Recenzja książki: Jedwabna opowieść
Recenzuje: Justyna Gul
Lekcja tolerancji i człowieczeństwa…
W latach 1841-1866 setki tysięcy ludzi przybywało do Ameryki, do Nowej Ziemi i śmiało można zaryzykować stwierdzenie, że to właśnie imigranci tworzyli podwaliny dzisiejszej potęgi Stanów Zjednoczonych. Próżno jednak szukać dowodów na takie podejście do historii Ameryki. Znacznie łatwiej jest znaleźć przykłady tego, jak bardzo skandaliczna, rasistowska była polityka rządu, ale też stosunek „białych” do osób napływowych. Warto wspomnieć chociażby o wydanym w 1882 roku Akcie o Wykluczeniu Chińczyków - czyli ustawie imigracyjnej, w myśl której Chińczycy nie mieli dostępu do Stanów Zjednoczonych. Wyrazem rzekomej dyscypliny prawnej była akcja, w którą włączyli się między innymi obywatele Seattle. Otóż 7 lutego 1886 roku wszyscy Chińczycy mieszkający w mieście zostali zmuszeni do wejścia na pokład statku, który miał ich dostarczyć do Chin.
Nie miało znaczenia, iż wśród nich były osoby urodzone w Stanach, osoby, dla których to właśnie Seattle było rodzinnym domem. Zostali wyrwani z korzeniami, rzuceni na głębokie oceaniczne wody, a ich historia jest historią hańby amerykańskiego narodu. Ten dzień i proceder pozbywania się Chińczyków z kolejnych miast stały się kanwą wzruszającej, choć bolesnej powieści Kelli Estes. Jedwabna opowieść, opublikowana nakładem Wydawnictwa Kobiecego, to wciągająca podróż poprzez historię, to opowieść tkana smutkiem i rozczarowaniem, ale także apel skierowany do tych, dla których „inny” oznacza „gorszy”.
To zdumiewające, jak bardzo okrutny potrafi być człowiek dla innego człowieka, jaką przyjemność może czerpać z upokarzania go, z zadawania bólu, a nawet z morderstwa. Jeszcze w 1852 roku Gubernator Kalifornii nazywał Chińczyków najbardziej pożądanymi z naturalizowanych obywateli, a kraj z dumą korzystał z pracy ich rąk. Chińczycy układali tory kolejowe, pracowali w portach, prowadzili sklepy, uczciwie i ciężko pracując. Jedną z takich rodzin była właśnie rodzina Mei Lien, która została wypędzona z własnego domu, zmuszona do pozostawienia niemal wszystkiego, na co długie lata jej członkowie pracowali i zagnana na statek „Książę Pacyfiku”.
Od teraz jedynym ich dobrem miał być fakt, że mają siebie – Mei Lien, jej babka o zdeformowanych stopach, która nauczyła dziewczynę sztuki haftu, a także ojciec o gołębim sercu. Niestety, oprawcy nie zadowolili się wygnaniem Chińczyków z miasta. Postanowili zarobić jeszcze na nich w najbardziej perfidny sposób. Tylko łut szczęścia sprawił, że dziewczyna podsłuchała dowodzących statkiem, dowiadując się, że mieli oni zamiar cały „ładunek” wrzucić do morza. Jedynym ratunkiem było opuszczenie pokładu nim jeszcze znajdą się na bezkresnych wodach – i to właśnie ojciec wypchnął Mei Lien za burtę, dając jej tym samym szansę na przeżycie…
Kilka pokoleń później młoda amerykanka, Inara Erickson, dziedziczy pokaźną posiadłość zlokalizowaną na wyspie Orcas. Odwiedza dom ciotki w celu przygotowania go do sprzedaży, bowiem właśnie zacząć ma pracę, która otworzy jej drzwi do międzynarodowego biznesu. Podczas oględzin domu i tworzenia listy niezbędnych remontów, znajduje w schowku pod jednym ze schodów niezwykły materiał - a właściwie misternie haftowany fragment szaty. Zaciekawiona kobieta kontaktuje się z jednym z profesorów uniwersyteckich, Danielem Chinem, który ma jej pomóc w rozwiązaniu zagadki ukrytego rękawa. Wspólnie odbywają podróż czasie, z poszczególnych elementów składając historię zarówno wzruszającą, jak i bolesną. To znalezisko nie tylko zmienia pogląd Inary na przeszłość własnej rodziny, ale też uświadamia jej, czego tak naprawdę chce – a pragnie zgodnie z życzeniem ciotki zamienić posiadłość w ekskluzywny hotel butikowy.
Czy Inara zrealizuje swoje marzenie? Jakie tajemnice kryje przeszłość jej rodziny, uważanej za szanowaną i mającą wielki wkład w budowę kraju? Co stało się z Mei Lien po opuszczeniu pokładu statku i jakim sposobem niezwykły rękaw znalazł się pod schodami domu Inary? Czy to możliwe, by dziewczynę i Daniela połączyło przeznaczenie? A jeśli tak - czy może ono również ich rozdzielić? To tylko kilka pytań, które rodzą się podczas lektury tej przepięknej i niezapomnianej powieści. Historia, opowiadana równocześnie w dwóch planach czasowych, splata się w najbardziej zaskakujący ze sposobów. Książka zachwyca, choć opisywane przez autorkę wydarzenia, oparte w części na faktach, bulwersują i sprawiają, że po raz kolejny zaczynamy się zastanawiać nad istotą człowieczeństwa.
Autorka nie tylko wciąga czytelników w swoją opowieść, ale zmusza do refleksji, do zmagania się z moralnymi dylematami, do przeżywania każdej ze stworzonych przez siebie scen. Maluje swoją historię piórem - tak jak przed laty robiła to za pomocą igły i nici jej bohaterka, Mei Lien. Lektura powieści Kelli Estes staje się niezapomnianym przeżyciem. To jedna z tych książek, jakie rzadko pojawiają się na rynku wydawniczym. To powieść subtelna i mocna zarazem, wielowymiarowa, zapadająca głęboko w serce i duszę.
Autorka bloguje na www.qulturaslowa.blogspot.com
