Stanisław Wyspiański. Artysta i wizjoner
Luba Ristujczina

To mogłaby być najkrótsza na świecie recenzja książki: ACH! Ale zdaję sobie sprawę z tego, że to trochę za mało i niezbyt merytorycznie, więc postaram się te achy rozwinąć – ale ostrzegam: będzie to pean ku czci, więc jeśli ktoś nie lubi zbytniego chwalenia, może dalej nie czytać. Niech mu wystarczy stwierdzenie, że książka „Stanisław Wyspiański. Artysta i wizjoner” jest po prostu świetna, i to pod każdym względem: szaty graficznej, warstwy tekstowej, dokumentacji. No, może jedno zastrzeżenie mam: jest za ciężka. Dosłownie – sporo waży 😊

Tym, co zwróciło moją uwagę w pierwszej kolejności była oczywiście okładka – przepiękna, kolorowa, z cudną reprodukcją obrazu mistrza – portretu Elizy Pareńskiej. Mała dziewczynka w otoczeniu wspaniałych, nasyconych kolorów, tak charakterystycznych dla Stanisława Wyspiańskiego przyciąga wzrok. Bywa tak, że piękna, bogato zdobiona okładka skrywa pustą treść – ale to nie ten przypadek. W tej książce piękna forma skrywa bardzo bogatą, a przy tym dobrze zaprezentowaną treść – dlatego właśnie tak się zachwyciłam. Wydawnictwo dołożyło starań, żeby zaspokoić gust czytelnika i sprawić mu maksimum satysfakcji – wydanie jest piękne, eleganckie, dopracowane w każdym szczególe. Autorka wykonała ogromną pracę badawczą, sięgnęła po materiały źródłowe, wypowiedzi ludzi współczesnych Wyspiańskiemu, dokumenty, zdjęcia i obrazy, tworząc w ten sposób wspaniałe dzieło nie tylko o wielkim artyście, ale też – o czasach, w jakich żył, ludziach, którzy go otaczali (wiele dowiemy się stąd także o Janie Matejce, który był nauczycielem Stanisława Wyspiańskiego) i mieście, z którym związał się najbardziej – czyli o Krakowie. A wszystko to podane jest w sposób ciekawy i zajmujący, nie są to nudne wyliczenia dat i zdarzeń, tylko opowieść o tym, jak kształtował się gust i charakter jednego z najwybitniejszych i najwszechstronniejszych polskich artystów.

Książka zawiera wiele cytatów z innych dzieł i opracowań dotyczących Wyspiańskiego, a także – ogromną liczbę reprodukcji, zdjęć, szkiców. Fotografie są wyraźne, przepiękne – i stanowią wielki atut tej książki. Bardzo spodobało mi się również to, że te ilustracje nie są takim zwyczajnym ozdobnikiem, tylko ściśle współgrają z treścią książki i uzupełniają ją – nie trzeba cofać się, żeby obejrzeć coś, o czym autorka wspomina kilka stron dalej. Świetnie skomponowany album, a właściwie – albumowa biografia wspaniałego artysty.

Autorka jest historyczką sztuki i dzięki temu wspaniale analizuje tajniki warsztatu Stanisława Wyspiańskiego, mówi o zmieniającym się stylu, wszechstronności artysty i niezwykłej kreatywności.

Tym, co bardzo mi się podobało w tej pracy, były również informacje o Krakowie z czasów Matejki i Wyspiańskiego – o przemianach, jakich dokonywano, o unowocześnianiu miasta, którego ofiarą padło kilka wspaniałych budowli, o walce Matejki o zachowanie murów obronnych i dawnej architektury (niestety, w wielu punktach – przegranej…). Wszystko to sprawia, że książkę czyta się jak interesującą powieść o niezwykłych czasach i niezwykłych ludziach. Powieść, która wciąga w swój świat i przyciąga tak, że nie chce się jej odłożyć.

Komu spodoba się ta książka? Osobom zainteresowanym historią Krakowa, historia sztuki, no i życiem słynnego malarza. Czytelnikom, których interesują anegdoty z życia znanych postaci. Każdemu, kto lubi biografie. I miłośnikom sztuki – bo obrazów, reprodukcji (nie tylko autorstwa Wyspiańskiego) jest w niej bardzo dużo. Myślę, że może być też świetnym materiałem dla uczniów i studentów – dzięki tej książce można przyswoić sobie szeroką wiedzę o Stanisławie Wyspiańskim, w sposób ciekawy i tak jakby „mimochodem”, bezboleśnie.

Podsumowując: „Stanisław Wyspiański. Artysta i wizjoner” to pełna i pięknie wydana biografia jednego z najwybitniejszych artystów polskich, wzbogacona o tło historyczne i obyczajowe, a także ciekawostki z życia Krakowa i współczesnych Wyspiańskiemu ludzi. Przepięknie wydane działo, godne wybitnego artysty, którego dotyczy. 

,,Sztuka nie ma wyglądać ładnie; ma sprawić, że coś poczujesz. "- Rainbow Rowell

Tą  przepiękną pozycję zostawiłam sobie na koniec. Jak już wiecie rozkoszuje się takimi książkami i interesują mnie takie tematy. Moja dusza artystyczna aż kipi, kiedy widzi tą tematykę w tak pięknym wydaniu. 

Stanisław Wyspiański był zarówno poetą, jak też malarzem, architektem, grafikiem. Jego umiejętności to naprawdę szeroki wachlarz. 

Spod pióra Luby Ristujcziny wyszła kolejna niesamowita książka tym razem właśnie na temat Stanisława Wyspiańskiego. Jest to można powiedzieć album, w którym autorka streściła nam jego życie, zaczynając od dzieciństwa. Jak możecie się domyślać informacji jest tutaj dużo, a pomiędzy informacjami fotografie, szkice, obrazy. 

Obrazy Wyspiańskiego są przepiękne, życiowe, naturalne, barwne, pełne emocji.Jestem pod ogromnym wrażeniem. 

Będąc w Narodowym Muzeum w Warszawie nie mogłam napatrzeć się na dzieła Wyspiańskiego. Teraz mam je w tej cudnej książce i mogę je oglądać kiedy mam na to ochotę. Czy potrafiłbym wybrać jeden obraz? Nie, gdyż każdy ma w sobie pełną paletę uczuć i emocji, które malarz przelewał na płótno.

Jeśli uwielbiacie takie perełki, to polecam konkretnie te wydanie.