Opowiadania wybrane. Tom II
Antoni Czechow

"Wypróbowałem wszystko prócz powieści, wierszy i donosów" - skomentował w żartobliwych słowach swoją twórczość Antoni Czechow. I rzeczywiście jego utwory są bardzo różnorodne.

Antoni Czechow jest twórcą nie tylko dramatów (o których pisałam jakiś czas temu), lecz także opowiadań. Jego prozatorskie utwory poznałam na studiach i mgliście pamiętałam trzy - "Śmierć urzędnika", "Końskie nazwisko" oraz "Człowieka w futerale". A przecież Czechow napisał ich znacznie więcej, postanowiłam więc się z nimi zapoznać i wybrałam do tego celu zbiór "Opowiadania wybrane".

Antologia podzielona została na 2 tomy, w których każdy może znaleźć interesujące tytuły. Wydanie pochodzi z 1979 roku i ukazało się dzięki Wydawnictwu Literackiemu Kraków. Choć antologia ta nie jest idealna (brakuje w niej m.in. "Człowieka w futerale"), to zawiera w sobie wiele innych znanych utworów.

Tom drugi zawiera 14 opowiadań, w tym m.in. "Trzpiotkę", "Panią z pieskiem". W tomie tym znajdują się mniej znane utwory Czechowa. Ich tłumaczeniem zajęli się: Irena Bajkowska, Maria Dąbrowska, Natalia Gałczyńska, Jarosław Iwaszkiewicz oraz Maria Mongirdowa.

"Pani z pieskiem" to historia romansu dwójki bohaterów - Dimitrija Dmitriewicza Gurowa i Anny. On jest żonaty, jednak nie czuje się szczęśliwy. Ona jest mężatką, jednak dostrzega, że szanowany przez nią mąż jest tak naprawdę karierowiczem i konformistą. Może dlatego los ich ze sobą zetknął. Czy zakochani będą mieli siłę rzucić wyzwanie całemu światu, by być razem? Opowiadanie to zostało zekranizowane w 1960 roku przez Josifa Chejfica.

"Sala nr 6" to smutna historia o warunkach panujących w szpitalnej sali numer 6, w której umieszczani są ludzie psychicznie chorzy. Pacjentów pilnuje brutal o imieniu Nikita, który bije osoby niesłuchające jego poleceń. Z kolei lekarze gromadzą pieniądze za wizyty zamiast leczyć. Warunki są spartańskie, jest brudno i zimno, pacjenci mają nieświeże szlafroki. Opowiadanie to jest przenośnią życia politycznego i społecznego w Rosji.

Opowiadania są niezwykle różnorodne - tragikomiczne (np. "Śmierć urzędnika"), satyry polityczne ("Kameleon", "Kapral Priszybiejew"), opisujące zlekceważoną miłość kobiecą (np. "Czarownica", "Aptekarzowa") oraz tragiczne (np. "Wańka", "Tęsknota"), Większość opowiadań zawiera w sobie dużą dozę ironii i jest oparta na komizmie postaci.

Wprawdzie opisywane przed autora sytuacje są przejaskrawione, ale jakże prawdopodobne. Czechow opisał w swoich utworach problemy, z jakimi musiało zmagać się społeczeństwo w Rosji carskiej. Był to kraj, w którym człowiek się nie liczył, a biurokratyczna machina nie działała sprawnie. Jak wspomina Natalia Modzelewska w posłowiu, czytając te opowiadania dowiadujemy się także wiele o sobie. Pisarz wyczula nas na egotyzm, nieszczerość, zły gust naokoło i w nas samych, wyostrza nasze widzenie świata. Nawołuje nas do tego, by nie tracić twarzy, nie uczestniczyć w zakłamaniu, nie wyrzekać się własnych kryteriów wolności i prawdy.

Moim zdaniem tom pierwszy jest lepszy od drugiego. Niemniej jednak warto poznać obie części. Dzięki temu można odkryć ciekawe utwory, których do tej pory się nie znało. Na pewno nie będzie to moje ostatnie spotkanie z Czechowem, którego opowiadania polecam każdemu bez wyjątku.