Skarby. Poszukiwacze i strażnicy żydowskiej pamięci
Patrycja Dołowy

Zastanawiało Was kiedyś ile w naszych ziemiach może znajdować się skarbów, skrawków pamięci, świadectw minionego czasu?
Patrycja Dołowy to autorka książki "Wrócę gdy będziesz spała", niezwykle wzruszającej i bolesnej.
Jak tylko napisała kolejną książkę nie było innej opcji jak sięgnąć po nią.
Zagadkowy tytuł, niby prosty, a trochę prowokujący.
W 2017 roku autorka została poproszona przez swoją amerykańską przyjaciółkę, aby ta pomogła jej dowiedzieć się czegoś więcej o jej prababci.
Tak zaczęła powstawać ta książka.
Autorka napisała świetny reportaż o potomkach polskich Żydów, których przyciąga do Polski legenda o rodzinnym skarbie,a niektórzy z nich zostali strażnikami żydowskiej pamięci.
Nie od dziś wiadomo, że w Polsce znajdował sie ogrom żydowskich rzeczy. Zmuszeni nagłą ucieczką lub zniewoleniem ukrywali swoje rzeczy, gdzie tylko się dało.
Osoby, które poznajemy w książce opowiadają historie, które znają z opowiadań najbliższych. Wraz z autorką podążają śladami skarbów i nie chodzi tu o złoto, ale o rzeczy osobiste, rodzinne pamiątki czy drobnostki, które dla jednych cenne dla innych nic nie znaczą.
Autorka zabiera nas wraz z bohaterami w różne miasta na terenie Polski.
Jednym z nich jest Będzin, który jest mi dosyć bliski. To w jaki sposób został opisany zgadza się idealnie. Od dziecka pamiętam kiedy była mowa o Będzinie, było to miasto okryte tajemnicą, widmem getta, szarością i dziwną stagnacją.
Powiem Wam, że po tylu latach mam wrażenie, że nadal tak jest.
Pamiętajmy, że jest to reportaż, pewnego rodzaju opowieść kolejnego pokolenia, które ma w głowie opowieści swoich potomków. Żydowska historia cały czas jest częścią naszej historii i tego nie zmienimy.

"Skarby" to książka bardzo sentymentalna, pełna wspomnień i emocji.
To podróż po Polsce śladami Żydów wraz z ich potomkami i polskimi obrońcami i strażnikami żydowskiej pamięci.
To opowieść o poszukiwaczach skarbów, rzeczy które pozostały po nich po wojnie. Ukrytych i oddanych na przechowanie. Schowanych na strychach i czekających na powrót właścicieli, właścicieli, którzy już nigdy nie wrócili.

Najbardziej mnie porusza w tej książce i ogólne to jak niektórzy walczą o pamięć, o każdą historię tych, którzy umarli. O cmentarze, o każdy kawałek macewy, żydowskiej płyty nagrobnej, które po wojnie były wykorzystywane przez Polaków w różnych celach. Służyły za podmurówki, płyty do utwardzania. Ludzie potrafili dla nich znaleźć różne zastosowania.
Na miejscach dawnych cmentarzy powstają osiedla, drogi, pola uprawne. Są jednak jeszcze ludzie, którzy walczą o ochronę tych cmentarzy, które jeszcze pozostały.

Także obojętność i brak zainteresowania wielu ludzi jest wstrząsająca. Nie chcą pamiętać, nie chcą wiedzieć. Pomijają część historii związanej z Żydami. To niestety jest ta niepochlebna część polskiej historii.
I tak niestety jest w wielu miejscach w Polsce.

W mojej miejscowości przed wojną też mieszkali Żydzi. Należało do nich wiele interesów, budynki w centrum. W czasie wojny powstało nawet tymczasowe getto i przywożono ludzi z innych miejsc. W 1942 roku trafili do getta w Nowym Sączu, a później do obozu zagłady w Bełżcu. Cześć została rozstrzelana po drodze. Z około 360 łąckich Żydów przeżyło tylko kilku.
Dziś już prawie nikt o nich niech nie pamięta. Nie ma po nich śladu prócz kilku ocalałych budynków.

Temat o tyle trudny, że jedna strona cały czas pamięta, nie rozumie postępowania Polaków, nie zawsze potrafi przebaczyć, wciąż ma żal. Z kolei druga strona odwraca głowy i nie chcę pamiętać.

Polecam, bo warto poświęcić tym historiom trochę czasu i pamiętać o tym co było. O ludziach, którzy przecież byli częścią naszej historii .

Holocaust jest wciąż tematem tabu. Żydzi są tematem tabu, a polowanie na żydowskie złoto jest tabu wewnątrz tabu."

Pełna klejnotów cukiernica Rosenthala, dwanaście złotych jaj i tajemnicza mapa dziadka Pinchasa.
W 2017 autorka została poproszona przez swoją amerykańską przyjaciółkę o pomoc w poszukiwaniu informacji o swojej prababci Salomei. Tak zaczęła się jej wędrówka po kraju i odkrywaniu tego, co do tej pory było zakryte.
Po drodze spotkała innych wędrowców, potomków i poszukiwaczy rodzinnych pamiątek oraz Polaków, którzy próbują żydowskie skarby ocalić od zapomnienia.

Co ich popycha do takiego działania?
Historia? Serce? A może wstyd?
Dowiecie się z książki, w której ,,skarbem" dla każdego jest coś innego.

Gdy w pewnej miejscowości Żydzi opuszczali getto, by nigdy do niego nie powrócić, prosili tylko o jedno: ,,pamiętajcie o nas".
Przeczytacie więc o takich, którzy pamiętają i o takich, którzy chcą zapomnieć. Ich historie obejmą wasze ciała i jak duchy jednym głosem będą krzyczeć jednocześnie do ucha. Ciężko będzie z początku z tego chaosu wysupłać pojedyncze opowieści, ale im mocniej się wsłuchamy, tym prędzej każda z nich utworzy logiczną całość grając na naszych sercach tragiczną melodię sprzed lat.

Zapraszam Was zatem na zakurzone strychy, zapomniane cmentarze, łąki i miejskie ulice.
Szukajcie, odkrywajcie i pamiętajcie!