Recenzja książki: Dziecko o specjalnych potrzebach w kręgu interdyscyplinarnej terapii

Recenzuje: Justyna Gul

Interdyscyplinarnie o dziecku

Dziecko jest największym skarbem, jest cudem. Zazwyczaj jest oczekiwanym potomkiem, wytęsknionym noworodkiem, któremu oddajemy całą swoją energię. Od momentu jego pojawienia się na świecie zmienia się wszystko, począwszy od rozkładu dnia, aż po nasze podejście do świata. Dla malucha chcemy jak najlepiej, nierzadko jesteśmy w stanie poświęcić dla niego wszystko. Niestety, czasami rozwój dziecka nie przebiega dokładnie tak, jak powinien. Nieprawidłowości, pojawiające się już na etapie życia płodowego, a także po narodzinach, niezmiennie nas niepokoją – i słusznie. Mogą bowiem sprawiać, że maluch nie osiągnie takiego poziomu rozwoju, jaki jest właściwy dla jego wieku, a nawet… nie osiągnie go wcale.

Podejmując zintegrowane, wieloaspektowe działania, możliwe jest udzielenie pomocy dziecku i jego rodzinie, a - co za tym idzie - stworzenie szansy na efektywne funkcjonowanie młodego człowieka w społeczeństwie. Kompleksowa terapia poprawia jakość życia nawet wówczas, kiedy przywrócenie pełnej sprawności nie jest możliwe. O terapii, podejściu specjalistów różnych profesji do kwestii nieharmonijnego rozwoju malucha możemy przeczytać w niezwykle wartościowej publikacji Oficyny Wydawniczej Impuls. Książka Dziecko o specjalnych potrzebach w kręgu interdyscyplinarnej terapii pod redakcją Doroty Kohut to pozycja, która powinna znaleźć się w biblioteczce każdego pedagoga specjalnego, psychologa, czy fizjoterapeuty, a także pozostałych osób, mających udział w pracy nad szeroko pojętym usprawnianiem dziecka.

Książka składa się z sześciu części, z których pierwsza traktuje o rozwoju prenatalnym i jego nieprawidłowościach. Autorka porusza kwestię czynników oddziałujących na nienarodzone dziecko, ze szczególnym uwzględnieniem takich teratogenów, jak nikotyna, narkotyki i alkohol. Część druga dotyczy zaburzeń przetwarzania sensorycznego, którymi zajmuje się teoria metody integracji sensorycznej. Poznamy mechanizmy działania poszczególnych zmysłów, a także klasyfikację zaburzeń, pozwalającą na wyróżnienie zaburzeń modulacji sensorycznej, zaburzeń dyskryminacji sensorycznej oraz zaburzeń motorycznych o podłożu sensorycznym. Autorka przybliża czytelnikom również najczęściej stosowane metody diagnostyczne, między innymi obserwację kliniczną i Południowokalifornijskie Testy Integracji Sensorycznej.

Część trzecia obejmuje zagadnienia związane z psychologiczno-pedagogicznym spostrzeganiem rozwoju poznawczego dziecka. Zaproszeni do współpracy specjaliści wyjaśniają tu różnicę pomiędzy psychologią i pedagogiką, szeroko omawiają rozwój dziecka w pierwszych sześciu latach życia z uwzględnieniem norm rozwojowych, pozwalających określić, czy rozwój dziecka przebiega poprawnie. Poznamy również swobodne techniki diagnozy oraz popularne metody specyficzne diagnozy, czyli testy. Autorzy szczegółowo omawiają ponadto przebieg procesu terapii dziecka zagrożonego nieprawidłowym rozwojem, a także aktywne formy muzykoterapii w edukacji.

Część czwarta zajmuje się fizjoterapeutycznym podejściem do rozwoju dziecka, zwracając uwagę na fakt, że fizjoterapia jest bardzo dynamicznie rozwijającą się gałęzią nauk medycznych, bowiem usługi tego rodzaju są bardzo potrzebne chorym i niepełnosprawnym. Często błędnie utożsamiana z masażem, jest czymś więcej – to nieodłączna część rehabilitacji medycznej. Z racji tego, iż znajomość przebiegu prawidłowego rozwoju psychomotorycznego, a także najczęściej występujących zaburzeń jest niezbędna nie tylko fizjoterapeutom, ale też pozostałym specjalistom pracującym z dzieckiem (i nie tylko z dzieckiem), w książce przybliżone zostało pojęcie napięcia mięśniowego, proces jego kształtowania się w czasie dojrzewania układu nerwowego, a także zaburzenia napięcia mięśniowego.

Dwie ostatnie części publikacji dotyczą rozwoju mowy dziecka oraz pozycji specjalistów i rodziców. Dla studentów logopedii nieocenioną pomocą w nauce i przyszłej pracy będzie część poświecona właśnie zagadnieniom logopedycznym, a szczególnie teksty dotyczące roli czynników prelingwalnych, a także motoryki ustno-twarzowej i oddychania w rozwoju mowy. Również przybliżenie kwestii związanych z komunikacją alternatywną i wspomagającą, choć temat został potraktowany jedynie pobieżnie, jest niezwykle cenne i stanowić może bodziec do dalszego zgłębiania zagadnień związanych z metodami porozumiewania się z osobami z zaburzoną frakcją mowy.

Książka Dziecko o specjalnych potrzebach w kręgu interdyscyplinarnej terapii jest napisanym przystępnym językiem wprowadzeniem do poruszanych zagadnień. Dzięki temu to publikacja o wielkiej wartości, po którą sięgnąć powinni nie tylko studenci pedagogiki specjalnej czy terapeuci SI, ale wszyscy, którzy pracują z dzieckiem o zaburzonych funkcjach rozwojowych oraz jego rodziną. Na rynku pojawia się coraz więcej publikacji poświęconych tematyce wspomagania dziecka, ale naprawdę niewiele wśród nich tak klarownie, a przy tym wszechstronnie porusza ten temat. Stanowiąc cenne źródło wiedzy na temat diagnozy, przebiegu zaburzeń czy metod usprawniania, publikacja pod redakcją Doroty Kohur jest książką, po którą bez wątpienia sięgnąć warto, a nawet trzeba - szczególnie wówczas, kiedy myślimy o własnym rozwoju i jak najlepszej opiece nad dzieckiem.