademickiego i doradcy prezydentów Jacquesa Chiraca i Nicolasa Sarkozy’ego, to publikacja, w której doświadczenia przeszłości i historia świata zostają przeniesione do czasów współczesnych  i wyciągnięte zostają z nich wnioski, a wszystko po to, aby zarysować kontury wydarzeń – zarówno z najbliższych lat jak i czasów nieco odleglejszych. Od najwcześniejszych lat światem rządził Ład Rynkowy. Rozwijał się on w tzw. „sercach”, czyli miastach, które posiadały predyspozycje do utrzymania i zapewnienia porządku oraz rozwoju na świecie. Miasta takie miały ogromne zaplecza gospodarcze i ekonomiczne – szybko rozwijające się porty, utrzymana na wysokim poziomie edukacja, uniwersytety, sprawne rolnictwo przyciągały elity świata artystycznego, naukowców, kupców i polityków. Z biegiem czasu kolejne „serca” ustępowały sobie miejsca, przenosząc się z Europy – Brugii czy Wenecji – do Ameryki, gdzie obecnie panuje dziewiąta postać Ładu Rynkowego z siedzibą w Los Angeles.

Zarys warunków życia, jakie ukształtowały „serca”, przenosi Attali do czasów współczesnych, wyciągając wnioski i przewidując przyszłość, jaka czeka obecne oraz przyszłe pokolenia. Według autora już za kilkanaście lat ludzkość czeka okres hiperimperium. Znikną granice między państwami, rozwój techniki pozwoli na nomadyczną wszechobecność. Wydłuży się okres życia społeczeństwa, poprawią się warunki życia. Jedną z najprężniej działających instytucji będzie zakład ubezpieczeń, w którym będzie można wykupić polisę nie tylko na życie, ale ubezpieczyć się od nieszczęśliwej miłości, samotności czy stresu. Specjalne urządzenia będą kontrolowały styl życia, a narażanie się na niebezpieczeństwo będzie powodowało wzrost składki ubezpieczeniowej. Jednak powszechny dobrobyt nie będzie trwał wiecznie. Powiększające się różnice między klasą bogatą a biedną spowodują ogólne niezadowolenie społeczeństwa i w konsekwencji doprowadzą do hiperkonfliktu. Broń użyta podczas tej światowej wojny opierać się będzie na nanotechnologii.

Dojdzie do niespodziewanych sojuszy, kraje będą nawzajem straszyć się bronią atomową, a łodzie podwodne Armii Stanów Zjednoczonych, Japonii czy Korei wycelują w siebie swoje głowice jądrowe. Na konflikcie skorzystają zorganizowane grupy przestępcze i przedsiębiorstwa pirackie oferujące nielegalną broń. Hiperkonflikt – jeśli nie doprowadzi do zagłady ludzkości, a społeczeństwo szybko się opamięta – zostanie zażegnany, a na świecie zapanuje hiperdemokracja. Jak do niej dojdzie i jakie warunki muszą zostać spełnione, aby pojawiła się na świecie? Tego czytelnik dowie się z prognoz Jaquesa Attaliego.

„Krótka historia przyszłości” napisana została przystępnym językiem. Nie trzeba mieć jakiegokolwiek pojęcia na temat światowej gospodarki, ekonomii czy rynku, aby wyrobić sobie poglądy na nadchodzące czasy w oparciu o opinie, przewidywania i wizje autora. Czytając książkę Jacquesa Attaliego, ma się miejscami wrażenie, że autor pisze o przyszłości bardzo odległej, zwłaszcza gdy wprowadza on w życie urządzenia służące do autonadzoru, ogólnodostępne roboty ułatwiające ludziom życie czy lekarstwa na wszystkie niemal choroby.

Attali jednak skrupulatnie podaje przedział czasowy, kiedy dane urządzenie lub wydarzenie nastąpi. Niejednokrotnie jest to okres najbliższych dziesięciu czy dwudziestu lat. Wizje autora są bardzo odważne, nietypowe, ale przede wszystkim –bardzo prawdopodobne. Czy i w jak dużym stopniu się spełnią?

O tym czytelnik przekona się w ciągu najbliższych lat. Musi mieć on także nadzieję, że – jak sam autor podkreśla – uda się ludzkości uniknąć dwóch fali przyszłości – hiperimperium i hiperkonfliktu oraz  że społeczeństwo będzie dążyło do szczęścia i dobrobytu w czasach hiperdemokracji.