Recenzja książki: Edukacja alternatywna w XXI wieku
Recenzuje: Justyna Gul
Alternatywna, czyli jaka?
„Szkoła alternatywna to rodzaj placówki oświatowej, zorganizowanej według odmiennych projektów edukacyjnych, stanowiących alternatywę wobec koncepcji realizowanych w szkołach prowadzonych przez organy administracji państwowej bądź gminnej (…)”. Taką definicję możemy znaleźć w książce „Pedagogika” autorstwa B. Milerskiego i B. Śliwerskiego, a temat ten, ze szczególnym uwzględnieniem strategii szkoły alternatywnej, rozwinięty został w pracy „Edukacja alternatywna w XXI wieku”. Książka pod redakcją naukową Zbyszko Melosika i Bogusława Śliwerskiego to obszerna analiza najczęściej spotykanych określeń szkoły alternatywnej, ich ocena, a także próba oszacowania perspektyw rozwojowych alternatywnych rozwiązań oświatowych.
Autorzy w swoich tekstach zajmują się zarówno sporami teoretycznymi dotyczącymi szkoły alternatywnej, jak i alternatywnych koncepcji stanowiących podstawę do innowacyjnych działań edukacyjnych trendów w kontekście badań eksperymentalnych. Przeczytamy także o pedagogice pobocza - o złudzeniach i nadziejach alternatywności w pedagogice specjalnej oraz o edukacyjnych kierunkowskazach, czyli refleksjach na temat współczesnej teorii pedagogicznej.
W drugim module przedstawione zostały modele i praktyki edukacji alternatywnej, począwszy od przemian koncepcji autonomii szkół publicznych w Europie, przez tradycję i postęp w pedagogice waldorfskiej, po omówienie społecznych funkcji Uniwersytetu Harvarda czy idei wykorzystania gier symulacyjnych w edukacji międzykulturowej.
Część poświęconą uwarunkowaniu edukacji alternatywnej rozpoczynają rozważania na temat tożsamości typu All inclusive, stanowiącej apogeum kultury konsumpcji. Przeczytamy także o edukacji komputacjonalistycznej (rutynowym przetwarzaniu danych i informacji), konstruktywistycznej oraz kolektywistycznej (wykorzystującej komputer do konstruowania własnych sieci wiedzy). Postaramy się też znaleźć odpowiedź na pytanie, czy szkoła jest miejscem twórczości rzeczywiście stymulowanej, zwracając jednocześnie uwagę na fakt, iż kreatywność wymaga istnienia kontekstu, który umożliwia jej wyrażanie, pozwala stać się widoczną.
Ostatni moduł książki przedstawia edukację w świetle badań. Znajdziemy tu opracowanie dotyczące andragogiki; analizę skutków rozprzestrzeniania się e-learningu w nauczaniu dzieci czy też omówienie warunków i możliwości zaspokajania specjalnych potrzeb edukacyjnych w szkole. Niezwykle ciekawie temat kształtowania wrażliwości na wartości etyczne metodami dramy, psychodramy zaprezentowała Danuta Michałowska, natomiast Paulina Wierzba poruszyła kontrowersyjny temat homoseksualizmu jako alternatywnego stylu życia.
Do książki została dołączona płyta DVD z plikami wideo - między innymi z filmem „Na Bednarskiej. Kalejdoskop szkolnej demokracji” czy też wywiady z nauczycielami, uczniami i rodzicami.
Tak kompleksowe, solidne ujęcie tematu czyni z książki „Edukacja alternatywna w XXI wieku” kompendium wiedzy na temat wciąż rodzącej dylematy edukacji alternatywnej. Stanowi swoistą wymianę poglądów i idei pomiędzy poszczególnymi autorami, a lektura budzi refleksję i prowokuje do dyskusji na temat niezależnej myśli i praktyki edukacyjnej. Tym samym omawiana pozycja powinna być obowiązkową lekturą dla pedagogów, studentów pedagogiki oraz wszystkich zainteresowanych tematyką związaną z kształceniem. Dodatkową zaletą publikacji jest estetyczna, twarda okładka oraz płyta, które zawartość stanowi jakby podsumowanie rozważań i tekstów przedstawionych w „Edukacji alternatywnej w XXI wieku”. Wszystko to powinno zachęcić do poszukiwania własnego zdania dotyczącego edukacji alternatywnej oraz sposobów i metod jej realizowania.
