Recenzja książki: Andrzejki

Recenzuje: Danuta Szelejewska

Literacka wzmianka o wieczorze wróżb andrzejkowych datuje się na rok 1557. Z dostępnych informacji wynika, że głównym jego celem było kojarzenie małżeństw, a dniem do tego przeznaczonym stała się wigilia świętego Andrzeja (29 listopada). Wiara w skuteczność wróżb oraz czynności magicznych wynikała z braku lub niedostatecznego zrozumienia zjawisk przyrody. Wierzenia i zaklęcia stopniowo zatracały swe dawne znaczenie, a wiele z nich przetrwało do czasów obecnych w formie zabaw i barwnych widowisk.

Niewielka książeczka Andrzejki została napisana z myślą o wszystkich tych, którzy poszukują inspiracji do uatrakcyjnienia wieczorów andrzejkowych. Pragnący tę uroczystość spędzić wraz z przyjaciółmi w sposób radosny znajdą w lekturze pomysły ubogacające artystyczny program oraz tworzące atmosferę pełną tajemniczości i humoru.

Po omówieniu źródeł ludowej tradycji (wróżby pochodzą prawdopodobnie ze starożytnej Grecji), Wojciech Śliwerski podaje praktyczne informacje dotyczące dekoracji, stroju gospodarza wieczoru, rekwizytów i zaproszonych gości. Dopiero po tym wprowadzeniu przechodzi do części zasadniczej, proponując konkretne zabawy. Tak więc czytelnik pozna różne rodzaje wróżb (np. z łupiny orzecha, z butelką czy za pomocą butów). Zostanie wtajemniczony w „Księgę wróżb”, by w końcu w sobie właściwy sposób ustosunkować się do podanych pomysłów.

Autor opisuje zamieszczone w Propozycjach (por. Propozycje 1969, nr 10) andrzejki liryczne, opracowane przez Czesławę Panczyszyn, prezentując równocześnie skrócony opis zabawy. Udostępnia szczegóły wróżb niemożliwych do zrealizowania podczas wieczoru andrzejkowego (wróżby we śnie i na jawie). Uczy interpretacji wytworów lania wosku. Zwraca się również do młodzieży wiejskiej, proponując niezwykle ciekawe zabawy z udziałem zwierząt. Do niezbędnych rekwizytów zalicza: wodę, świeczki, ogień, obierzyny, naczynia, buty, kartki i kluski. Ciekawe propozycje to bez wątpienia: kompozycje zapałczane, wróżby literackie, wykorzystanie symboliki cyfr, wybór imion i kart, a także wróżba ankietowa.

Wieczór andrzejkowy to specjalna okazja do zorganizowania ostatnich hucznych zabaw przed rozpoczynającym się Adwentem. Koniecznie jednak trzeba zadbać o to, by obok pierwiastków humorystycznych nie zabrakło refleksji i zadumy. Wróżby skupiające uwagę uczestnika na przyszłości winny podkreślać ostateczne przeznaczenie człowieka. Wydana nakładem Impulsu niewielka i ciekawa książeczka Andrzejki skierowana jest do organizatorów andrzejkowych wieczorów. Korzystając z niej, z pewnością uatrakcyjnią oni uroczystość oraz wyjdą naprzeciw oczekiwaniom uczestników.