Recenzja książki: Drogowskaz harcerski

Recenzuje: Danuta Szelejewska

Pamięć jako zdolność do rejestrowania i ponownego przywoływania wrażeń zmysłowych, skojarzeń oraz informacji, może – niestety – ulegać niechcianym ograniczeniom. By zachować i utrwalić to, czego nie wolno sprzeniewierzyć, czasami konieczna jest interwencja z zewnątrz. Stosując się do powyższej reguły, Oficyna Wydawnicza Impuls oddała do rąk czytelnika kolejną pozycję należącą do serii Przywrócić pamięć. W tym miejscu warto powtórzyć słowa właściciela Impulsu, dyrektora i harcmistrza Wojciecha Śliwerskiego, który widzi w nowej serii powrót do materiałów źródłowych, do publikacji tych instruktorów, którzy wpłynęli na zainicjowanie i rozwój skautingu na ziemiach polskich, będąc pod zaborami a następnie po odzyskaniu przez Polskę niepodległości tworzyli kształt organizacyjny i programowy ruchu harcerskiego. Oddana do rąk czytelnika publikacja jest reprintem wydania z 1936 roku.

Twórczość i postawa Stanisława Sedlaczka, autora Drogowskazu harcerskiego, miała ogromny wpływ na kształt organizacyjny oraz rozwój polskiego harcerstwa. A ponieważ można go uważać za mistrza w swojej dziedzinie, publikacja Impulsu stanowi istne kompendium wiedzy, które harcerzom z początków XX wieku pomagało stawiać pierwsze kroki na trudnej i odpowiedzialnej drodze służby, natomiast współczesnego czytelnika kieruje w stronę źródeł, stanowiąc zarazem wzór wytrwałości w pokonywania trudów codziennego życia.

Początek publikacji zajmują treści koncentrujące się wokół wszystkiego, co dla harcerza miało (i nadal powinno mieć) zasadnicze znaczenie: modlitwy, pieśni (religijne oraz hymn państwowy), informacje o świętym Jerzym -patronie harcerzy i skautów, a także notki biograficzne o ludziach mających bezpośredni związek z harcerstwem: Protektorze ZHP Ignacym Mościckim, Pierwszym Protektorze i Patronie ZHP Józefie Piłsudskim oraz Protektorze ZHP Stanisławie Wojciechowskim. Przytoczono również przemówienie Naczelnego Wodza Wojsk Polskich Józefa Piłsudskiego, który dziękuje ówczesnym harcerzom za dojrzałość obywatelską, gotowość do ofiar oraz wzór doskonale pełnionych obowiązków. Odpowiedzią na przytoczone treści ogólne jest dokładnie rozpisany (punkt po punkcie, z podziałem na harcerzy i harcerki) tekst prawa i przyrzeczenia harcerskiego.

W dalszej części Drogowskazu... znalazły się informacje dotyczące dziejów harcerstwa i skautingu, sprawy organizacyjne generalne (statuty, wydziały, naczelnicy, zebrania, duszpasterstwo) oraz szczegółowe (zastępy, oznaki, sprawności, mundury). Nie brakuje wiadomości na temat orientowania się w terenie, przepisów marszowych, obozownictwa, sygnalizacji, musztry, a także programów prób harcerskich, zachowania w konkretnych sytuacjach i pomocy doraźnej w nagłych wypadkach. Tekst został wzbogacony licznymi rysunkami i tabelkami, a użyte w nim słownictwo, typowe dla początków ubiegłego stulecia, absolutnie nie przeszkadza w odbiorze. Poszczególne rozdziały zakończono wypowiedziami ważnych osobistości związanych ze skautingiem oraz fragmentami prawa harcerskiego. Nie brakuje również odnośników źródłowych. Twarda okładka i niewielki format ułatwiają korzystanie z lektury. Z radością sięgną po tę publikację współczesne kadry harcerskie oraz pasjonaci tego zagadnienia, dla których wartość harcerskiej służby oraz niezłomnej postawy instruktorskiej jest wzorem do naśladowania.