Rok temu zmarł Ryszard Kapuściński

Jak Kapuściński sam wyliczył, w swojej karierze reportera był świadkiem 27 rewolucji, cztery razy był przeznaczony do rozstrzelania, przebywał na frontach dwunastu wojen. Urodził się w 1932 r. w Pińsku na Polesiu (obecnie Białoruś) w rodzinie nauczycielskiej. Jako dziennikarz zadebiutował w wieku 17 lat w tygodniku "Dziś i jutro", potem pisywał do "Sztandaru Młodych". Studiował polonistykę i Historię na Uniwersytecie Warszawskim.

Pierwsza podróż zagraniczna Kapuścińskiego miała miejsce w 1956 roku, kiedy z ramienia "Sztandaru Młodych" odwiedził Indie i Afganistan. Jechał tam z bardzo słabą znajomością angielskiego. Podczas przesiadki, na lotnisku w Rzymie, kupił "Komu bije dzwon?" po angielsku, a w walizce miał słownik - taki był jego pierwszy zestaw do nauki języka.

W latach 60. i na początku lat 70. Kapuściński pracował dla Polskiej Agencji Prasowej oraz dla "Polityki". O odzyskiwaniu niepodległości przez kolejne kraje afrykańskie pisał w "Czarnych gwiazdach" (1963), owocem podróży po azjatyckich republikach ZSRR była książka "Kirgiz schodzi z konia" (1968), pięcioletni pobyt w Ameryce Łacińskiej przyniósł książki "Dlaczego zginął Karl von Spreti" (1970) i "Chrystus z karabinem na ramieniu" (1975).

W 1974 Kapuściński rozpoczął pracę w tygodniku "Kultura" i wyjechał do Angoli, która właśnie odzyskała niepodległość. Przebieg wojny domowej, która się tam rozpętała, opisał w tomie "Jeszcze dzień życia" (1976). To pierwsza książka, w której Kapuściński zredukował fakty do roli tła, na pierwszy plan wysuwając własne wrażenia. Po latach krytycy będą nazywali stworzony przez niego gatunek literacki jako "esej reporterski", w którym obserwacja świata jest pretekstem do szerszej intelektualnej refleksji.

Kolejną epoką w podróżach Kapuścińskiego były podróże do Etiopii i Iranu. Ich owocem stały się dwie książki, które przyniosły autorowi międzynarodowy rozgłos: "Cesarz" (1978) oraz "Szchinszach" (1982). Kolejna dobrze przyjęta książka Kapuścińskiego to "Imperium" (1993) - reportaże o upadającym ZSRR. Do najbardziej znanych dzieł Kapuścińskiego należą też "Heban" (1998) oraz "Podróże z Herodotem" (2004).

W maju zeszłego roku, na podstawie teczek Kapuścińskiego z Instytutu Pamięci Narodowej, tygodnik "Newsweek" podał, że Kapuściński od połowy lat 60. do 1972 roku współpracował z wywiadem PRL. W IPN odnalazły się analizy na temat odwiedzanych przez niego krajów i opisy kilku osób, z którymi się spotykał. Z dokumentów tych, zdaniem "Newsweeka", wynika, że pisarz nikomu nie zaszkodził. Żona pisarza, Alicja Kapuścińska, podkreśla, że mąż nie przejmował się rejestracją jako współpracownika przez SB twierdząc, że wszyscy wyjeżdżający za granicę dziennikarze są umieszczeni w tych aktach jako potencjalni informatorzy.

Kapuściński postrzegał swoją pracę jako tłumaczenie - nie z języka na język, ale z kultury na kulturę. "Moją główną ambicją jest pokazać Europejczykom, że nasza mentalność jest bardzo europocentryczna, że Europa, a raczej jej część, nie jest jedyna na świecie" - pisał.

Ryszard Kapuściński zmarł 23 stycznia 2007 roku w Warszawie w wieku 74 lat.

Źródło: www.czytelnia.onet.pl