Sarmacja. Obalanie mitów
Jacek Kowalski

Jacek Kowalski-historyk sztuki, wykładowca akademicki, poeta, pieśniarz, tłumacz literatury starofrancuskiej, autor scenariuszy widowisk i spektakli, sarmata. Wydał kilkadziesiąt książek literackich, popularnonaukowych i naukowych. W najnowszej książce ,,Sarmacja. Obalanie mitów. Podręcznik bojowy" autor rozprawia się z narosłymi wokół Sarmacji zabobonami i obala je jeden po drugim, by pokazać jak było naprawdę. Co oznacza Sarmacja? Termin ,,Sarmacja" pojawił się w 1765 roku, gdy użyto go na łamach czasopisma ,,Monitor", by scharakteryzować politycznych oponentów króla Stanisława Poniatowskiego przeciwnych postępowi. Słowo szybko weszło do literatury oraz do użytku powszechnego. Choć za czasów króla Stanisława słowo ,,Sarmacja, Sarmata" miały złą prasę, to nadal brzmiały pozytywnie i utożsamiały ,,Polskę, Polaka" oraz umiłowanie tradycji. Czas krytyki tego terminu nastąpił po II wojnie światowej, gdy historyk sztuki Tadeusz Mańkowski nazwał całą epokę staropolską ,,sarmatyzmem". Wówczas termin ten zyskał wymiar przeważnie negatywny. ,,Charakteryzować go miały: uwielbienie złotej wolności, antyintelektualizm i fanatyczna, zabobonna, nietolerancyjna wiara katolicka." W kolejnych dziesięcioleciach pod wpływem badaczy dziejów, literatury, kultury i sztuki ,,sarmatyzm" obrósł naukowymi zabobonami. Jacek Kowalski obala kolejne zabobony dotyczące Sarmacji np. to, że szlachta uważała, iż skoro wywodzi się od Sarmatów, to jest odmiennej nacji niż polscy mieszczanie i chłopi; że kronikarze sarmaccy powtarzali same bajki o sobie; że istniała demokracja szlachecka, ale właściwie to jej nie było; że Sarmaci walcząc o nowe przywileje działali zawsze na szkodę królów i Rzeczpospolitej; że polityka sarmackich królów była naiwna; że król Zygmunt August miał prawo kochać i poślubić kogo chciał; że Polacy o armatach, piechocie i obleganiu twierdz pojęcia nie mieli; że zagraniczni goście chorowali nerwowo z powodu polskiego zwyczaju wyznawania wiary przy pomocy szabli; że tumult toruński to zbrodnia sądowa; że wolność polską trzeba oglądać wyłącznie oczami polskich historyków; że język sarmacki jest wieśniacki i wiele innych. Autor stawia kontrowersyjne tezy, np. porównuje konfederację z XVII-XVIII wieku do ,,Solidarności" z lat 1980-1981, a następnie dokonuje szczegółowej analizy i wyciąga wnioski. Ukazuje wyjątkowość kultury sarmackiej, jej rozmach i bogactwo. Choć już formalnie szlachty nie ma, to nadal wielu Polaków przyznaje się do umiłowania wolności, indywidualności, poszanowania tradycji, braterstwa i wiary. ,,Sarmacja. Obalanie mitów. Podręcznik bojowy" to publikacja inteligentna, ambitna, miejscami prowokacyjna, ale też gawędziarska i okraszona humorem. Jest bardzo ładnie i starannie wydana z dbałością o każdy szczegół, zawiera dużo zdjęć i ilustracji-doskonale nadaje się na prezent. Szczególnie polecam ją Czytelnikom zakochanym w historii, którzy lubią poznawać nieznane jej aspekty.

(Kliknij aby rozwinąć opinię)