W tym roku nie możemy narzekać na literaturę - pisze Justyna Sobolewska w "Polityce", podsumowując tegoroczną edycję "Paszportów Polityki". Pojawiły się ciekawe debiuty i sporo książek, które elektryzowały. I nie były to, jak w ostatnich latach, reportaże czy opowiadania. Trzy nominowane książki to powieści wysmakowane literacko.
Jury w składzie: Anna Nasiłowska, Instytut Badań Literackich PAN; Inga Iwasiów, Uniwersytet Szczeciński; Przemysław Czapliński, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza; Robert Ostaszewski, Portal kryminalny, „Dekada Literacka”; Piotr Kofta, „Wprost”; Dariusz Nowacki, Uniwersytet Śląski; Marta Mizuro, „Odra”, „Zwierciadło”; Marek Zaleski, Instytut Badań Literackich PAN; Paweł Dunin-Wąsowicz, „Lampa”; Grzegorz Jankowicz, „Tygodnik Powszechny” wybrało spośród zgłoszonych pisarzy, wśród których znaleźli się: Joanna Bator, Elżbieta Cherezińska, Kaja Malanowska, P.M. Nowak, Zośka Papużanka, Wit Szostak, Filip Springer, Zyta Oryszyn, Jan Sowa, Justyna Bargielska, Dominika Dymińska, Igor Ostachowicz, Szczepan Twardoch, Marcin Wroński, Łukasz Orbitowski, Jarosław Kamiński trójkę nominowanych.
Zośka Papużanka nominowana została za udowodnienie, że nawet w dosyć już wyeksploatowany temat, jakim jest problem dysfunkcjonalnych rodzin, można tchnąć nowego ducha. Stylistycznego.
Szopka to świetna debiutancka książka, drążąca klasyczny już temat rodzinnego piekła, z którego biorą się wszystkie życiowe nieszczęścia, ale czyni to dojrzale, oryginalnie, z dużym wdziękiem i niekonwencjonalnym poczuciem humoru - podkreśla jeden z jurorów, Piotr Kofta.
Na nudnym, szarym tle tożsamościowych dociekań polskiej literatury ostatnich lat ponura groteska kolejnego nominowanego - Szczepana Twardocha, Morfina, lśni niczym szlachetny kamień - czytamy w uzasadnieniu nominacji dla tego pisarza.
- Od ogłoszenia Wiecznego Grunwaldu (2010 r.), który był jego szóstym tomem prozy, pisarz znakomity. Ale na to, czego dokonał w tegorocznej Morfinie po prostu brak słów. Dostaliśmy powieść (nie tylko w moim przekonaniu) wybitną – na swój sposób szalone, a nade wszystko niezwykle odważne studium męskiej słabości i płynnej tożsamości narodowej, osadzone w realiach pierwszego miesiąca niemieckiej okupacji. Czapki z głów! - mówi krytyk, Dariusz Nowacki.
Kolejną nominowaną autorką jest Kaja Malanowska - za wnikliwość psychologiczną, nieosłabiającą trafnych obserwacji społecznych. Malanowska potwierdziła swoją renomę jako pisarka stanów depresyjnych, obsesji, pracy nad powrotem do życia, przynależnym codzienności.
- Patrz na mnie, Klaro to powieść o trójkącie. Dlaczego ta figura, rzadko równoboczna, nas tak prześladuje? Dlaczego, aby ktoś mógł zostać pierwszym/pierwszą, musi pojawić się na horyzoncie ten trzeci/ta trzecia? Malanowska to opisała z psychologiczną dociekliwością i literacką swadą - podkreśla juror, Marek Zaleski.
To już dwudziesta edycja "Paszportów Polityki", w ramach których nagradzani są artyści w sześciu dziedzinach: ilm, teatr, sztuki wizualne, muzyka poważna, muzyka popularna, literatura. Od kilku lat nadawany jest również honorowy tytuł Kreatora Kultury, który trafia w ręce mistrza, autorytetu, wychowawcy. W tym roku po raz pierwszy z okazji jubileuszu Kapituła postanowiła decydujący głos w kwestii wyboru laureatów oddać w ręce czytelników. To oni podczas internetowego głosowania wybiorą tegorocznych zdobywców Paszportów Polityki. Gala finałowa odbędzie się 15 stycznia 2013 roku w Teatrze Wielkim - Operze Narodowej.
