Zrozumieć pamięć
Lisa Genova

Pamięć jest wszystkim i niczym

Lisa Genova, neurobiolog i autorka, przenosi swoją wiedzę z zakresu nauk o mózgu i umiejętności opowiadania historii do poznawczej domeny pamięci. Książka nie sprawia wrażenia podręcznika samopomocy, ale zawiera oparte na dowodach wskazówki, jak to zrobić, aby poprawić zapamiętywanie.

„Hipokamp potrzebny jest do tworzenia nowych, możliwych do świadomego przywołania wspomnień”.

Po omówieniu, w jaki sposób powstają wspomnienia i dlaczego dochodzi do zapominania, książka zmienia biegi, aby porównać, w jaki sposób pogorszenie pamięci i reakcja osoby na zapomnienie w przypadku demencji klinicznej różni się od naturalnego starzenia się.

„Prawidłowa działająca pamięć nie zapamiętuje wszystkiego. Zachowuje to, co jest ważne i przydatne, a odrzuca to, co nie jest. Utrzymuje sygnał i pozbywa się zakłóceń. Zdolność zapominania jest najprawdopodobniej równie niezbędna jak zdolność pamiętania”.

W opracowanym przez Genovę objaśnieniu mechaniki pamięci znajdują się przydatne wskazówki, które czytelnicy mogą zastosować w swoim codziennym życiu.

„Sen jest kluczowy, jeśli chodzi o ulokowanie wszystkich nowych informacji i doświadczeń w pamięci długotrwałej. Gdy się nie wyśpisz, następnego dnia doznasz czegoś na kształt amnezji”.

Lisa Genova jest neurolożką i autorką powieści "Motyl" o kobiecie chorej na Alzheimera. Jeśli jeszcze nie czytałaś - polecam! Osobiście uwielbiam wszystkie jej książki. Do tej pory miałam okazję poznać także "Lewą stronę życia", o kobiecie, której mózg wyłączył jedną stronę świata oraz "Kochając syna" o autystycznym chłopcu. Te powieści pozwalają lepiej poznać ludzi cierpiących na różne przypadłości, uczą empatii i zrozumienia.

Lisa od dziesięciu lat opowiada o tym jak działa ludzki umysł, w jaki sposób zapamiętujemy i dlaczego zapominamy. Nasz mózg to wspaniała maszyna, potrafi selekcjonować informacje i skupiać się na tych szczególnie istotnych.

Pamiętasz tekst ulubionej piosenki, ale nie możesz sobie przypomnieć hasła do wi-fi lub daty rocznicy ślubu i przez wiele minut szukasz samochodu na podziemnym parkingu przy centrum handlowym. Czy to była strefa C czy D? Zielona czy niebieska? Delfin czy motylek? To ostatnie chyba najłatwiej zapamiętać.

Dzięki tej książce możesz zrozumieć pamięć i przestać się bać zapominania.

Dowiesz się jak powstają wspomnienia i w jaki sposób je przywołujemy.

Przekonasz się co jest kluczem do ich otworzenia.

Czy wiesz, że twoje wspomnienia mogą być nieprawdziwe? Zanim zostaną utrwalone w pamięci, kiedy jeszcze są świeże, są bardzo podatne na twórczą korektę. Zmiany zostają nadpisane, jak w pliku w komputerze. Tym sposobem możemy pamiętać coś, czego nigdy nie doświadczyliśmy.

Czasami nie możemy przypomnieć sobie słowa, które znamy i jest gdzieś tuż tuż, już prawie je mamy, ale ucieka. Mnie się to zdarza kiedy jestem niewyspana. Myślisz " to słowo na pewno było na r", tymczasem "r" jest w środku. Mózg podsyła błędne informacje. Chce pomóc, ale się myli. Na szczęście jest Google.

Często boimy się, że te problemy to spadek wydajności pamięci związany z wiekiem, mamy przed oczami przerażającą wizję Alzheimera. Żeby się uspokoić możesz spróbować sobie przypomnieć jakąś ogólnie znaną informację, jak stolica państwa lub nazwisko wokalisty popularnego zespołu. Możesz też skorzystać z kwestionariusza zawartego w książce Lisy Genovy.

Nasz wspomnienia dosłownie zaciera czas i jest to naturalny proces. Zdolność zapamiętywania pogarsza się z wiekiem, lecz jest dobra wiadomość: można ją ćwiczyć, jak mięśnie. Starości nie unikniesz, jednak to czy utrzymasz ważne informacje w umyśle zależy w dużej mierze od ciebie.

Z książki dowiemy się kiedy możemy zacząć obawiać się Alzheimera i jak zapobiegać rozwojowi tej podstępnej choroby.

W ostatnim rozdziale, "Paradoks pamięci", autorka podaje praktyczne sposoby na lepsze zapamiętywanie.

Autorka pisze w sposób lekki i zrozumiały, podpiera swoje wywody przykładami z życia i podaje konkretne sposoby na ćwiczenie umysłu. Dzięki niej możemy zapanować nad zapominaniem. Istotna jest także profilaktyka: dobra dieta i odpowiednia ilość snu. Polecam tę publikację każdemu, kogo interesuje podana w tytule tematyka. Sięgnijcie także po powieści obyczajowe autorki, bo warto.

Lisa Genova to amerykańska autorka i doktor nauk medycznych w dziedzinie neurobiologii. Jako neurobiolożka autorka od ponad dziesięciu lat opowiada o chorobie Alzheimera i o pamięci przed liczną publicznością na całym świecie. Ma na swoim koncie jeden z najbardziej spektakularnych debiutów w dziedzinie literatury, wydaną własnym sumptem książkę „Motyl”, opowiadającą o kobiecie chorej na Alzheimera, która szybko stała się bestsellerem „New York Timesa”. Tym razem autorka postanowiła przelać na papier to wszystko, o czym mówi na wykładach, cieszących się zresztą ogromną popularnością, aby z jej obszernej i fachowej wiedzy na temat pamięci mogli skorzystać wszyscy.

Z definicji pamięci wynika, że jest to zdolność do rejestrowania i ponownego przywoływania wrażeń zmysłowych, skojarzeń, informacji. Pamięć jest kluczowa, jeśli chodzi o doświadczanie człowieczeństwa. Bez dobrze działającej pamięci nie tylko nie będziemy mieli dostępu do zgromadzonej przez lata wiedzy czy innych wspomnień, przede wszystkim zaczniemy tracić poczucie tego, kim byliśmy i kim jesteśmy. Każdemu z nas zdarzyło się na pewno zapomnieć, po co weszliśmy do kuchni, chociaż szliśmy do niej z wyraźnym zamiarem. Podobnie, chociaż dobrze znamy banknoty, każdy z nas używa ich codziennie, nie jesteśmy w stanie przypomnieć sobie większości szczegółów, które na nich zamieszczono. Nie pamiętamy, co jedliśmy na obiad w ubiegłą środę. Zdarzają nam się wszystkim zaniki pamięci. Nie oznacza to jednak, że są to początki choroby Alzheimera. W swojej książce autorka udowadnia, że zapominanie, podobnie jak zapamiętywanie jest częścią bycia człowiekiem i aby dobrze pamiętać, musimy zapominać. Dlaczego? Jaka jest różnica między zwykłym zapominaniem, a zapominaniem z powodu choroby? Czy utracone wspomnienia są tylko chwilowo niedostępne czy też wymazane na zawsze?

Tego i wielu innych rzeczy dowiecie się z tej fascynującej lektury. Książka podzielona jest na trzy części, z których każda zawiera po 6-7 rozdziałów. Autorka dodała jeszcze wstęp, w którym wyjaśnia, czego możemy spodziewać się po publikacji oraz załącznik o tajemniczym tytule „Co z tym wszystkim zrobić?”. W pierwszej części autorka opowiada o tym, jak funkcjonuje nasz mózg i w jaki sposób zapamiętujemy. Kolejna część została poświęcona zapominaniu, a także różnicy między zapominaniem na skutek normalnego starzenia się, a zapominaniem w wyniku choroby Alzheimera. Jeśli więc martwicie się, czujecie się źle lub jesteście zwyczajnie przestraszeni tym, że zapomnieliście o czymś, o czym powinniście pamiętać, jeśli obawiacie się, że to może początki Alzheimera, zapoznajcie się z tą publikacją. Autorka rozwiewa wszelkie wątpliwości odnośnie tych kwestii. To, że czasem pamięć nas zawodzi, nie oznacza jeszcze, że coś jest z nią nie tak. Trzecia i ostatnia część poświęcona jest polepszeniu i pogorszeniu pamięci. Genova opisuje, jaki wpływ na naszą pamięć mają sen, stres, odczuwane emocje i inne czynniki. Podpowiada, co możemy zrobić, aby tę pamięć polepszyć, albo przynajmniej nieświadomie nie pogarszać. Mówi też o tym, jak zapobiegać Alzheimerowi i cieszyć się całkiem dobrą pamięcią do późnych lat naszego życia.

Ogromnie podoba mi się ta publikacja. Jest rzetelna, poparta wieloletnim doświadczeniem autorki i jej rozległą wiedzą z zakresu neurobiologii. Na końcu książki została dodana dość obszerna bibliografia, z której w razie potrzeby możemy skorzystać, gdybyśmy zapragnęli zgłębić temat. Książkę czyta się bardzo przyjemnie, można odczuć, że jest napisana dla ludzi. To nie tylko sucha wiedza, ale też mnóstwo bardzo życiowych i często zabawnych anegdot. Pół żartem, pół serio autorka opowiada o tym wszystkim, co związane jest z pamięcią. A, że robi to w tak lekki i przystępny sposób, sprawia, że te informacje zostają w głowie na dłużej. Ponadto nagle okazuje się, że to wcale nie jest takie trudne, jak mogło nam się wydawać, kiedy próbowano nam przekazać podobną wiedzę w latach szkolnych. Autorka zainteresowała mnie tematem, mam nawet chęć zastosować się do podanych przez nią wskazówek, aby poprawić swoją pamięć. Chociaż całość bardzo mi się podobała, najbardziej praktyczny okazał się załącznik, w którym zostały podane konkretne ćwiczenia mające wpływ na poprawę pamięci.

„Zrozumieć pamięć” to pierwsza książka Lisy Genovy z gatunku non-fiction. Moim zdaniem autorka powinna brnąć w ten gatunek dalej, bo niesamowicie jej to wychodzi. Książka jest mądra, wiarygodna i wartościowa. Przekazuje wiele konkretnej i użytecznej wiedzy, którą każdy może wykorzystać w swoim życiu. Mam nadzieję, że przeczytacie. Z całego serca polecam!