Recenzja książki: Idźmy z nadzieją

Recenzuje: Anna Roszkowska

Idźmy z nadzieją skwitować można by było właściwie jednym opisowym zdaniem: to podręczny wybór cytatów z pism czy homilii Jana Pawła II. To wyimki z publikacji prasowych, wystąpień papieża, encyklik i książek – przy czym nie ma tu tych najbardziej prywatnych, uwielbianych przez Polaków osobistych wyznań czy żartów: tomik „Idźmy z nadzieją” konstruowany jest jako uniwersalny zbiór zmuszający do refleksji nad współczesnością. Można by powiedzieć, że to również wybór definicji – książeczka zamieniłaby się wtedy w literacko-religijny drogowskaz. Nie będę tu przybliżać bibliografii, bo zrobił to pod koniec książki Andrzej Żmuda, wydawca i redaktor tomiku.

Lista tematów poruszanych przez Jana Pawła II wydaje się nie mieć końca – a lista tematów zamieszczonych w tym niewielkim przecież zbiorku (183 strony, ale malutki, kieszonkowy wręcz format) jest imponująca: pokuszę się o wyliczenie motywów podstawowych: to rola miłości w życiu człowieka, podpowiedzi, jak żyć, rola postępu, obraz cywilizacji, motyw prawa do życia, elementy polityki, obowiązki władzy, podstawa dialogu między ludźmi i kulturami, człowieczeństwo, humanizm, wolność, poznanie prawdy, cierpienie, śmierć, miłosierdzie, zło, choroba jako próba, celibat, powołanie, praca i jej znaczenie, definicja Miłosiernego Samarytanina dzisiaj, nauka a wiara, modlitwa, pokora, artyści, rola zabawy, rozważania o pięknie i kulturze, dziecko, urok młodości a odpowiedzialne rodzicielstwo, rodzina, sprawiedliwość, kościół a państwo, Jasna Góra, przebaczenie, starość, wojna i konflikty zbrojne obok pokoju, inne wyznania, wiara, feminizm, zbawienie, sumienie ludzkości, zobojętnienie wobec Boga, aborcja, eutanazja, media, dziennikarstwo, pomoc biedniejszym, stosunki międzynarodowe… prawda, że robi wrażenie? A to tylko część tematów znajdujących się w wyimkach z prac Jana Pawła II. Zbiór cytatów otwiera akt zawierzenia świata Bożemu Miłosierdziu, a zamyka – akt zawierzenia Matce Bożej. Pod koniec tomiku znajduje się również kalendarium życia Karola Wojtyły. 

Można zatem powiedzieć, że to Jan Paweł II w pigułce. Trudno oceniać wybór Andrzeja Żmudy bez całkowitej znajomości pism papieża – wydaje się jednak, że w dobie zalewu publikacji dotyczących głowy Kościoła katolickiego taki skrócony zestaw podręcznych cytatów całkiem nieźle się sprawdzi. Przyda się przede wszystkim młodzieży szkolnej, bo wybrane fragmenty można z powodzeniem umieszczać w wypracowaniach.

Andrzej Żmuda nie dobierał wypowiedzi pod względem ich długości czy „medialności” – obok jednozdaniowych są tu i bardzo rozbudowane partie. Pytania retoryczne stawiane przez papieża mają nam uzmysłowić, co w życiu jest najważniejsze i jak postępować, by żyć w zgodzie z wyznawanymi wartościami. Ogromny nacisk kładzie redaktor tomu na wybieranie cytatów, które mogą stanowić głos w dyskusji nad etyką postępowania – pokazuje, co Jan Paweł II mówił o eksperymentach naukowych, co stawiał na pierwszym miejscu w rozwoju cywilizacji. Z przytoczonej wyżej listy widać, jak ogromna różnorodność motywów pojawia się w „Idźmy z nadzieją”. To lektura, którą trzeba smakować i dawkować powoli – i na pewno przyniesie wiele materiału do refleksji.