Recenzja książki: Gdy nadchodzi świt

Recenzuje: Justyna Gul

Mimo wszystko

Amisze, czyli budząca zainteresowanie, ale i liczne kontrowersje chrześcijańska wspólnota protestancka, wywodzą się ze Szwajcarii. Ich korzenie sięgają XVII wieku, a wyłonili się z ruchu anabaptystów w wyniku schizmy kościoła szwajcarskiego. Prześladowani i masowo mordowani w Europie, swój dom znaleźli w Nowym Świecie. Tradycyjna rodzina amiszów posiada co najmniej kilkoro dzieci, a życiem członków wspólnoty rządzą surowe zasady. Przykładają oni dużą wagę do przestrzegania zasad religijnych, starając się codziennym życiem udowadniać swoją wiarę. Amisze świadomie rezygnują z państwowego systemu opieki społecznej, negują też system ubezpieczeń komercyjnych.

Żyją według Ordung, który wyznacza kanony postępowania, zakazuje wielu zachowań i działań, a jednocześnie jest ogniwem scalającym wszystkich członków wspólnoty. Do zasad wyznaczonych przez Ordung zalicza się m.in. brak telefonu w domu, samochodu (zastępowany jest pojazdem konnym), telewizora, dostępu do Internetu. Edukacja szkolna odbywa się w ramach wspólnoty i trwa osiem lat, zaś wśród amiszów panuje tradycyjny podział na określone role społeczne kobiet i mężczyzn.

Złamanie jakiejkolwiek z zasad panujących we wspólnocie skutkuje społecznym ostracyzmem, a nawet ekskomuniką, oznaczającą wykluczenie ze wspólnoty. Odwrócenie się od osoby łamiącej zasady oznacza, że nawet rodzice nie wstawiają się za swoimi dziećmi, a niekiedy nawet to oni informują wspólnotę o łamaniu zasad. Dlatego też dla Hannah Lapp, młodej, ciężarnej amiszki, wspólnota nie miała litości. Nie liczył się fakt, iż ciąża była wynikiem gwałtu – Hannah stała się niegodna przebywania we wspólnocie, nieczysta i grzeszna. Po poronieniu nasza bohaterka ucieka z Owl`s Perch w Pensylwanii, przekonana, że nie tylko wśród amiszów nie ma dla niej miejsca, ale że nie chce jej znać nawet Paul, jej narzeczony. Czy jednak młoda, niespełna osiemnastoletnia dziewczyna poradzi sobie we współczesnym świecie, tak odmiennym od znanego jej dotąd, surowego, ale bezpiecznego domu?

Gdy nadchodzi świt Cindy Woodsmall, stanowi kontynuację powieści Kiedy serce płacze, przenoszącej nas do świata, w którym czas się zatrzymał. Opublikowana nakładem wydawnictwa WAM książka to fascynująca lektura, wzbogacająca naszą wiedzę na temat społeczności amiszów, ale i odsłaniająca przed nami bogaty wewnętrzny świat przeżyć bohaterów. To lektura niezwykle emocjonalna, zaś samo podjęcie decyzji o ucieczce pociąga za sobą szereg zdarzeń, które prowadzą Hannah do Winging Creek w stanie Ohio. To tam właśnie, u boku nieznanej dotąd ciotki Zabeth, młoda dziewczyna uczy się podejmowania decyzji, decydowania za siebie i snucia marzeń. Tu również nabiera wiary we własne możliwości i w to, że plany mają szansę się ziścić, jeśli tylko idzie za nimi determinacja, wola walki i ciężka praca.

Obserwujemy kilkuletnie zmagania Hannah nie tylko z przeciwnościami losu, ale przede wszystkim z obciążeniem, jakim stało się dla niej wychowanie w tradycji amiszów. By się utrzymać, musi znaleźć pracę, co dla dziewczyny która nie ma żadnych kwalifikacji, nie potrafi obsługiwać komputera i nie ma pojęcia, do czego służy telefon komórkowy, jest prawdziwym wyzwaniem. Na szczęście na jej drodze stają wspaniali ludzie - tacy jak doktor Hehman, który nie tylko daje jej zatrudnienie, ale też zachęca do nauki, ciotka Zabeth, która doskonale rozumie rozterki Hannah, bowiem sama w przeszłości poświęciła wspólnotę na rzecz muzyki, a także Martin, były wychowanek Zabeth.

Choć życie Hannah w zewnętrznym świecie wypełnione jest ciężką pracą, choć uzupełnienie wykształcenia i obycia w nowym otoczeniu wymaga wytężonej pracy oraz pokonywania wielu granic, w tym tych tkwiących w niej samej, to dziewczyna nigdy się nie skarży. Stara się być również wierną zasadom wpojonym przez amiszów, odwołującym się do tak pięknych wartości, jak wybaczanie, pomoc bliźniemu czy uczciwość. Czy jednak Hannah znajdzie w sobie tyle siły, by całkowicie zerwać ze swoją przeszłością, a szczególnie by zapomnieć o ukochanym Paulu, który tak bardzo zawiódł ją w chwili, kiedy najbardziej potrzebowała wsparcia?

Gdy nadchodzi świt to książka piękna, bo pisana emocjami, przepełniona spokojem i wiarą w to, że „mimo wszystko” będzie lepiej, że „mimo wszystko” należy zachować w sercu czystość i miłość do bliźniego. Napisana niezwykle plastycznym, obrazowym językiem, wciąga nas w wir wydarzeń, a jednocześnie napełnia łagodnością i nostalgią. Nie tylko ukazuje życie amiszów, pokazując bezduszne i bezwzględne – według europejskiego wzorca – praktyki, ale też uświadamia znaczenie zasad w naszym życiu i konsekwencji ich nieprzestrzegania. Autorka bulwersuje, ale nie ocenia. Skłania do przemyśleń, do zajrzenia w głąb swojej duszy i poszukania tam odpowiedzi na wiele nurtujących nas pytań. Pokazuje, że „mimo wszystko” nie można tracić nadziei, uwrażliwia nas na drugą osobę, bo – jak pisze Woodsmall: Nigdy nie jest się całkowicie wolnym od kłopotów i ludzkich potrzeb.