Recenzja książki: Duch śniegów. Śladami tybetańskiej pantery

Recenzuje: Danuta Szelejewska

Pantera śnieżna to najpotężniejszy drapieżnik zamieszkujący Himalaje, Wyżynę Tybetańską, Ałtaj i południowo-zachodnie Chiny. Ponieważ zaobserwowanie jej w naturalnym środowisku jest bardzo trudne (na świecie żyje zaledwie pięć tysięcy osobników), przez lokalne społeczności nazywana jest Duchem Gór. Książka Duch śniegów. Śladami tybetańskiej pantery to wyjątkowe spotkanie z pilnie wypatrywanym, najbardziej tajemniczym i nieuchwytnym dzikim kotem o oczach w kolorze szronu.

Sylvain Tesson, korzystając z zaproszenia specjalisty fotografii zwierząt Vincenta Muniera, miał okazję przeżyć przygodę życia. W Duchu śniegów opisał swoje wrażenia, oczekiwania, niepewności i nadzieje. Przyjmując zaproszenie Muniera, nie wiedział, ile trudu będzie musiał włożyć w wyprawę, jednak to, czego doświadczył, warte było największego nawet wysiłku. Relacja Tessona jest chronologiczna i szczegółowa. W ciekawy sposób pisze o przygotowaniach do podróży (zwłaszcza tych duchowych) oraz wrażeniach związanych z pielgrzymami napływającymi przed osnute dymem kadzidła ołtarze wschodnich świątyń. Snuje refleksje dotyczące dziesięciodniowego pobytu w bazie na wysokości 4200 m n.p.m., skąd uczestnicy wyprawy obserwowali piękno otaczającego ich świata, a opuszczając obóz przed wschodem słońca (przy temperaturze -30), z ukrycia podziwiali zwierzęta (występujące już w malarstwie ściennym paleolitu dzikie jaki, wilki, lisy, gazele, antylopy cziru, owce błękitne, manule stepowe, dzikie osły i sępy). Przemierzali zamarznięte tereny, by – przyczajeni na półce skalnej na grani ponad wąwozem – czekać na pojawienie się pantery, która była celem ich wyprawy. Czy tybetańska pantera pozwoli im podziwiać swoje sprężyste, jakby niosące radość, ciało i złoto-brązowe futro, a także pewność siebie oraz nietykalność? No i jak zachowuje się pantera zdemaskowana? 

Autor, dzięki charakterystycznemu dla siebie literackiemu stylowi pisania, pozwala czytelnikowi na niemalże osobiste uczestnictwo w tybetańskiej przygodzie. Intrygują wpływające na wyobraźnię obrazowe opisy przyrody oraz rozważania na temat życia, świata, piękna i natury, realizacji marzeń oraz zapomnianej cierpliwości. Są w lekturze informacje dotyczące codzienności mieszkańców Tybetu, działań rządowych, obowiązujących religii oraz ludowych wierzeń. Pogłębiona zostaje wiedza czytelnika z zakresu historii, geografii, zoologii, szeroko pojętej przyrody i azjatyckiej duchowości. Zatrważają dane wiążące się z negatywnym wpływem człowieka na środowisko (z królestwa młotów pneumatycznych szybko ucieknie ryś). Pomocą służą przypisy (wyjaśniające i bibliograficzne), cytaty inspirujące, mapka z zaznaczoną trasą wyprawy, czarno-biała fotografia (jakże trudno na niej dostrzec wpatrujące się w czytelnika czujne oczy pantery), a także fragmenty Księgi Rodzaju (z siglami), Księgi drogi Lao Tsy oraz Myśli Pascala. Brak natomiast dokładnych danych topograficznych opisywanych miejsc, co ma na celu utrudnienie polowania kłusownikom i miłośnikom tradycyjnej medycyny azjatyckiej (produkcja pseudomedykamentów).

Wspaniała publikacja oficyny Noir sur Blanc przeznaczona jest dla czytelnika wrażliwego. Odznaczona w roku 2019 prestiżową francuską nagrodą literacką Prix Renaudot, docenia piękno dzikiego świata, zalety ciszy oraz niezgłębione tajemnice zwierząt.

Tagi: bóg