Tylko dzięki miłości
Bogna Ziembicka

Po lekturze dwóch pierwszych powieści Pani Bogny Ziębickiej umiejscowionych w urokliwych Różanach pod Krakowem bardzo chętnie sięgnęłam po kolejną książkę autorki, dzięki której mogłam powrócić do poznanych wcześniej, ulubionych miejsc.

Autorka podarowała mi fantastyczną i niekonwencjonalną opowieść, nieco nostalgiczną, ale jakże prawdziwą. „Tylko dzięki miłości” to historia Zuzanny Hulewicz (poznanej wcześniej niani Zosi Boruckiej z Różan) od czasu kiedy skończyła czternaście lat, straciła oboje rodziców i siostrę i od tej pory wychowywała ją babcia – ciepła i serdeczna kobieta z zasadami. A wszystko przedstawione w dość nietypowy sposób – w postaci osobistych zapisków z dziennika-pamiętnika głównej bohaterki. Notki Zuzanny przeplatają się z zapiskami Joachima – Niemca z Prus Wschodnich, który obdarzył Zuzannę uczuciem „od pierwszego wejrzenia” i wytrwale zabiegał o jej względy. Oba pamiętniki chronologicznie pasują do siebie i uzupełniają się wzajemnie dając czytelnikowi rzetelny obraz wydarzeń z lat trzydziestych  XX wieku.

Mamy zatem obraz Krakowa i pobliskich Różan od 1934 roku, poznajemy życie w majątku Schonwalde w Prusach Wschodnich niekaleko Mrągowa, ale również egzotyczną Afrykę, gdzie w Tanganice Niemcy mięli swoją kolonię. Podróżujemy z Zuzanną, jej babcią i Joachimem do Egiptu, ale przede wszystkim uczestniczymy w życiu codziennym Krakowa na kilka lat przed wybuchem II wojny światowej i potem podczas działań zbrojnych. W zapiskach przewijają się informacje o ważnych wydarzeniach politycznych tamtego czasu, często przekazywane wprost z wycinków prasowych, które stanowią interesujące tło do przeżyć i przemyśleń bohaterów.

Powieść „Tylko dzięki miłości” to wspaniała podróż w czasie, w której mamy swój udział. Sugestywny język i realizm tamtej epoki stanowią o wartości tej książki. Kino lat trzydziestych – kultowe filmy, które za moich wczesnych lat dziecinnych wyświetlane były w cyklu „W starym kinie”, dopiero co wchodziły na ekrany, były oglądane i szeroko komentowane. Do tego wspomniane wyżej oryginalne wycinki prasowe świadczą o historii, która dziś coraz bardziej blednie i należy o niej przypominać.

Jedyne czego mi zabrakło, to niektórych wydarzeń z okresu II wojny pomiędzy 1940, a 1945 rokiem – czasu, kiedy Zuzanna nie prowadziła swoich zapisków. Tego, co się wówczas wydarzyło możemy się jedynie domyślać…

Pozostaję pod ogromnym wrażeniem tej powieści, jej niekonwencjonalnej formy i realizmu tamtych czasów. To książka z gatunku „inna niż wszystkie” i za to należy się autorce ogromne uznanie. Jeśli na początku lektury zdarzy  Wam się zwątpić i ogarnie Was chęć odłożenia książki na półkę, proponuję przeczytać jeszcze kilkanaście, kilkadziesiąt stron, a na pewno zrobi się ciekawiej.

Polecam.

(Kliknij aby rozwinąć opinię)

Kiedy zaczęłam czytać "Tylko dzięki miłości" przeżyłam szok. Nie spodziewałam się, że całość będzie jedynie fragmentami pamiętników, konstrukcją zgrabnie przeplatanych zapisków chronologicznych bohaterów. Liczyłam na kontynuację losów Zosi! Początkowo zupełnie nie mogłam się wdrożyć, ale potem - jak w każdej powieści obyczajowej - z niepokojem wyczekiwałam na kolejne stronice niosące informacje o losach ulubionych postaci. To czego brakowało mi w dwóch poprzednich tomach, czyli rozbudowanej historii życia niani - otrzymałam teraz. Ze szczegółami poznawałam jej ból po stracie bliskich, trudne początki w krakowskiej szkole z nowymi koleżankami, które nie były jej zbyt przychylne. Dlatego Zuza często powraca we wspomnieniach do Penzanki i miłej atmosfery angielskiej szkoły. Bardzo dużo miejsca w życiu bohaterki zajmuje muzyka oraz kino. Bogna Ziembicka doskonale wprowadza czytelnika w ówczesny świat kultury i sztuki. Jak wiele zmieniło się u Zuzanny i jej babci wraz z wybuchem wojny? Czy wyjazd najlepszej przyjaciółki - Wiery - nie osłabi jej woli walki o lepsze jutro? Jak potężne jest jej uczucie do mężczyzny, którego już nie ma? Koniecznie sprawdźcie osobiście jakie przeszkody stawiało życie na drodze tej sympatycznej dziewczyny z warkoczami. Jakie targały nią uczucia i emocje względem sytuacji w kraju i w sercu. Z radością będziecie towarzyszyć jej w chwilach radości i smutku a zwiedzanie urokliwych miejsc oderwie na chwilę Wasze myśli o pragnieniu poznania dalszych wydarzeń z powieści "Wiosna w Różanach" :) "Tylko dzięki miłości" to niezwykła historia Polki i Niemca, których łączy cieniutka nić porozumienia, ale nadchodzące nad Europę widmo wojny może ją przedwcześnie zerwać. Bo przecież we wrześniu 1939 roku nie będą już podlotkami z marzeniami o wolności, szczęściu czy miłości tylko dwójką wystraszonych i doświadczonych przez wojenny czas ludzi, stojących po przeciwnych stronach barykady. To na tym skupiła się Ziembicka - na uczuciach, które mają ogromne znaczenie w naszym życiu, ale bledną w obliczu tak mocnych wydarzeń historycznych. Ciekawym zabiegiem jest uzupełnienie dzienników bohaterów wycinkami z gazet, które bardziej szczegółowo opisują, wspomniane przez młodych jedynie symbolicznie, wydarzenia. Zaskakująca i nietypowa. Nostalgiczna i emocjonalna. Taka jest trzecia powieść z serii Różany, którą serdecznie polecam! całość recenzji: https://czytelnicza-dusza.blogspot.com/2017/06/bogna-ziembicka-tylko-dzieki-miosci.html

(Kliknij aby rozwinąć opinię)

Jak dla mnie poplatanie dziennika Zuzanny i Joachima było fatalne. Ale ogólnie treść ciekawe.

(Kliknij aby rozwinąć opinię)

16-letnia Zuzanna niedawno straciła rodziców i siostrę, którzy zginęli w wypadku. Mieszka w Krakowie ze swoją babcią. Jest dobrą uczennicą i grzeczną wnuczką. Martwi się z powodu niezrozumiałego odrzucenia przez dziewczęta z klasy i nie cierpi swoich dziecinnych warkoczy. Pociechą w życiu są dla niej podróże po świecie, pobyty w dworku na wsi i kino. Joachim to zdolny inżynier, Niemiec z Prus Wschodnich. Pracuje w Afryce dla kampanii handlowej. Gdy na zdjęciu swojej siostry spostrzega jej koleżankę, skromną blondynkę, z miejsca zostaje zauroczony. Na treść książki składają się pamiętniki tych dwojga głównych bohaterów ułożone naprzemiennie. Historia rozpoczyna się w roku 1935. Moim zdaniem forma dzienników spłyciła opowieść i uniemożliwiła przedstawienie wydarzeń i miejsc w ciekawy sposób. Ograniczyła autorkę do pisania stylem młodej dziewczyny i młodego mężczyzny. Pamiętniki w dużej części czyta się jak sprawozdanie (np. ,,ni stąd, ni zowąd": ,,Klamki są tu ładne, bardzo podobne do różańskich" - i to tyle w temacie). Pomimo tego, że w treści zawarte są niezwykle interesujące fakty (dziewczyna podróżuje po kilku państwach, a mężczyzna żyje w czarnej Afryce), to książka w większości jest po prostu nudna. Naprawdę intrygujące fragmenty ,,Tylko dzięki miłości" to te mówiące o codziennym życiu Joachima w skolonizowanym kraju i o początkach wojny (co zajmuje jedynie około 30 stron!), które opisuje Zuzanna. Natomiast zdarzenia osobiście istotne dla bohaterów są jedynie tłem dla bogato opisanej sytuacji społeczno-politycznej. Na przykład śmierć dwojga bliskich osób dziewczyny kwituje ona zapiskiem: ,,X i Y nie żyją". Nie ma w jej pamiętniku uzewnętrznienia emocji, a przecież w tym celu się go pisze: by poukładać w głowie trudne tematy własnego życia. Z tego powodu wydaje się, że bohaterowie w książce są jedynie po to by szeroko zaprezentować sytuację w Europie przed drugą wojną światową, opisać zabytki miast europejskich i Egiptu oraz życie w faktorii na Czarnym Lądzie. To jedyne plusy książki. Tytuł jest mylący. Na pewno nie chodzi w nim o miłość dwojga narratorów. Wielka obopólna miłość w książce nie istnieje. Zuzanna ledwie lubi Joachima, a skrycie wzdycha do żonatego mężczyzny. Joachim natomiast pomimo faktu, że jest zakochany w dziewczynie, nie przeszkadza mu to zupełnie w zabawianiu się ze swoją partnerką mulatką. Przez całą powieść czytelnik czeka, kiedy w końcu oboje padną sobie w objęcia. Nie zdradzę jednak, czy tak się stanie. Uchylę rąbka tajemnicy jedynie tyle, że na ,,ty" przechodzą grubo za połową książki podczas drugiego spotkania. ,,Tylko dzięki miłości" reklamowane jest jako pozycja, w której Kraków i jego wyjątkowy klimat odgrywają dużą rolę. Niestety, ale miasta zupełnie w książce nie widać. Powieść ,,urozmaicają" przepisy kulinarne, które stawiają książkę na półce w kuchni, a nie w salonie, gdzie trzyma się dzieła ambitne i wybitne lub choćby mocno wciągające. Minusem jest również początek książki bez wstępu i przedstawienia bohaterów, o których czytelnik dowiaduje się stopniowo. Uznałam to za wadę, bo taki zabieg powinien powodować zaintrygowanie. Powinien. Powodował jedynie trudności w zrozumieniu fabuły. Pomimo tego, że ostatecznie nie dowiedziałam się, jakie powiązanie łączy Zuzię i jej babcię z ludźmi mieszkającymi w różańskim dworku, gdzie bardzo często przebywały, to... wcale mnie to nie ciekawiło ani nie spędzało snu z powiek. Być może książka jest kontynuacją serii o Różanach i należałoby najpierw przeczytać poprzednie książki autorki? Tego nie wiadomo, ponieważ w opisie na okładkach takiej informacji nie ma. Kolejną wadą książki jest wielka niespójność, jaką widać pomiędzy inteligentnie prowadzonymi dialogami przez Zuzię (co mianuje ją dziewczyną naprawdę mądrą) a jej ,,dziewczyńskim" (niewprawnym, składającym się z krótkich zdań) stylem pisania. Zmienia się na szczęście w drugiej połowie książki, gdzie podaje ona ciekawe fakty na temat Egiptu, a później opowiada o wojnie. Odniosłam wrażenie, że dwa tematy napisała zupełnie inna osoba niż resztę książki. Nie chcę obrażać autorki, bo napracowała się gromadząc ciekawe i ważne informacje dotyczące wydarzeń kulturalnych i politycznych Polski i świata opisywanego okresu , ale prawdą jest, że napisanie powieści wydaje się jedynie z pozoru łatwą sztuką. Dzięki zapałowi i ciężkiej pracy można zostać dobrym rzemieślnikiem. Jeśli do tego ma się talent, zostaje się prawdziwym artystą. Nie znam wcześniejszych dokonań Bogny Ziębickiej, ale swoją nową książką pokazuje, że jest rzemieślnikiem, do którego to określenia w przypadku sztuki, nieodłącznym słowem jest partykuła ograniczająca(!) ,,tylko".

(Kliknij aby rozwinąć opinię)

"To już jest koniec, nie ma już nic", chwilowo te słowa pasują do "Tylko dzięki miłości", gdyż jest to ostatnia książka tej pisarki. Mam nadzieję, że niedługo ulegnie to zmianie. 

Z jednej strony szesnastoletnia Zuzanna Hulewicz. Pewnego nieszczęsnego dnia w wypadku samochodowym traci rodziców i siostrę. W skutek tych wydarzeń po wakacjach nie wraca już na zagraniczną pensję w Penzance, tylko osiedla się wraz z babcią Jadwigą w Krakowie i tutaj kontynuuje naukę, zdaje maturę i postanawia pójść na medycynę. Częste wizyty w Różanach, podróże po Europie, powodują, że Zuzanna wyrasta na mądrą i inteligentną kobietę.

Z drugiej strony dwudziestokilkuletni Joachim zarządzający faktorią w Tanganice. Jest on bratem koleżanki Zuzi z pensji w Penzance. Pewnego dnia dostaje zdjęcie siostry, na którym widnieje też sylwetka panny Hulewicz. Mężczyzna zakochuje się w dziewczynie z długimi warkoczami. Zaraz, zaraz. Czy można zapałać uczuciem do osoby, którą widziało się tylko na zdjęciu? 

Tego jak los połączył tych dwoje dowiecie się sięgając po książkę... Nie będę zdradzać wszystkiego bo nie o to przecież chodzi.

Książka jest pamiętnikiem Polki i Niemca żyjących w trudnych czasach, gdzie przyszłość jest pod ciągłym znakiem zapytania. Oboje pragną tego samego kochać, realizować własne plany, żyć spokojnie. Czy będzie im to dane? Czy będzie im dane spędzić razem życie? 

Poprzednie pozycje wychodzące spod pióra Bogny Ziembickiej do reszty porwały mnie fabułą, jestem nimi zachwycona (nie przesadzam). Tym razem trochę się rozczarowałam. Czytając notkę na tylnej okładce książki wywnioskowałam, że w środku znajdę opowieść o miłości Joachima i Zuzanny, "która przetrwa wojenną zawieruchę". Niestety, nic takiego nie było. Dopiero na końcu pojawiła się iskierka nadziei, że kiedyś wybuchnie między nimi uczucie, że Zuzi zatańczy krew w żyłach na myśl o Joachimie. Nie mniej jednak nie żałuję, że przeczytałam (bo takie drobne "nie do powiedzenie" nie może przekreślić ogółu), będę ją polecać i nie wykluczone, że do niej jeszcze powrócę. 

Świat, który został opisany w książce nie był mi znany, chętnie więc zanurzyłam się w nim i próbowałam poznać. Przy tej pozycji przeniesiesz się w inną rzeczywistość. Zapomnisz o zegarach odmierzających nieubłaganie czas. Po prostu zatoniesz. Warto zobaczyć jak to było, gdy żywność kupowano na kartki, przeczytać fragmenty ze starych gazet. Dla łasuchów autorka  przygotowała parę przepisów kulinarnych. :)

Polecam! 
 Napiszcie jakie są Wasze odczucia po lekturze tej książki. :) 
 
 
 
 

(Kliknij aby rozwinąć opinię)