Skandal w Wesołych Bagniskach
Michał Choromański

Twórczość Michała Choromańskiego zdecydowanie przyćmiewa słynna powieść ,,Zazdrość i medycyna". ,,Skandal w Wesołych Bagniskach" jest mniej znaną książką, w której znajdziemy elementy komizmu, groteski, grozy, ale i sensacji czy wątki psychologiczne. Akcja całej historii rozgrywa się kilka lat po wojnie bolszewickiej, na wschodnich terenach Rzeczypospolitej. Pośród mokradeł i bagien oraz okolicznych wiosek, których mieszkańców trawiła ponura choroba, stał dwór o dość szyderczej nazwie Wesołe Bagniska. W swoim czasie doszło w tym domu do tragicznych wydarzeń, którymi wciąż żyją jego mieszkańcy. Majątek ów zamieszkuje niewiele osób, każda z nich ma swoje przyzwyczajenia i dziwaczne zwyczaje. Dziedzic Apolinary Rozstajło każdego ranka spaceruje po dworskim parku, ubrany w jaskrawy szlafrok, rozpamiętując nagłą śmierć swojej żony Agnieszki. Od porannych spacerów nie odstrasza go nawet zła pogoda. Jego teściowa pani Róża Nowiecka schorowana kobieta, spędza dnie na rozmyślaniach o zmarłej córce. Towarzyszy jej Józefa, stara służąca- ta z kolei opowiada swojej pani o bolszewickim komisarzu Izmajłowie. Odebrał on sobie życie w jednym z dworskich pokoi; po kątach szeptano, że w majątku straszy jego duch. To osobliwe towarzystwo odwiedza często ksiądz proboszcz - człowiek trzeźwo myślący, mający chłopskie korzenie. Do tego ponurego domu przyjeżdża na zaproszenie Apolinarego przyjaciel domu - Jerzy Wawicki. Nie wie on, że dziedzic i jego teściowa mają wobec niego pewne plany. Wraz z rozwojem akcji wiemy, że śmierć pięknej Agnieszki nie była przypadkowa. Jak do niej doszło, kto za nią odpowiadał, ( czy w ogóle odpowiadał) czytelnik dowiaduje się śledząc rozmowy, przemyślenia wszystkich bohaterów. Każdy ma swoją wersję, każdy kogoś obwinia, ktoś musi ponieść karę. Nawet postać, które nie żyje ( komisarz Izmajłow) ma swój głos, opowiada o swoim życiu, nałogu, doradza Apolinaremu jak wymierzyć sprawiedliwość. I ktoś zginie. Dużo w tej powieści retrospekcji, pourywanych wątków i niedopowiedzeń. Przeszłość nakłada się na teraźniejszość ( rozmowa Izmajłowa i Apolinarego). Wiele też przemyśleń, rachunków sumienia, a wszystko to w atmosferze dziwacznego snu, tylko czyj to sen? Samego autora? Bohaterów? Na to pytanie czytelnik musi sobie sam odpowiedzieć. Powieść typowa dla międzywojnia, kiedy to fascynowano się ludzką psychiką i zakamarkami ludzkiej duszy. Może trochę chwilami niespójna, przydługa w niektórych momentach ( zwłaszcza pogoń przez park), ale mająca swój specyficzny klimat i urok. Ujął mnie w niej sposób narracji a zwłaszcza przepiękne opisy przyrody. Odniosłam wrażenie, że w tej powieści każdy przymiotnik znajduje się na właściwym miejscu. Natura u Choromańskiego współgra z człowiekiem, z jego nastrojami. Chociażby bogate opisy jesieni sugerują, że poleje się krew:,,(...) zauważył płonącą kupę jesiennych liści, wzorzysty kobierzec wrześniowy, można powiedzieć zmasakrowanego trupa jesieni!..". Warto zauważyć, że w powieści tej Choromański obok wątku romansowego porusza wątek homoseksualizmu w tzw. wyższych sferach. Książka dla tych, którzy lubią literaturę dwudziestolecia międzywojennego i ówczesne eksperymenty literackie. Czyta się ją całkiem przyjemnie, w sam raz na jeden wieczór czy popołudnie. Może nie jest to jakaś pozycja szczególnie wybitna, ale z pewnością warto się z nią zapoznać.

(Kliknij aby rozwinąć opinię)