Spadochroniarze Hitlera. Niemieckie operacje powietrznodesantowe w latach II wojny światowej
Mariusz Skotnicki

Grüne Teufel czyli ,,Zielone diabły" należały do najbardziej elitarnych oddziałów III Rzeszy. Żołnierze należący do tej jednostki wysławili się akcjami pod Kanałem Korynckim, Gran Sasso czy walkach pod Drvar. O kim mowa? O Fallschirmjägerach, czyli spadochroniarzach Hitlera. Gdy wspominamy wojska powietrznodesantowe oraz akcje, które były prowadzone przez te nowatorskie i elitarne jednostki, myślimy przede wszystkim o amerykańskich spadochroniarzach oraz ich udziale w operacjach ,,Neptune" czy ,,Market Garden". Dla Polaków z kolei, szczególnie ważna jest 1 Samodzielna Brygada Spadochronowa, którą dowodził Stanisław Sosabowski. W cieniu wspominanych przeze mnie jednostek pozostają niemieccy spadochroniarze, których akcje oraz metody szkolenia były później z powodzeniem przejmowane przez armie innych państw. Niezwykle interesującą historię oddziałów Fallschirmjägerów postanowili przedstawić Tomasz Nowakowski oraz Mariusz Skotnicki. Pierwszy z autorów jest absolwentem UJ, specjalizującym się w historii wojskowej krajów niemieckojęzycznych. Natomiast Mariusz Skotnicki, będący absolwentem UW pełni obecnie funkcję starszego kustosza Muzeum Wojska Polskiego. Obydwaj panowie mają na swoim koncie kilka publikacji, z których część była pisana przez nich wspólnie. Recenzowana przeze mnie praca powstała na przestrzeni kilku lat i w zamierzeniu autorów ma przedstawiać ,,niemieckie operacje powietrznodesantowe - od tych prowadzonych z zaangażowaniem stosunkowo niewielkich sił, aż po działania, które zrealizowana w dużej skali". Po przeczytaniu książki, mogę już teraz napisać, że autorzy znakomicie wywiązali się ze swojego zadania. Będąc uczciwym wobec czytelników, muszę przyznać, że do pracy panów Skotnickiego i Nowakowskiego, podchodziłem z pewną rezerwą. Po pierwszym kontakcie z książką i sprawdzeniu biografii (notabene selektywnej) zauważyłem, że autorzy w swojej pracy nie korzystali z zasobów archiwalnych, opierając swoją pracę przede wszystkim na wydanych w ciągu ostatnich 80 lat pracach. Mój sceptycyzm minął jednak bardzo szybko, kiedy zacząłem wgłębiać się w lekturę. Okazało się, że autorzy w swojej książce wykorzystali mnóstwo interesujących publikacji, które powstały w okresie formułowania oraz działalności bojowej niemieckich spadochroniarzy. Można wymienić tutaj gazetę ,,Die Wehrmacht", dwutygodnik ,,Adler", filmy propagandowe oraz sporą ilość pamiętników niemieckich spadochroniarzy, z których część z nich została napisana jeszcze w okresie II wojny światowej. Warto również wspomnieć, że autorzy korzystali również ze wspomnień żołnierzy alianckich oraz pamiętników polityków takich jak Winston Churchill. Tym samym akcje bojowe ,,Zielonych Diabłów" poznajemy z perspektywy politycznej, sztabowej oraz szeregowca biorącego udział w bezpośrednich walkach. ,,Spadochroniarzy Hitlera" można podzielić na trzy główne części. W pierwszej autorzy przedstawiają powstanie i rozwój wojsk powietrznodesantowych III Rzeszy, obszernie opisując cały szlak bojowy niemieckich spadochroniarzy, włączając w to również działania lądowe. Druga część pracy jest poświęcona stronie technicznej niemieckich wojsk spadochronowych. Czytelnik zapoznaję się z umundurowaniem, uzbrojeniem, samolotami desantowymi oraz systemem szkolenia Fallschirmjägerów. Ostatnią część stanowi aneks, który oprócz biografii najistotniejszych strzelców (np. Kurt Student) spadochronowych, zawiera takie ciekawostki jak piosenki śpiewane przez ,,Zielone Diabły" lub 10 przykazań niemieckiego strzelca spadochronowego. Ogromnym walorem recenzowanej publikacji jest przebogaty materiał ilustracyjny. Oprócz mnóstwa zdjęć z epoki (w tym również kolorowych), znajdziemy mapy, rysunki mundurów oraz fotografie broni spadochroniarzy, które znajdują się w zbiorach Muzeum Wojska Polskiego. Całość uzupełniają świetne rysunki Arnolda Bulczyńskiego, który sportretował niemieckich fallschirmjäger w różnych wersjach mundurów oraz ekwipunku. Jednakże w każdej beczce miodu musi się również znaleźć łyżka dziegciu. W pracy występują pewna niekonsekwencja w tłumaczeniu obcojęzycznego słownictwa. Wybiórczo zostały przetłumaczone zwroty czy zdania, które pojawiają się w tekście w języku angielskim, niemieckim czy serbskim. W paru miejscach książki kuleję również korekta językowa, w postaci zapisu imienia i nazwiska z małej litery czy połączeniu kilku słów w jedną linijkę tekstu. Oczywiście wspomniane uwagi, w niczym nie ujmują całości pracy, która pod katem merytorycznym stoi na wysokim poziomie. ,,Spadochroniarzy Hitlera" czytałem z prawdziwą przyjemnością. Myślę, że praca panów Nowakowskiego i Skotnickiego może stanowić wzór jak należy pisać prace popularnonaukowe. Autorzy nie ulegli pokusie zbytniego gloryfikowania ,,Zielonych Diabłów", ściśle trzymając się tematu swojej pracy oraz unikaniu wydawania jednoznacznych sądów. Książka stanowi popularnonaukowe kompendium wiedzy o niemieckich spadochroniarzach, które może być świetnym początkiem do poznania niezwykle ciekawej historii niemieckich wojsk powietrznodesantowych III Rzeszy. Szczerze polecam.

(Kliknij aby rozwinąć opinię)