Recenzja książki: Gdy życie stawia trudne pytania

Recenzuje: Damian Kopeć

Poszukując odpowiedzi na trudne pytania

Rick Warren to jeden z najbardziej znanych chrześcijańskich liderów w USA, amerykański pastor i pisarz ewangelikalny, autor wielu bestsellerów. Najsłynniejszą jego książką jest Życie świadome celu (The Purpose Driven Life).

Oryginalny tytuł książki Gdy życie stawia trudne pytania brzmi God's Answers to Life's Difficult Questions (Living with Purpose). Rick Warren pisze bowiem jako chrześcijanin, osoba religijna, kierująca swoje słowa głównie, choć nie tylko, do osób wierzących w Boga. Z wielu jego rad i przemyśleń mogą skorzystać wszyscy. Są one bowiem często oparte na zasadach psychologii, które sprawdziły się przez lata, choć są - jak wszystko w naszych czasach - kwestionowane. Nie są to - jak pisze autor w przedmowie - modne hasła, głoszone  w ramach lekkiej, łatwej i przyjemnej  „pop-psychologii”. Mody bowiem, do których się ona zalicza, przychodzą i odchodzą. W tym sezonie zajmujemy się samorealizacją poprzez spożywanie niskotłuszczowego jogurtu, w innym - samodoskonaleniem poprzez oglądanie telewizji ezoterycznej. Tak, jak w kwestiach ubioru, pojawiają się co chwila nowe mody dotyczące stylu życia i sposobów rozwiązywania problemów. Wydaje się czasami, że dla wielu najważniejsze nie jest wcale rzeczywiste szukanie rozwiązań własnych problemów, lecz raczej wypróbowywanie kolejnych metod, i udawanie przed innymi, że to jest właśnie to. Przynajmniej - w danym momencie. Przynajmniej do czasu, gdy pojawi się coś nowego, bardziej trendy. Gdyby owe zmienne jak pory roku mody były tak rewelacyjne, jak się głosi, to szczęście i pokój ogarnęłyby ludzkość w kilka miesięcy. Poszukując nowości, machinalnie odrzuca się to, co było. Może po to, by za jakiś czas odkryć to samo na nowo?

Poznacie prawdę, a prawda was wyzwoli. Prawda nie o całym świecie, o dacie końca świata czy o dowolnym człowieku. Przede wszystkim: prawda o nas samych. Biblia jest odpowiedzią na rozmaite pytania, przynajmniej w oczach chrześcijan. Nie chodzi jednak o takie ogólne, ładnie brzmiące stwierdzenia, choć i one są potrzebne, jak frazesy rozgrzewające serca w obietnicach polityków w przededniu wyborów. Dla chrześcijan ważne jest odkrycie, w jaki sposób Biblia odpowiada na życiowe pytania. A odpowiada konkretnie, praktycznie. Nie została bowiem napisana po to, by zaspokoić głód naszej wiedzy, lecz aby zmienić nasze życie. Chrystus mówił do  słuchających go ludzi o konkretnych sprawach, o czynach, postępowaniu. Uczył w przypowieściach, na przykładach, wyjaśniał, pokazywał. Wyrazem mądrości jest uczenie się na podstawie własnych doświadczeń, ale jeszcze rozsądniej jest uczyć się z doświadczeń innych. Jest to zwykle mniej bolesne.

Rick Warren napisał dwanaście niezbyt długich rozdziałów, dotykających konkretnych problemów. Ich tytuły są pytaniami, na przykład Jak radzić sobie ze stresem? Jak podnieść się po porażce? Jak pokonać depresję? Jak mogę się zmienić? Dlaczego mnie to spotkało? Odpowiada na nie, analizując słowa Pisma Święteo i ukazane w nim życie Jezusa Chrystusa. Odpowiada, dając pewne propozycje, sugerując wybranie sposobu postępowania. Pisze krótko, zwięźle, jasno. Ważniejsze myśli są wytłuszczone, a każdy rozdział kończy się wskazówkami, które mogą ułatwić zastosowanie zawartych w nim rad. Nazwane jest to "wprowadzaniem myśli w czyn".

Rick Warren nie jest doktorem psychologii, praktykującym psychiatrą, który na podstawie przypadków klinicznych ukaże czytelnikom drogę przemiany naszego życia (wszak często, analizując przypadki skrajne, doradza się przypadkom zupełnie przeciętnym). Myśląc nowocześnie, nie jest utytułowanym ekspertem w dziedzinie rozwiązywania cudzych problemów, zresztą tak, jak większość z nas. Dlaczego jednak mamy zakładać, że do rozwiązania każdego życiowego problemu potrzebny nam jest od razu sowicie opłacany i korzystający z trudnych sformułowań ekspert? Czasami potrzebne jest inne spojrzenie, cudza myśl, wywołująca refleksję, przypomnienie i wypowiedzenie tego, co ogólnie wiemy, ale czego w danej chwili sobie nie uświadamiamy. Nie twierdzę, że rozważania Warrena każdemu pomogą, lecz czy rozważania wybitnego Noblisty lub jakiegoś słynnego filozofa są zawsze rozumiane przez każdego i czy wszyscy odnoszą wymierną korzyść, zapoznając się z ich przemyśleniami? Do każdego trafia co innego - można się o tym przekonać we własnym życiu, jeśli ma się tylko oczy otwarte.

Gdy życie stawia trudne pytania to książka przede wszystkim dla chrześcijan, którzy nie chcą żyć „w rozkroku”, w swoistym rozdwojeniu jaźni - głęboka wiara prywatnie i życie na zewnątrz tak, jakby się w nic nie wierzyło. Dla tych, co chcą w praktyce, na co dzień, w chwilach dobrych i złych czynić to, co mówi do nich poprzez Biblię Bóg. Książka zachęca do sięgnięcia do źródła, do Pisma Świętego. Rick Warren pokazuje, jak dużo zależy od nas, od postawy, od naszej woli i chęci. Bóg nie działa "na siłę", wbrew nam, nieproszony, niechciany. Nie pomaga, nie uzdrawia, jeśli ktoś tego głęboko nie pragnie. Jezus wielokrotnie powtarzał słowa twoja wiara cię uzdrowiła. Nie pomagał tym, którzy nie wierzyli, że może coś dla nich uczynić. Działał nawet na odległość, wskazując wyraźnie na rolę wiary w danym przypadku.

Z problemami możemy sobie poradzić. Taka jest główna myśl tej książki. Dla chrześcijanina pomocą taką powinien przede wszystkim być Bóg, Jego słowo oraz ludzie, których stawia mu na drodze.