Czeski poeta Jan Škrob diagnozuje napięcia między różnymi wymiarami rzeczywistości: codziennością, mitem, psychodeliczną wizją, teraźniejszością czy grą komputerową. Real można czytać jako próbę wspólnotowej wypowiedzi generacji, która mierzy się z katastrofą klimatyczną i nieuchronnością zbliżającego się końca antropocenu. Jednocześnie tom Škroba warto interpretowa jako osobisty (duchowy, filozoficzny, polityczny) manifest. Poezja staje się tu buntem przeciwko katastrofie, której nieuchronność jest oczywista, ale nie usprawiedliwia bezczynności. Słowo poetyckie pozwala zachować wolność i osobistą autonomię w rzeczywistości, która powoli staje się dystopią.
Wydawnictwo: Biuro Literackie
Data wydania: 2023-04-03
Kategoria: Poezja
ISBN:
Liczba stron: 76
Tytuł oryginału: Reál
Tłumaczenie: Zofia Bałdyga
Przeczytane:2023-08-27, Ocena: 4, Przeczytałam, Mam, Egzemplarz recenzencki, Wyzwanie - wybrana przez siebie liczba książek w 2023 roku, czytam regularnie, Insta challenge. Wyzwanie dla bookstagramerów 2023, Przeczytaj tyle, ile masz wzrostu – edycja 2023,
Czy zdarza się Wam myśleć o literaturze jako materii, z której można wytworzyć wspólnotę? Dla mnie książki poprzez ukazywanie różnorakich postaw, emocji, odczuwania itp., dają możliwość lepszego rozumienia świata i ludzi, a co za tym idzie, współpracy z innymi. Wiele miejsca wspólnocie poświęca czeski poeta Jan Škrob w swoim tomie poetyckim Real.
W wielu wierszach tego tomu będziemy mieć do czynienia z podmiotem zbiorowym – u Škroba “my” zdaje się przemawiać głośniej niż “ja”, choć indywidualność stanowi jeden z tematów. Innym, tytułowym zresztą, jest poszukiwanie odpowiedzi na pytanie, co możemy traktować jako rzeczywiste? “Jednym z głównych pytań stojących za Realem jest kwestia natury naszej rzeczywistości. Co możemy postrzegać jako prawdziwe, a co jako nierealne? Na przykład – wciąż mamy tendencję do postrzegania przestrzeni wirtualnej jako nierealnej, ale jednocześnie już teraz dostarcza nam ona narzędzi do rozwijania głębokich przyjaźni i intymnych relacji ponad kontynentami” - odpowiada autor w wywiadzie przeprowadzonym przez tłumaczkę tomu, Zofię Bałdygę. Przenikanie się światów cyfrowego i niewirtualnego, a co za tym idzie także umiejscowienie siebie na wielopoziomowej mapie, zajmuje sporo miejsca.
Real został wydany w roku 2016, kiedy kryzys uchodźczy w Europie osiągnął niebezpieczny stan związany z negatywnymi nastrojami społecznymi. Škrob w dużej mierze dotyka tego problemu, który ściśle wiąże się z budowaniem silnej wspólnoty. Do nas przekład trafił w obecnym roku, kiedy doświadczenie uchodźstwa wróciło z niespotykaną siłą. Czy pozostać jednostką, czy myśleć bardziej kolektywnie, działać czy się przyglądać? Podmiot(y) w utworach poety nie boją wykrzyczeć ważnych haseł, mówią o tym, co ważne, straszne lub bolesne. To poezja bardzo gęsta, pełna wyrzucanych szybko na wydechu słów, a wszechobecne przerzutnie burzą czytelniczy spokój.
Škrob jawi się jako niezwykle ciekawy poeta, którego teksty są silnie zaangażowane społecznie, choć on sam nie stara się podporządkować poezji swojemu celowi, lecz poezja z tego celu wypływa. Dzięki temu przekaz wydaje się dość czysty i jasny. Polecam mieć tego autora na uwadze, ciekawie się zapowiada.