Ponad sześćdziesiąt nowości wydawniczych - m.in. powieści obyczajowych, kryminałów, poradników czy książek dla młodych czytelników - rywalizowało o uznanie jurorów i internautów w konkursie i plebiscycie "Najlepsza książka na lato". W głosowaniu oddano ponad 30 tysięcy głosów. Które spośród książek mających premierę w ostatnich tygodniach okażą się prawdziwymi lekturowymi hitami na lato?
- Plebiscyt "Najlepsza książka na lato" to już druga w tym roku odsłona cyklu kwartalnych konkursów serwisu Granice.pl - wszystko o literaturze - mówi Sławomir Krempa, redaktor naczelny. - 9 konkursowych kategorii pozwala na wskazanie najbardziej interesujących premier wydawniczych ostatnich miesięcy. Wyboru dokonuje grono profesjonalistów zajmujących się rynkiem książki oraz - równolegle - czytelnicy, głosując za pośrednictwem strony internetowej www.ksiazkanalato.pl.
Tegoroczni zwycięzcy
Najważniejszą spośród nagród - nagrodę główną jury - otrzymała książka w dużej mierze non-fiction. To publikacja Zarqi Nawaz Śmiejąc się w drodze do meczetu (Wydawnictwo Kobiece), odsłaniająca kulisy życia muzułmanek w społeczeństwach Zachodnich, ale w sposób nietypowy, bo pełen poczucia humoru. - Powieść Nawaz ukazuje zupełnie inne oblicze islamu niż to, które najczęściej się nam przedstawia - mówi dr Katarzyna Krzan. - Przedstawiciele tego wyznania nie muszą być ekstremistami, nie muszą bić swoich kobiet i wykorzystywać dzieci. Nie muszą być zdeprawowanymi potworami. Mogą natomiast być zwykłymi ludźmi, szukającymi szczęścia i miłości, kochającymi swoje rodziny i starającymi się zapewnić im byt. Nie jest im łatwo dochowywać wszystkich zaleceń Mahometa. Przykład Zarqui Nawaz pokazuje jednak, że można być uśmiechniętą, zadowoloną z życia muzułmanką, która spełnia się zawodowo, robi światową karierę, a do tego sprowadziła na świat czwórkę dzieci. Jej książka odczarowuje demonizowany często islam. Nic dziwnego, że cieszy się tak wielkim powodzeniem.
Czytelnicy głosujący w tegorocznej edycji plebiscytu również za najlepszą uznali publikację, nie mającą nic wspólnego z fikcją literacką. To Biel. Notatki z Afryki Marcina Kydryńskiego (Edipresse Książki).
- Biel jest monumentalna - zgadza się z wyborem czytelników dr Katarzyna Krzan. - Zapierające dech w piersiach zdjęcia, ukazujące przepiękne pejzaże, kolory, jakich nie znajdziemy w Europie, twarze ludzi wyrażające cierpienie, ale i dumę, a do tego teksty opisujące dramatyczne losy mieszkańców, ich przyzwyczajenie do przemocy, a z drugiej strony – umiłowanie spokojnego, beztroskiego życia. Biel Marcina Kydryńskiego pokazuje, że gdzieś istnieje inny świat. Co więcej: można świat ten poznać. Dla tych, którzy nie wiedzą, jak, zamieszczono na końcu szczegółowe wskazówki. Warto zajrzeć - na początek choćby tylko do książki.
Najlepsza proza
W prestiżowej kategorii prozy, obejmującej literaturę piękną, nagrodę jury otrzymuje Kruchość skrzydeł Karen Foxlee (Wydawnictwo Dobra Literatura).
- To książka niepowtarzalna, z ciekawą fabułą, ale też uświadamiająca wiele ważnych kwestii życiowych - docenia walory publikacji Katarzyna Tuszyńska-Jąkalska, autorka bloga http://wielbicielka-ksiazek.blogspot.com. - Cudownie odzwierciedlane są emocje i uczucia dziesięcioletniej dziewczynki, a także jej postrzeganie świata. Na pewno urzeka jej dojrzałość i precyzja w przedstawieniu życia siostry z ostatnich kilku miesięcy, a także wnikliwość i ogromne zaangażowanie w wyjaśnienie przyczyn śmierci Beth. To opowieść poruszająca, przejmująca, wzbudzająca skrajne emocje, skłaniająca do refleksji, a także zawierająca głębokie przesłanie.
Najwięcej głosów i nagrodę czytelników zdobyła z kolei Książka Racheli Sissel Verøyvik (Wydawnictwo Media Rodzina).
- Powieść jest głosem o tym, jak boleśnie zewnętrzne zdarzenia mogą wpływać na ludzki los, odmieniając go diametralnie - podsumowuje dr Katarzyna Krzan. - Książka Racheli podkreśla jak ważne są korzenie, bez których trudno się obejść w życiu. To opowieść o tym, że trzeba skądś pochodzić, by móc tam powracać - choćby tylko we wspomnieniach. Przemieszczanie się po świecie, szukanie nowego miejsca dla siebie, owszem, jest fascynujące, jednak nie zastąpi poczucia pewności, jakie dać może tylko bezpieczny, rodzinny dom. Gdy tego zabraknie, człowiek traci oparcie, staje się samotny i pozostaje mu jedynie nieustanne poszukiwanie. Debiutancka powieść Sissel Værøyvik wywiera spore wrażenie swą dojrzałością. Jest przemyślana pod każdym względem, co stanowi niezły prognostyk dla przyszłych książek autorki.
Książki pełne emocji
Na miano to zasługują lektury nagrodzone w kategorii powieści obyczajowych. A więc wyróżniona przez jurorów Samotna gwiazda Paulliny Simons (Wydawnictwo Świat Książki). Książka, którą - co ciekawe - autorka zaczęła pisać w polskim pociągu. - Zwykle czytam szybko - jakbym się bała, że nie zdążę przeczytać tych stosów książek, które na mnie czekają - podkreśla czytelniczka, Anna Pruska. - Tym razem upominam się i zwalniam. Tą powieścią, cudnymi, mądrymi, poruszającymi, wzruszającymi, chwytającymi za serce dialogami trzeba się delektować. Każdym dialogiem, opisem, każdym słowem. To nie tylko historia rodzącej się miłości i wielkiej europejskiej wyprawy czworga przyjaciół przed wyjazdem do college'u. Ta podróż u progu ich dorosłego życia wiedzie przez postkomunistyczne kraje z koniecznością zatrzymania się w miejscach związanych z najmroczniejszymi kartami historii Europy. Treblinka jest tylko takim jednym z przystanków. Podróż trudna, zdradliwa i pełna dramatycznych zdarzeń. Zanim dotrą do Barcelony, ta wyprawa odmieni życie bohaterów na zawsze.
Czytelnicy wybrali natomiast Jeden wieczór w Paradise Magdaleny Majcher (Edipresse Książki).
- To debiut soczysty i mocny - podkreśla Joanna Szarańska, autorka bloga http://babskie-czytanie.blogspot.com/ - Magdalena Majcher wkracza na scenę polskiej literatury krokiem pewnym i zdecydowanym. W jej historii nie znać najmniejszej niepewności, żadnego wahania. Akcję powieści prowadzi silną ręką, delikatnie stopniując napięcie i intrygując czytelnika kreślonymi wydarzeniami. Czy jesteśmy w stanie je przewidzieć? W pewnym sensie, ale tylko dlatego, że to powieść bardzo życiowa, realistyczna. Nietrudno w rolach Dulewiczów obsadzić innych małżeństw przeżywających poważny kryzys, nietrudno więc przewidzieć ich kroki. Ale jedynie do pewnego momentu, ponieważ autorka potrafi wprowadzić element zaskoczenia, zmienić bieg historii i nadać jej jeszcze głębszego sensu. Być może właśnie dlatego Jeden wieczór w Paradise nie jest typową powieścią obyczajową ani romansem. Ta historia skrywa przesłanie, szczególnie ważne dla kobiet.
Mocne wrażenia z kryminałem
- Nagrodzona przez jurorów powieść Amelie Nothomb Zbrodnia hrabiego Neville'a (Wydawnictwo Literackie) to tak naprawdę nie tylko kryminał - mówi Sławomir Krempa, redaktor naczelny serwisu Granice.pl - Autorka w swej książce zastanawia się nad tym, co kieruje ludzkim postępowaniem. Czy rzeczywiście istnieje coś takiego jak przeznaczenie? Czy nasze pochodzenie musi jednoznacznie określać nasze postępowanie i nasze losy? Czy też to raczej nasze przekonania, nasza wiara w przeznaczenie określa, jak postępować będziemy w poszczególnych sytuacjach? Odpowiedź Nothomb nie może być całkiem serio - taką pisarka obrała konwencję, jednak pytania, jakie stawia, warto potraktować jak najbardziej poważnie. W ten sposób książka Amelie Nothomb stanie się nie tylko źródłem inteligentnej rozrywki, ale też opowiastką głębszą, niż można by oczekiwać tuż po rozpoczęciu lektury.
Internauci z kolei wskazali na Śmiertelną rozgrywkę Jana Mostowika (Wydawnictwo Szara Godzina) - a więc powieść z pogranicza kryminału, sensacji i thrillera.
- To dobry wybór - komentuje Sławomir Krempa. - Powieść Jana Mostowika to sprawnie napisana powieść sensacyjna, to thriller, spełniający wszystkie wymogi stawiane wobec tego gatunku. Napięcie nie opada tu nawet na chwilę. Czytelnik zostaje wrzucony w sam środek wydarzeń, fabuła toczy się błyskawicznie, obfitując w zwroty akcji. Są gry wywiadów, jest mafia i walczący zwykle dla tego, kto więcej zapłaci, najemnicy, zaś bohaterom powieści towarzyszymy w podróżach po świecie od Brukseli aż po Syberię. W tym sensie Śmiertelna rozgrywka jest powieścią reprezentującą nurt książek napisanych z dużym rozmachem. Inaczej mówiąc: najważniejsze jest to, by książka była atrakcyjna dla czytelnika. By czytało się ją z wypiekami na twarzy, nie mogąc - przepraszam za kolejny truizm - oderwać się od lektury. To się Mostowikowi z pewnością udaje - rzecz czyta się szybko i z przyjemnością. Śmiertelna rozgrywka to solidna porcja rozrywki na naprawdę dobrym poziomie i pozycja miejscami autentycznie zaskakująca.
Mniej rozmachu, za to więcej śmiechu cechuje natomiast lektury rywalizujące o uznanie jurorów i czytelników w kategorii komedii kryminalnej. Tu krytycy nagrodę przyznali książce O mój ukochany (Oficyna Literacka Noir Sur Blanc).
- Powieści Rhys Bowen to nie tylko wartko tocząca się akcja i błyskotliwe dialogi - wymienia atuty książki Justyna Gul. - To również poruszający obraz emigrantów, których sytuacja w Nowym Świecie była często nie do pozazdroszczenia. Tło społeczno-polityczne i problemy, mające swoje odzwierciedlenie w powieści nie przeszkodziły historii Molly toczyć się swoim rytmem. Zachwyca nie tylko jej determinacja, błyskotliwość umysłu i zdolność dedukcji, ale też hart ducha oraz wdzięk, w który autorka hojnie swoją bohaterkę wyposażyła.
A wybór czytelników? To powieść Danuty Korolewicz Dama z fontanny (Wydawnictwo Lucky). Młoda, dziewiętnastoletnia Edyta podejmuje pierwszą w swoim życiu pracę. Wyjeżdża do zamku, którego właścicieli nigdy wcześniej nie widziała. Obawę i niepokój odczuwa, gdy tylko przekracza progi nieprzyjaznego domostwa. Zajmuje pokój osiemnastoletniej Janki, która dopiero co zginęła w tajemniczych okolicznościach. Czy Edyta podzieli los poprzedniej pokojówki? Czy zacznie żałować pochopnej decyzji i ucieknie, gdzie pieprz rośnie przy pierwszej nadarzającej się okazji? A może jednak znajdzie tu coś więcej niż możliwość miesięcznej pracy jako służąca?
- Życie pełne jest niespodzianek i o tym opowiada ta powieść - recenzuje publikację Anna Grzyb, autorka bloga http://asymaka.blogspot.com/. - Również o tym, że każdy z nas ma prawo do drugiej szansy jeżeli żałuje błędów, które popełnił przed laty. Mnie ta książka zainteresowała i ciekawa byłam, jak potoczą się losy jej bohaterów. Przekonajcie się sami, jakie sekrety skrywa to tajemnicze zamczysko i kim jest przechadzająca się po podwórzu tytułowa dama z fontanny.
Znakomite poradniki
Wydane w ostatnich miesiącach świetne poradniki to przede wszystkim nagrodzona przez jurorów publikacja Katarzyny Bąkowicz i Marcina Kozłowskiego Rozmowy o rozmowach czyli miej głos i nie wahaj się go użyć (Oficyna Wydawnicza Impuls). - Nie jest to typowy wywiad, choć na to wskazywać by mogła forma książki. Jest to raczej ukierunkowany na konkretny cel podręcznik, który dzięki luźniejszej formie rozmowy, której przysłuchuje się czytelnik, przekazuje pewne refleksje i porady na temat sposobów komunikowania się - mówi dr Katarzyna Krzan. - Autorzy przechodzą wspólnie przez kolejne etapy komunikacji, podając przykłady i udzielając porad, w jaki sposób stać się lepszym, bardziej zrozumiałym mówcą. Czasem wystarczy zmienić sposób intonowania czy postawę podczas mówienia, by wywierać lepsze wrażenie na słuchających. Katarzyna Bąkowicz stara się obalać pewne mity, utrwalane w licznych podręcznikach komunikacji, udowadniając, że tej sztuki nie można nauczyć się z książek. Ważny jest osobisty kontakt z nauczycielem, który wskaże błędy i pomoże je skorygować. Opiera się tu na swoim bogatym doświadczeniu, być może także próbuje zachęcić do skorzystania ze swej pomocy. Odsłaniając bowiem kulisy swojej pracy, pokazuje, że spotkanie z coachem może przynieść wiele dobrego, dając możliwość spojrzenia z pewnego dystansu na swoje życie, a tym samym na wyjście z bezpiecznej skorupy.
Czytelnicy wybrali z kolei poradnik o charakterze kulinarnym - Jedz i pracuj nad własnym zdrowiem Karoliny i Macieja Szaciłłów (Wydawnictwo Zwierciadło).
- Tym razem małżeństwo Szaciłłów proponuje potrawy inspirowane światową kuchnią, które można przygotować wcześniej, a potem w eleganckim pojemniczku zabrać do biura, by współpracownikom pochłaniającym drożdżówki i batoniki ciekła ślinka. Nie są one może aż tak łatwe i szybkie w przygotowaniu, jak czytamy na okładce, ale na pewno urzekają smakiem i oryginalnością - podkreśla dr Katarzyna Krzan. - Dla osób, które naprawdę lubią eksperymentować w kuchni, publikacja okaże się z pewnością bardzo inspirująca.
- Ta książka jest po prostu piękna! - dodaje Dominika Róg, autorka bloga NaWidelcu. - Usztywniona okładka ze skrzydełkami, ładny, błyszczący papier i apetyczne zdjęcia. Można się zrobić głodnym od samego kartkowania. Ale to nie wszystko! Wzrok przykuwa też rewelacyjnie zaprojektowany układ graficzny samych przepisów. Wszystko jest tu bardzo efektowne.
Literatura faktu i perły z lamusa
Wśród literatury faktu jurorzy postanowili wyróżnić Tragedię Lusitanii (Wydawnictwo Sonia Draga). - Wyraźną cechą narracji Erika Larsona jest ograniczenie własnych komentarzy do minimum i powstrzymywanie się od formułowania tez czy zawiłych wniosków. Tam gdzie to możliwe, do głosu dopuszczono świadków i ekspertów, jednak nawet w części dotyczącej śledztwa po katastrofie i późniejszych ustaleń, autor przytacza jedynie fakty. I jakkolwiek miejscami wydaje się coś sugerować, robi to niezwykle subtelnie, zostawiając czytelnikom szerokie pole do swobodnej interpretacji. Jakkolwiek jest to pozycja bardziej o charakterze reportażowym niż stricte historycznym, to nie ulega kwestii, że przede wszystkim jest dziełem literackim, które śmiało może stawać w szranki z każdą powieścią z listy bestsellerów. Bardzo wysoka ocena, których z zasady staram się unikać, podyktowana jest właśnie tą przyczyną – genialną, wartką narracją oraz barwnym odwzorowaniem tamtego świata i żyjących w nim ludzi - podkreśla Szymon Koziatek, recenzent portalu Histmag.org
Nagroda czytelników trafiła z kolei do publikacji Jennifer Lopez Prawdziwa miłość (Edipresse Książki).
- Nie sądziłam, że to powiem, ale to naprawdę mądra, podnosząca na duchu książka, nie żaden celebrycki "szpan" - twierdzi dr Katarzyna Krzan. - Dobrze skomponowana, napisana przystępnym językiem, pełna ciepła i życiowej mądrości książka w pewnym sensie staje się życiowym poradnikiem - szczególnie dla tych, którzy wiążą swoje nadzieje z karierą estradową. Pokazuje, jakie pułapki czyhają na potencjalne gwiazdy i jak się przed nimi ustrzec. W pewnym momencie okazuje się, że traci się siebie, po to, by zadowalać innych, by szukać u nich uwielbienia. A tak naprawdę chodzi o to, by być w zgodzie z samym sobą. Nie możesz oczekiwać, że inni będą cię wspaniale traktować, jeśli najpierw sama nie uwierzysz, że jesteś wspaniała - pisze Jennifer Lopez. Co może być zaskakujące, Prawdziwą miłość śmiało można polecić nie tylko wielbicielom piosenkarki.
Wśród pereł z lamusa krytycy zwrócili szczególną uwagę na Warszawę w rozmowach Justyny Krajewskiej (Instytut Wydawniczy Erica).
- Każdy wywiad jest tu wyjątkowy, czuć na każdym kroku, że goście autorki doskonale odnaleźli się w rozmowach z nią, że te spotkania sprawiły im dużo przyjemności - podkreśla Dorota Józefiak. - Miłość do stolicy, duma ze swojego miasta, piękne wspomnienia z lat młodości, z rozwoju kariery, tęsknoty, wyjazdy i powroty - to tylko niektóre tematy, jakie poruszone zostają na stronach książki. Całość stanowi cudowną podróż przez najważniejsze warszawskie dzielnice, ulice, zabytkowe kamienice i inne miejsca, które wręcz muszą oczarować czytelnika swoim pięknem i są niemymi świadkami rozgrywających się przez wiele pokoleń wydarzeń. W efekcie Warszawa w rozmowach Justyny Krajewskiej to książka, obok której nie przejdzie obojętnie żaden warszawiak. Nie przejdzie też obojętnie ten, kto lubi odwiedzać stolicę, kto interesuje się historią, sztuką i chętnie sięga po wywiady, wspomnienia i biografie. Tak naprawdę to książka, w której każdy może znaleźć coś dla siebie.
Dla młodych czytelników
To już ostatnie tytuły nagrodzone w plebiscycie "Najlepsza książka na lato". Zacznijmy od książek dla najmłodszych.
- Rikusia Guido van Genechtena (Wydawnictwo Adamada) warto przeczytać nie tylko dzieciom, które borykają się z problemem inności - ocenia nagrodzoną przez jurorów książkę Monika Witczak. - Dzięki tej lekturze wszystkie maluchy uczą się, że wyśmiewanie może być dla kogoś bolesne. Nie mamy wpływu na pewne cechy zewnętrzne i choćbyśmy się bardzo starali, nie da się ich zmienić. A "inny" niekoniecznie znaczy "gorszy". Rikuś to więc książka pełna ciepła, a małego króliczka można polubić od pierwszego wejrzenia. Rikuś jest zabawnym i mądrym małym króliczkiem, który w końcu znajduje sposób nawet na wyśmiewających go często kolegów. Każdy maluch na pewno go pokocha.
Nagrodę internautów wśród publikacji dla najmłodszych otrzymała z kolei Mała duża historia o jutrze Reki Kiraly (Wydawnictwo Dreams)
- Jak wytłumaczyć dziecku zjawisko upływającego czasu? Jak odpowiedzieć na pytanie, czym jest dziś, a czym jutro? Mała duża historia o jutrze może być dobrym wstępem, by porozmawiać z dziećmi o pojęciu czasu i wytłumaczyć trudne dla maluchów terminy - podkreśla Monika Witczak. - To bardzo interesująca lektura dla dzieci w wieku przedszkolnym, przy której mogą dobrze się bawić, a jednocześnie - czegoś nowego nauczyć.
A jeśli chodzi o powieści dla młodzieży? Cóż, "starszakom" jurorzy polecają Szczuroburgera - nową książkę Davida Walliamsa (Dom Wydawniczy Mała Kurka).
- To książka ważna, porusza bowiem temat przemocy - tej psychicznej i fizycznej - szczególnie dotykającej dzieci - podkreśla Magdalena Galiczek-Krempa. - Główna bohaterka znajduje się w sytuacji nie do pozazdroszczenia. Po śmierci żony ojciec Zoe jest w życiu dziewczynki praktycznie nieobecny. Zoe skazana jest na "opiekę" ze strony macochy, która nie docenia jej, wiecznie ją krytykując. Również rówieśnicy nie przepadają za Zoe, obrali ją bowiem za szkolną ofiarę. Dziewczynka marzy tylko o tym, by móc opiekować się własnym zwierzęciem, szczurkiem Armaturo, i w przyszłości tworzyć z tatą silną rodzinę. Ale nim to nastąpi, będzie musiała zmierzyć się z demonicznym sprzedawcą burgerów, który czyha na wszystkie okoliczne gryzonie. Szczuroburger to opowieść o tym, że nie wolno się poddawać. I o tym, że z każdej, nawet pozornie najtrudniejszej sytuacji, można znaleźć wyjście.
Najwięcej głosów internautów trafiło w tej kategorii do Projektu Breslau Magdaleny Zarębskiej (Wydawnictwo Bis).
Kilkoro uczniów gimnazjum znajduje ukryty przedsionek w starym budynku swojej szkoły. Nieznane nikomu miejsce wydaje się dzieciakom idealną kryjówką, a przy tym skrywa prawdziwy skarb - pamiętnik żyjącego we Wrocławiu tuż po II wojnie światowej chłopca, Hugona. Czytając jego zapiski, uczniowie odkrywają niezwykłą przeszłość miasta. A także mają okazję dosłownie przenieść się w czasie i przeżyć naprawdę niezwykłe przygody.
Magdalena Zarębska po raz kolejny dotyka tematu historii lokalnej, tym razem przybliżając młodym wrocławianom dzieje ich miasta. Czyni to w sposób atrakcyjny dla czytelnika, bez rażącego dydaktyzmu, choć oczywiście dotyka tematu przyjaźni, młodzieńczej miłości, ale też - w kontekście zdarzeń historycznych - tolerancji (i jej braku), odmienności czy pokojowego współistnienia przedstawicieli różnych narodowości. Z kolei niezwykłe przygody gimnazjalistów opisane w Projekcie Breslau sprawią, że będzie to lektura interesująca nie tylko dla mieszkańców Dolnego Śląska.
Nagrodzone w plebiscycie "Najlepsza książka na lato" tytuły prezentowane są na stronie internetowej www.ksiazkanalato.pl Więcej informacji o poszczególnych książkach wraz z opiniami i recenzjami czytelników oraz jurorów znaleźć natomiast można na stronach serwisu Granice.pl, który jest organizatorem konkursu.
