Prus. Śledztwo biograficzne
Monika Piątkowska

Większość kojarzy go głównie jako autora "Lalki". Tymczasem Bolesław Prus to również uznany felietonista, który z pietyzmem opisywał dobre i złe strony stolicy. Jego epizody z czasów szkolnych nie są zbyt dobrze znane, podobnie jak jego dość trudne i skomplikowane dzieciństwo. O tym wszystkim można przeczytać w tej biografii, która pisze o różnych mniej znanych epizodach z życia pisarza, który cierpiał na agorafobię, właściwie nie podróżował, a jego niechęć do Sienkiewicza była dość powszechnie znana.

Jaki naprawdę był Bolesław Prus vel Aleksander Głowacki? Czy po tylu latach jest jeszcze możliwe szczegółowe prześledzenie jego życia? Magdalena Piątkowska spróbowała zmierzyć się z tymi i wieloma innymi pytaniami, i trzeba powiedzieć, że zrobiła to bardzo dobrze. Oczywiste jest, że po tak długim czasie, kiedy Głowacki przechadzał się warszawskimi ulicami, nie będzie proste opisanie życia jednego z najsłynniejszych polskich pisarzy. Tym bardziej autorce tej bardzo wciągającej książki należą się najwyższe oceny.

Jak zatem Piątkowska zdołała z tych skrawków przeszłości niejako odtworzyć obraz autora Lalki? Otóż autorka wybrała najbardziej oczywisty kierunek, bowiem wzięła na warsztat wszystko, co napisał – od artykułów między innymi dla ,,Kuriera Warszawskiego”, po najdrobniejsze utwory literackie, jakie stworzył Prus/Głowacki. Autorka wykonała niezwykle trudną i wymagającą pracę. Przebrnęła przez wiele tekstów i odnalazła, czy raczej wytropiła, każdą, nawet najdrobniejszą wskazówkę, która mogłaby rozświetlić zaciemniony i nieco enigmatyczny wizerunek najbardziej tajemniczego polskiego pisarza, jak głosi napis umieszczony na tylnej okładce. Ale jeśli ktoś pomyśli, że Piątkowska zakończyła swoje biograficzne śledztwo, to będzie to błąd. Pisarka dodatkowo przestudiowała także ślady zostawione przez osoby z kręgu Aleksandra oraz przez samego Prusa. Chodzi, rzecz jasna, o listy i wspomnienia, które napisali, a także osobiste notatki samego Głowackiego. 

Dzięki tej bardzo dobrze napisanej i interesującej biografii odkrywamy tę tajemnicę, jaka skrywała postać Aleksandra Głowackiego. Widzimy człowieka z krwi i kości, który musiał zmierzyć się z wieloma przeciwnościami okrutnego i często niesprawiedliwego losu już od pierwszych lat swojego burzliwego i niejednoznacznego życia. Od samego początku musiał walczyć o samego siebie, o miłość bliskich, o zrozumienie czy wreszcie o docenienie przez czytelników a przede wszystkim chyba przez środowisko. Książka Moniki Piątkowskiej uświadamia nam, jaką krętą drogę Aleksander Głowacki musiał przejść, aby stać się jednym z najlepszych polskich pisarzy.

Niewiele wiedziałam o Bolesławie Prusie - człowieku. Czytałam z ciekawością. Ale szczegółowość tej opowieści przytłoczyła mnie i na koniec - znużyła.