Przybyszewska/Pająkówna. Głuchy krzyk
Anna Kaszuba-Dębska
Przełomowa biografia pisarki Stanisławy Przybyszewskiej, autorki zekranizowanego przez Andrzeja Wajdę dramatu Sprawa Dantona, i jej matki - malarki Anieli Pająkówny.
W czerwcu 1899 roku Aniela Pająkówna, obiecująca młoda malarka, poznaje Stanisława Przybyszewskiego. Słynny pisarz wywiera na niej ogromne wrażenie, a owocem ich romansu jest córka - Stachna.
Choć pozornie nieistotne, okoliczności narodzin Stachny determinują losy i matki, i córki. Dla Anieli rozpoczynają się lata towarzyskiego ostracyzmu, zmagań o zalegalizowanie istnienia Stachny i nadanie jej nazwiska ojca, walki o codzienne przetrwanie. Jej córka, dziewczyna o szerokim, oryginalnym umyśle, imponująca dyscypliną i erudycją, nigdy nie uwolni się od skomplikowanej relacji z ojcem. Anna Kaszuba-Dębska konfrontuje sylwetki obu artystek - ich wychowanie i dojrzewanie do twórczości, życiowe wybory, środowiska, drogi artystyczne i wzajemne oddziaływanie na siebie.
Postać Przybyszewskiego położyła się cieniem nie tylko na losach obu kobiet, ale także na pamięci o nich. Autorka pozbywa się tej patyny i ukazuje Anielę i Stachnę tak, jak na to zasługują: jako pełnokrwiste, intrygujące artystki, o których życiu zdecydowały bezwzględne realia epoki. Daje głos tym, które go nie miały.
,,Stachna Przybyszewska fascynowała mnie od lat. Imponowały mi jej dyscyplina pracy, , artystyczny triumf nad trudami życia i narkotykowym nałogiem. Niecierpliwie czekałam na tak wnikliwą i wyczerpującą biografię. Opowieść Anny Kaszuby-Dębskiej niesie również dogłębne poznanie matki Stachny, utalentowanej malarki Anieli Pająkówny, której przyszło poświęcić dobrze zapowiadającą się karierę i pozycję towarzyską dla samotnego macierzyństwa. Znakomita książka herstoryczna!"
Małgorzata Czyńska
Informacje dodatkowe o Przybyszewska/Pająkówna. Głuchy krzyk:
Wydawnictwo: Marginesy
Data wydania: 2023-09-27
Kategoria: Biografie, wspomnienia, listy
ISBN:
Liczba stron: 528
Kup książkę Przybyszewska/Pająkówna. Głuchy krzyk
Zobacz także
Przybyszewska/Pająkówna. Głuchy krzyk - opinie o książce
Książeczka dedykowana jest najmłodszym czytelnikom. Opowiada historię biblijną o drzewie figowym. Autorka nie tylko opisała tę historię, ale pięknie ją...
Dawno, dawno temu… za siedmioma morzami, w cieniu zamkowych krużganków żyły niezwykłe polskie władczynie. Myślisz, że to kolejna...
Przeczytane:2023-11-05,
“Przybyszewska/Pająkówna. Głuchy krzyk” to bogata w fakty biografia dwóch niesamowitych kobiet, artystek – matki, Anieli Pająkówny i córki, Stanisławy Przybyszewskiej.
Stanisława Przybyszewska była nieślubną córką pisarza i dramaturga, jednego z najbardziej znanych twórców okresu Młodej Polski, przedstawiciela cyganerii krakowskiej, Stanisława Przybyszewskiego. Chcąc opisać jego postać w trzech słowach, można powiedzieć, że był lekkoduchem, skandalistą i artystą. Będąc zamężny z norweską pianistką, Dagny Juel wdał się w romans z Jadwigą Kasprowiczową oraz młodziutką Anielą Pająkówną, córką stangreta, która dzięki protekcji jego pracodawców — Heleny i Mieczysława Pawlikowskim mogła kształcić się w najlepszych szkołach i pobierać nauki języków oraz malarstwa. Zwieńczeniem romansu Anieli i Przybyszewskiego była Stanisława.
Aniela Pająkówna należała do pierwszego pokolenia kobiet, które mogły zdobyć wyższe wykształcenie. Konsekwencje romansu z Przybyszewskim sprawiły, że na jakiś czas musiała odsunąć się od życia, jakie prowadziła przed zajściem w ciążę. Przebywanie wśród śmietanki artystycznej zeszło na drugi plan. Kobieta przez wiele lat próbowała wyegzekwować od byłego kochanka, aby przysposobił córkę, nadał jej swoje nazwisko. By uniknąć skandalu, Aniela oficjalnie była przedstawiana jako niania Stanisławy. Pająkówna była kobietą docenianą przez najwybitniejszych twórców epoki, między innymi Jana Matejkę. Jednak miłość do dziecka i chęć zapewnienia jej godnego życia była dla Anieli priorytetem. Wraz z dorastaniem Stanisławy, Aniela zaczęła wracać do sztuki. Wciąż w pewnym stopniu wykorzystywana i omamiana obietnicami Przybyszewskiego o jego rychłym ustatkowaniu się, kobieta wysłała mu pieniądze, które ten wykorzystywał do utrzymywania kochanki.
Po śmierci Anieli, opiekunami Stanisławy zostali Wacław i Zofia Moraczewscy oraz wujostwo Helena i Marcin Barlińscy. Dzięki nim dziewczyna mogła odebrać najlepsze wykształcenie. A to w połączeniu z jej talentem sprawiło, że stała się cenioną dramatopisarką i powieściopisarką. Jej relacja z ojcem była burzliwa. W ciągu całego życia widziała go kilka razy, a fascynacja jego twórczością, w oczach córki z czasem zaczęła maleć.
Przede wszystkim ogromny szacunek dla pracy, jaką wykonała autorka tych dwóch biografii. Ilość pracy włożona w zebranie tak szczegółowych faktów, jakie zostały zawarte w książce, wplecenie listów do treści, w taki sposób, aby lektura nie była męcząca, a stanowiła ciekawą powieść obyczajowo-historyczną to nie lada sztuka. Tę książkę czyta się świetnie. Mimo swoich pięciuset stron od losów Pająkówny i jej córki nie sposób się oderwać. Świetna książka, wspaniała historia.