Skaza
Zofia Borowska-Wyrwa

W latach 30-tych poprzedniego wieku, w Niemczech, lepiej było nie przyznawać się do żydowskich protoplastów. Tak właśnie zrobił Arnold Neugebauer, zataił fakt, że jego babka była Żydówką, pochodzącą z Pińczowa. Wiedziała o tym tylko zona Arnolda, Erna. To niedopowiedzenie będzie miało ogromny wpływ na losy prawie całej rodziny Neugebauerów. Wojna sprawiła, że przecięły się drogi Arnolda Neugebauera i Magdaleny Sobańskiej, żony polskiego oficera. Tuż przed wybuchem wojny Magda - na prośbę męża - wyjeżdża do Złotnik, gdzie mieszka wuj jej męża. Nawet sobie nie wyobraża, jak długo będzie musiała tam pozostać! Właśnie podczas pobytu w Złotnikach Magdalena poznaje rodzinę Rosenbaumów - leczy zęby u dentysty, Józefa Rosenbauma. Zaprzyjaźnia się z żoną Józefa, Miriam, stara się też pomagać swoim przyjaciołom, gdy nasilają się prześladowania ludności żydowskiej. W okolice Pińczowa trafia też Arnold Neugebauer, mianowany szefem zarządu nieruchomości okręgu Radom. Arnold to dobry, prosty człowiek, który nie chce wyrządzić nikomu krzywdy. Gdy zaczynają się wywózki Żydów - próbuje część z nich ratować, zwłaszcza rodzinę Rosenbaumów, która to rodzina okazuje się być z nim blisko spokrewniona. Rosenbaumowie jednak chcą "tylko" uratować swojego małego synka, Natana. Podejmuje się tego Magda Sobańska, a pomaga jej w ratowaniu Natana Arnold Neugebauer, kuzyn Rosenbaumów. Magda nie jest świadoma, jak wielkie niebezpieczeństwo jej grozi. Nie ma powrotu do Złotnik, dlatego musi przyjąć propozycję Neugebauera - podejmuje pracę i mieszka razem z dzieckiem w Borzestowie, gdzie urzęduje niemiecka administracja. Magdalena już wcześniej współpracowała z partyzantami, teraz jednak dostaje bardzo niebezpieczne zadanie - ma wpuścić partyzantów do pałacu w Borzestowie. Partyzanci chcą zdobyć broń, której tak bardzo im brakuje. Magda wywiązuje się z zadania, kiedy jednak po udanej akcji następują przesłuchania i szukanie winnych, musi udawać kochankę Nuegebaura, żeby oddalić od siebie podejrzenia. Udaje się jej uratować życie swoje i Natana - Piotrusia, jednak po okolicy roznoszą się plotki, że jest związana z Niemcem (zostaną jej za to zgolone włosy do gołej skóry). Kiedy wojna dobiega końca i wgłąb Polski zaczynają dostawać się Rosjanie, Neugebauer postanawia uciekać - wraz z Natanem - do Niemiec. Magda bez chwili zastanowienia podąża wraz z dzieckiem, z którym tak bardzo się zżyła, które pokochała jak swoje. "Skaza" to z rozmachem napisana książka o wojennych losach Polaków i Niemców; wrogów, którzy jednak czasami potrafili wznieść się ponad nienawiść. Akcja toczy się wartko, wciąga czytelnika. Sporo tu też rozważań o źródłach i bezsensie rasizmu; o wpływie wychowania i propagandy na młode pokolenie. Chętnie bym poznała powojenne losy Magdy, Arnolda i Natana - Piotrka.

(Kliknij aby rozwinąć opinię)