Recenzja książki: Historie niedocenione

Recenzuje: Danuta Szelejewska

Bardzo liczne jest grono osób, którym nieobce są historyczne wydarzenia z dalszej lub bliższej przeszłości, mające wpływ na konkretne koleje losu. Współczesność pokazuje, że pomimo ich dokładnej znajomości, często nie dostrzega się wpływu, jaki wywarły na bieg historii. Ludwik Stomma badający kulturę w wielu jej przejawach, podjął się zadania przedstawienia wybranych przez siebie wydarzeń w sposób całkowicie odmienny od dotychczasowego. Książka Historie niedocenione opowiada o zdarzeniach funkcjonujących w świadomości społeczeństwa jako niewiele znaczące, czyli takie, które tylko powierzchownie zapisały się w pamięci narodów.

Siedemnaście kolejno po sobie następujących wydarzeń przenosi czytelnika w różne epoki i miejsca na ziemi. Ma więc on okazję wyciągnąć wnioski z brzemiennego w skutki pobytu Adama i Ewy w raju, docenić pomysłowość Hannibala, podziwiać militarny sukces chrześcijan nad muzułmanami oraz dostrzec jasne strony wypraw krzyżowych. Odbiorca przemyśleń Ludwika Stommy przygląda się również przybyłej na ratunek królestwu Francji Joannie d'Arc; Henrykowi VIII, dzięki któremu został dowartościowany cios ekonomiczny; Jermakowi Timofiejewiczowi – historycznemu zdobywcy Syberii dla „państwa moskiewskiego”; a także doskonale znanemu pułkownikowi Jurijowi Gagarinowi.

Ponieważ wszędzie tam, gdzie jest mowa o ludziach, nie może zabraknąć odniesienia do miejsc, dlatego skrzętnie prześledzone zostały: Marignano wraz z bitwą, będącą punktem zwrotnym w historii militarnej Szwajcarii; ściśle związany z dziejami czarnego narodu amerykańskiego Jamestown; słynne Valmy, charakteryzujące się zatrzymaniem ofensywy austriacko-pruskiej podczas wojny z Francją oraz Pierwsze Letnie Igrzyska Olimpijskie w Atenach. Te i wiele jeszcze innych wydarzeń pokazują, jak łatwo można spłycić przekaz, co ma bezpośredni wpływ na kształtowanie się stereotypów.

Celem Historii niedocenionych jest potrzeba uświadomienia czytelnikowi, jak wielkie znaczenie mają przypomniane przez autora wydarzenia. Książka napisana językiem swobodnym i przystępnym, bez wątpienia wzbudzi zainteresowanie pasjonatów historycznej przeszłości. Przedstawione wydarzenia dotychczas uważane za mało ważne, z wprawą zostały sprowadzone do roli Historii niedocenionych. Książka nie posiada przypisów ani bibliografii, jednak obecność odnośników do źródeł bezpośrednio w tekście, wskazuje na czerpanie przez autora prawdziwych informacji z dokumentów historycznych. Warto po nią sięgnąć, by dowartościować to, co takim stać się powinno.