Jerzy Stuhr nie żyje. Zmarła kolejna ikona polskiego kina

Jerzy Stuhr, aktor teatralny, dubbingowy i filmowy, reżyser i scenarzysta zmarł 9 lipca 2024. Wiadomość tę potwierdził jego syn, Maciej, również aktor. 

^{fot. Silar /  CC BY-SA 4.0  / Wikimedia Commons}

We wtorek, 9 lipca 2024 r. poinformowano o śmierci Jerzego Stuhra, jednej z największych gwiazd polskiego kina. Aktor znany m.in. z Seksmisji zmarł w wieku 77 lat.

Nie żyje Jerzy Stuhr – aktor i autor książek

Jerzy Stuhr urodził się 18 kwietnia 1947 w Krakowie. Z tym miastem związany był przez całe swoje życie. 

Jerzy Stuhr był jednym z najpopularniejszych polskich aktorów. Był też aktorem bardzo wszechstronnym. Zdobył Polską Nagrodę Filmową za rolę drugoplanową w filmie Persona non grata, otrzymał też wyróżnienie specjalne za całokształt twórczości. 

Jerzy Stuhr wykształcił liczne pokolenia polskich aktorów. Przez ponad dziesięć lat był rektorem Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie. 

Jerzy Stuhr zadebiutował jako aktor w Teatrze Starym w Krakowie - zagrał Belzebuba w adaptacji Dziadów Adama Mickiewicza. Występował też z wielu interesujących spektaklach teatralnych – między innymi Wiśniowym sadzie. Po raz pierwszy w filmie pojawił się jako statysta w produkcji Milion za Laurę w reżyserii Hieronima Przybyła w 1971 roku.  Później występował w epizodach w filmach Żuławskiego, Gruzy czy Antoniego Krauze. Wziął udział w zdjęciach próbnych do filmu Człowiek z marmuru Andrzeja Wajdy, jednak ostatecznie nie pojawił się na ekranie. 

Wielką szansą dla Stuhra okazało się wcielenie w postać Antoniego Gralaka w filmie Spokój w reżyserii Krzysztofa Kieślowskiego. Grał tam młodego człowieka, który po latach więzienia chce na nowo ułożyć sobie życie. U Kieślowskiego zagrał także w filmach Blizna oraz Amator – tu wcielił się w główną rolę. Ogromną popularność przyniosły mu role w Wodzireju w reżyserii Feliksa Falka oraz Seansie Sławomira Idziaka. Doceniono również jego kreację w „Bez znieczulenia” Andrzeja Wajdy. Największa jednak popularność przyszła wraz z rolą Maksa Paradysa w „Seksmisji” Juliusza Machulskiego. 

To wówczas odkryto ogromny potencjał komediowy Stuhra. Z Juliuszem Machulskim aktor współpracował także między innymi przy filmach Kingsajz, Dekalog X oraz Obywatel Piszczyk.

Współpraca z Kieślowskim również bardzo mocno wpłynęła na Jerzego Stuhra. To dzięki niemu zainteresował się kinem, które porusza ważne społecznie problemy. Popularność sprawiła, że aktor miał także okazję sprawdzić się w roli reżysera. Ważną produkcją w jego dorobku reżyserskim okazał się Spis cudzołożnic na podstawie powieści Jerzego Pilcha. Stuhr sam stworzył scenariusz produkcji. W przypadku filmu Duże zwierzę Stuhr wykorzystał scenariusz Krzysztofa Kieślowskiego, oparty na opowiadaniu Wielbłąd cenionego pisarza Kazimierza Orłosia. Jerzy Stuhr wcielił się w główną rolę – cenionego obywatela, pracownika banku, który pewnego dnia zaczyna przechadzać się po ulicach miasteczka z wielbłądem. Powoduje to ogromny opór i protesty ze strony okolicznych mieszkańców. 

W latach 80. XX wieku Stuhr wystawiał przedstawienia teatralne we Włoszech. To wówczas po raz pierwszy wcielił się w rolę Kontrabasisty w monodramie Patricka Süskinda, autora Pachnidła. W latach 90., a później dwutysięcznych Jerzy Stuhr pełnił funkcję rektora PWST w Krakowie. 

Najmłodsi widzowie pokochali Stuhra po tym, jak użyczył swojemu głosu Osłu w animacji Shrek. Aktor otrzymał później Order Uśmiechu i został członkiem jego kapituły. Starsi kinomani doskonale pamiętają inne wielkie komediowe hity Stuhra – Kilera oraz Kiler-ów 2-óch, również w reżyserii Juliusza Machulskiego. Dorośli widzowie pamiętają też Stuhra z rolli dubbingowej w przygodowej grze Larry, do której głos podkładała również Katarzyna Figura. Aktor wcielił się w postać życiowego nieudacznika, który wciąż bezskutecznie próbował uwodzić kolejne kobiety. 

W 1988 roku Jerzy Stuhr przeszedł zawał serca, o czym napisał w książce Sercowa choroba, czyli moje życie w sztuce. Cierpiał na nowotwór w krtani, w 2020 roku doznał udaru mózgu. Historię swojej rodziny opisał w książce Stuhrowie. 

Jerzy Stuhr był także ważną postacią na rynku książki. Prócz wspomnianych publikacji ukazały się także książki Ucieczka do przodu! Jerzy Stuhr od A do Z w wywiadach Marii Malatyńskiej, Tak sobie myślę – dziennik czasu choroby, Obywatel Stuhr - wywiad-rzeka z Jerzym i Maciejem Stuhrami, przeprowadzony przez Ewę Winnicką, Ja kontra bas – opowieść o życiu Stuhra w kontekście wystawianego przez aktora znakomitego monodramu Kontrabasista, Bieg po linie – kolejna rozmowa Marii Malatyńskiej z pisarzem, a także książka dla dzieci Kto tam zerka na Kacperka, napisana wspólnie z Marianną Bończą-Stuhr, córką aktora.

Jedną z ostatnich książek Stuhra był zbiór rozmów z ks. Andrzejem Lutrem Myśmy się uodpornili.