Nieprawdopodobna przyjaźń. Izraelka, Palestynka i ich wspólna walka o pokój
Anthony David

"Nieprawdopodobna przyjaźń" Anthoiego Davida to podwójna biografia kobiet żyjących po dwóch stronach konfliktu.

Raymonda Tawil -Palestynka, feministka, walcząca słowem o wolność dla swojego narodu, prywatnie teściowa Arafata i Rut Dajan, żona Mosze Dajana, jednego z głównych wojskowych Izraela przeprowadzających działania w konflikcie z Palestyną.
Dwie kobiety reprezentujące walczące ze sobą narody. Dwie kobiety szukające także sposobu na połączenie zwaśnionych stron.
Dążenie do pokoju i zrozumienia pozwoliło im znaleźć nić porozumienia, która z biegiem lat zamieniła się w nieprawdopodobną przyjaźń.
Jednak to nie ich bogate w wydarzenia życie jest najciekawszym elementem książki. Czytając opowieść przyglądamy się z bliska sytuacji na Bliskim Wschodzie, podpatrujemy zachowania i życie prywatne największych dowódców walczących armii i słuchamy głosu milionów Izraelczyków i Palestynczyków uwikłanych w ten bezsensowny, trwający już tyle lat konflikt.
Wszystko to obserwujemy oczami kobiet, które będąc tak blisko osób podejmujących kluczowe decyzję wojenne, szukają możliwie najlepszego rozwiązania sytuacji.

W dzisiejszych czasach zaostrzonego konfliktu izraelsko- palestyńskiego, ta biografia ma szczególne znaczenie. Uświadamia nam, niezaangażowanym w działania wojenne, że postawione mury, bomby i zabójstwa, rozdzielają nierzadko przyjaciół i rodziny.
Autor książki starał się zachować bezstronność. Pomimo wszystko, odnoszę wrażenie, że opisując działania Izraela, wskazywał jednoznacznie ,że były to zachowania najeźdźcy, okupanta, a żołnierze prezentowali postawę "narodu wybranego".
Na tym tle narysowana sylwetka Raymondy, której prelekcje wygłaszane na całym świecie wzbudzały skrajne uczucia, jest ciekawsza od postaci Rut i czytelnik może lepiej zrozumieć palestynski punkt widzenia niż izraelski. I mimo że jest to biografia dwóch kobiet, charyzmatyczna Raymonda gra w niej postać pierwszoplanową.
Przez to też wydaję się, że autor większe zrozumienie ma dla strony palestyńskiej

Jak byłam na studiach (całe szczęście już na ostatnim roku), napisałam esej, a raczej elaborat, na temat konfliktu palestyńsko-izraelskiego, w którym stanęłam zdecydowanie po stronie Palestyńczyków. Jak się okazało wykładowca miał odmienne zdanie, z pracy dostałam ocenę ledwie dostateczną i straciłam szansę, na dobrą notę końcową. Choć historia nigdy nie należała do moich ulubionych przedmiotów a wkuwanie dat, nazw i imion było przychodziło mi z trudnością, tak są takie wydarzenia z naszej przeszłości, o których istnieniu powinien wiedzieć każdy szanujący się obywatel. Konflikt bliskowschodni trwa już od dziesiątek lat i ma wpływ nie tylko na lokalną politykę lecz również na tę światową. Z roku na rok zatacza coraz szersze kręgi. Walki trwają do dziś i nic nie zapowiada by miały się skończyć. Całe szczęście istnieją ludzie tacy jak Rut i Raymunda, oraz ich dzieci i przyjaciele, którzy walczą o sprawiedliwość i o to by ludzie żyli w pokoju w świecie podzielonym murami, zarówno tymi kamiennymi jak i powstałymi w naszych psychikach. "Nieprawdopodobna przyjaźń" to nie tylko książka o pięknym uczuciu lecz fabularyzowana historia Izraela i Palestyny, arabów i Żydów oraz wszystkich ludzi.

Niezwykła historia sekretnej czterdziestoletniej przyjaźni między dwiema kobietami, które choć pochodziły z wrogich obozów, miały wspólną pokojową misję
Ta podwójna biografia przedstawia burzliwe życie Rut Dajan – założycielki słynnego izraelskiego domu mody i Raymondy Tawil – palestyńskiej dziennikarki i feministki. Połączyła je przyjaźń, która pokonała wszelkie uprzedzenia i przezwyciężyła wiele przeciwności w kraju rozdartym wojną.
Autor Anthony David, nagradzany biograf i historyk, w oparciu o wywiady z bohaterkami, a także o ich pamiętniki i dzienniki w wartki i fascynujący sposób opowiada piękną historię pojednania i nadziei rozgrywającą się w atmosferze niekończącego się konfliktu bliskowschodniego.
Opowieść ta pozwala zagłębić się w zakulisowe, nieznane dzieje najsłynniejszych przywódców Bliskiego Wschodu, widziane oczami dwóch wybitnych kobiet stojących po obu stronach sporu a jednocześnie usłyszeć głos Izraelczyków i Palestyńczyków uwikłanych w konflikt. Niesie przy tym nadzieję na pokojową przyszłość. 

 W książce tej poznajemy dwie niesamowite kobiety, które zmieniły bieg historii, przynajmniej tej lokalnej, jednak warto by usłyszał o nich cały świat. Pierwszą z nich jest Rut Dajan, feministka i bojowniczka o wolność i sprawiedliwość a jednocześnie żona jednego z najbardziej okrutnych i sadystycznych izraelskich generałów Mosze Dajana. Jak sama mówi : wyszła za mąż za zwykłego rolnika i nie spodziewała się tego, jaką przyszłość zgotuje mu los . Nie przypuszczała, że ten zabawny i opiekuńczy człowiek zostanie jedną z najważniejszych postaci w państwie i to od niego będzie zależał los setek tysięcy ludzi. Jednymi z najbardziej zapamiętanych słów Dajana były : '"nie ma kogoś takiego jak Palestyńczycy" i właśnie tą dewizą kierował się przez całe życie. Robił wszystko by zamknąć Arabów w strefach specjalnych i powoli ich eksterminować. Marzył o potędze Izraela i nie wahał się wydawać rozkazów w wyniku których ginęły setki cywilów, w tym dzieci. Po kolejnej z takich akcji, Rut nie wytrzymała i zażądała rozwodu. Miała dość kiedy ludzie utożsamiali ją z uczynkami jej męża, miała dość tłumaczenia się że nie jest Mosze Dajanem. Ona wybrała swoją własną ścieżkę, pragnęła pomagać, tym którzy tej pomocy potrzebowali. Zaczęła od biednych arabek na Zachodnim Brzegu, beduinek oraz muzułmańskich Bułgarów, którzy przybyli do Izraela. Pracując w (z początku państwowej) firmie MASKIT, która funkcjonuje do dziś. Angażując do pracy rzesze bezrobotnych kobiet poprawiła ich warunki bytowe. Jednocześnie okazało się, że produkowane przez nich tkaniny czy ubrania były bardzo dobrej jakości i charakteryzowały się oryginalnym stylem, który przypadł do gustu nowoczesnym amerykankom. Wyroby MASKITU sprzedawano nawet na Piątej Alei w Nowym Jorku. Jednak nadszedł taki czas, kiedy Rut miała już dość i postanowiła wyjechać, w końcu na świecie są miliony potrzebujących, a ona marzyła już tylko o jednym, o tym by stać się całkowicie anonimowa. Wyjechała do Afryki, potem do Ameryki Południowej, zwiedziła Paryż i Londyn, na krótko zatrzymała się również w Stanach Zjednoczonych, jednak przez cały ten czas nie zapomniała o swojej ojczyźnie. I o swojej przyjaciółce Raymondzie, która cały czas walczyła o wolność.

Kolejna postacią, niemniej kolorową od żony Dajana, jest Raymonda Tawil, palestyńska działaczka feministyczna, pisarka i dziennikarka, teściowa Jasyra Arafata. Może zdziwi was fakt, że należała do znanej i cenionej rodziny chrześcijańskiej, choć dużo osób brało ją za muzułmankę. Musimy jednak pamiętać, że Izrael to istny tygiel narodowościowy. Jeszcze przed 1948 rokiem , kiedy rząd Stanów Zjednoczonych zdecydował o odebraniu ziemi Palestyńczykom i przekazaniu jej Żydom , żyli tutaj ludzie wielu różnych kultur i religii. To przybywający ze zniszczonej wojną Europy potomkowie Dawida sprawili, że wszystkie mniejszości, zostały zamknięte w specjalnych strefach, które autonomię zyskały dopiero wiele lat później, w wyniku wojny partyzanckiej i pomocy z zagranicy. Również rodzina Tawil wygnana została ze swojego domu i zmuszona do zamieszkania za murem, w Jordanii. Niezwykle odważna i nowoczesna Raymonda, nie mogła się z tym pogodzić. Święcie wierzyła w sprawę palestyńską i chciała by politycy na nowo stworzyli kraj, który stałby się ojczyzną dla wielu narodów. Kobieta ta miała szczęście, gdyż w świecie rządzonym przez mężczyzn, zakochał się w niej ten, który miał duszę "pantoflarza". Oczywiście nie chcę tutaj nikogo obrażać, jednak Daud, był tak zakochany w swojej przebojowej żonie, że zgadzał się na każdą jej zachciankę. Zaprotestował dopiero wtedy, kiedy chciała przemienić ich w dom w siedzibę partii opozycyjnej i gniazdo walczących buntowników. Wtedy to jedyny raz postawił się żonie i poprosił by znalazła sobie inne miejsce, inne biura. Zapytany kiedyś przez dziennikarkę, czy jeśli by miał możliwość cofnąć czas, to czy ożeniłby się ponownie z Raymondą, odpowiedział, że nie jednak zdradził do młodzieńczy błysk w oku, który świadczył o niesamowitej miłości do żony. 
Pani Tawil była i jest kobietą niezwykle waleczną i odważną, cechuje ją czarne poczucie humoru oraz typowa dla pięknych kobiet charyzma. Nie boi się wyrażać swojego zdania, nawet jeśli stoi w sprzeczności z popularnymi poglądami. Przez swoje słowa oraz mieszanie się w politykę, która jak wiadomo jest domeną mężczyzn, wielokrotnie trafiła do więzienia oraz nałożono na nią areszt domowy. Oczywiście w niczym jej to nie przeszkodziło, gdyż ludziom tak zdeterminowanym i walczącym o słuszną sprawę, bardzo ciężko jest zamknąć usta. Muszę przyznać iż pokochałam tę niesamowitą Palestynkę i z chęcią przeczytam wydaną przez nią książkę. To właśnie ona wraz z Rut sprawiły, że zaczęłam inaczej postrzegać kobiety z bliskiego wschodu. Owszem widziałam zdjęcia półnagich Syryjek rozbijających się markowymi samochodami i balującymi w klubach, jednak do tej pory nigdy nie czytałam o tych naprawdę ważnych i szanowanych kobietach, które próbują coś zmienić. Dla nich feminizmem nie jest pokazanie światu swoich wdzięków lecz wnętrze swojego bogatego umysłu, zaistnienie w przestrzeni publicznej i sprawienie by ich głos został usłyszany, w szczególności przez mężczyzn. 

Sięgałam po tę książkę z przeświadczeniem, że przeczytam "historię pewnej przyjaźni". Oczywiście nieprawdopodobnej. Okazuje się jednak, że powieść ta jest czymś o wiele więcej. Po pierwsze obie kobiety, zanim się zaprzyjaźniły, to dużo o sobie czytały. Nie poznały się w szkolnej ławce, na studiach czy pijąc kawę w jednym z lokalnych barów. Kiedy pierwszy raz się spotkały obie były już dojrzałe i zaangażowane w to co robiły. Choć wydawać by się mogło, że znajdowały się po przeciwnych stronach barykady, to tak naprawdę walczyły o jedno : o pokój i możliwość współistnienia. Anthony David zamiast opisać nam losy głównych bohaterek, postawił na szeroką perspektywę i pokusił się o analizę konfliktu izraelsko-palestyńskiego. Sam zdecydował się być biernym obserwatorem, nie opowiadającym się po żadnej  ze stron. Czy mu się to udało? Przypuszczam, że nie ma na świecie ludzi, którzy nie mają swojego zdania na temat toczącej się w Izraelu wojny. Z jednej strony słychać głosy o wypędzonych Palestyńczykach, z drugiej że Żydzi mieli prawo wrócić po swoje. Anthony David choć stara się być sprawiedliwy i zdystansowany, skłania się ku stronie palestyńskiej. O wiele częściej opowiada o izraelskich planach eksterminacji swoich sąsiadów niż o partyzantce Al-Fatah. Mi osobiście nie przeszkadzało to w odbiorze książki, jednak ludziom uznającym słuszność Izraela, może to przeszkadzać. 
Troszkę żałuję, że pomimo iż jest to książka o przyjaźni, było tutaj więcej polityki, historii, ideologii i biografii wielkich postaci, niż samego tego uczucia. Te fragmenty, w których autor zdradzał nam rozmowy czy wyrywki z listów pomiędzy Rut i Raymondą, były piękne, mądre i zabawne. Ich rozmowy były utrzymane na tak wysokim poziomie, że my wszyscy powinniśmy czuć się zawstydzeni, że "talkujemy" na tak błahe tematy, kiedy trzeba mówić o tym co jest naprawdę ważne. 

David Anthony to ceniony i doświadczony autor, który zna się na problemach bliskiego wschodu i zdobył sobie zaufanie tamtejszych obywateli. "Nieprawdopodobna przyjaźń" nie jest jego pierwszą książką o konflikcie pomiędzy Izraelem a Palestyną. I to właśnie fakt, że posiada doświadczenie i bywał w tamtych stronach, oraz że dzieło to powstało na podstawie przeprowadzonych z bohaterkami wywiadów, sprawia że książka ta jest naprawdę warta przeczytania. Jeśli chcecie poszerzyć swoją wiedzę historyczną, poczytać o fascynujących postaciach, jeszcze raz przeanalizować zarzewie konfliktu i wyrobić sobie własną opinię, to zachęcam do lektury. Przyjaźń jest tutaj tylko dodatkowym smaczkiem do całości. Polecam.

Co jakiś czas docierają do nas informacje o spięciach w okolicy Wzgórza Golan. O "kłótniach" między Izraelem i Palestyną, setkach ofiar żołnierzy i niewinnych cywilów.

W zasadzie nigdy nie interesowałam się tym konfliktem. Nie zgłębiałam jego genezy, nie wiem od czego się zaczęła cała awantura, chociaż ważne nazwiska typu Arafat, są mi znane.
W końcu w moje ręce trafiła książka "Nieprawdopodobna przyjaźń" którą napisał Anthony David. Jest to historia dwóch kobiet, zupełnie różnych i zupełnie obcych. Rut i Raymonda. Izraelka i Palestynka. 15 lat różnicy wieku. 2 wrogie sobie obozy, dwóch ważnych dowódców i one dwie. Tak różne, a jednak połączyła je przyjaźń i ogromnie ważny cel - skończyć walki, cierpienia i podziały.

Ta książka to biografia obu kobiet. Spisana dzięki rozmowom z nimi, listom, nagraniom. To historia Izraela i Palestyny, społeczności żydowskiej i arabskiej. Konflikt przedstawiony od samego początku.
Poznając opowieść Rut i Raymondy, mamy możliwość zobaczenia historii z każdej strony, z perspektywy dwóch wrogich obozów. Dowiadujemy się informacji, które nigdy nie przedostały się do opinii publicznej. Poznajemy społeczeństwa i ich przywódców z innej strony, ich drugie twarze, sekrety, przyzwyczajenia.

Podczas czytania, byłam zaciekawiona ale i wstrząśnięta. Nie zdawałam sobie sprawy jak długo trwa ten konflikt, ile ofiar pochłonął. Czy jest konieczny? Czy jest szansa na pokój? Bardzo bym chciała, chociaż tych szans, tej dobrej woli nie widzę... Przykro, że na przestrzeni tylu lat, nikt z wielkich i wykształconych przywódców, nikt z ich otoczenia, nie potrafi pójść po rozum do głowy i wypracować pojednanie. Co chwilę słyszymy o bombardowaniach, wybuchach, prowokacjach.
Czytając, miałam wrażenie, że to opowieść o zamierzchłych czasach, aż nagle natknęłam się na ilustracje. Normalne kobiety, rodziny. Pięknie ubrane, modne, zadbane. Mój mózg spłatał mi figla. Nie spotkałam ani kobiet w burkach, ani mężczyzn w chustach czy maskach. Mimo to, konflikty były, są i będą. Mimo zmian, upływu czasu.

Książka napisana niezwykle ciekawie. Trzymająca w napięciu, momentami naprawdę wstrząsająca i wymagająca od czytelnika skupienia. Kto lubi biografie i reportaże, z pewnością zainteresuje się historią walecznych i odważnych kobiet.
Polecam!

Palestyńska dziennikarka Raymonda Tawil i Izraelka Rut Dajan. Bohaterki wywodzące się z różnych, wrogich sobie światów. Łączy je przyjaźń i misja. Marzą o dialogu i pokoju, walczą o prawa kobiet, często narażają życie. 

Ciekawa lekcja historii z bardzo aktualnym przesłaniem. Polecam.

Żydówka i Arabka. Czy kobiety, które pochodzą z dwóch różnych światów mogą znaleźć nić porozumienia? Czy mogą mieć wspólny cel?

Literatura faktu to jeden z gatunków, po które sięgam najchętniej. Staram się jednak wybierać książki w taki sposób, by tematyka mogła mnie zaskoczyć oraz nauczyć czegoś nowego. Dokładnie takich możliwości doszukiwałam się w tym tytule. Bo czy przyjaźń między Żydówką i Arabką nie brzmi intrygująco?

Nie da się ukryć, że temat ten choć jest niezwykle interesujący, to jednak niełatwy, a sięgając po tę powieść trzeba trochę z siebie dać. Lektura wymaga bowiem wysiłku, skupienia i cierpliwości. Choć czytało mi się całkiem dobrze, to momentami wcale nie przychodziło mi to łatwo. David zaprasza nas w tej opowieści do świata przepełnionego niewyobrażalnym konfliktem, naznaczonego przelaną krwią, pełnego brutalności, manipulacji, spisku. Strony książki zostały wypełnione latami krzywd i poniżeń, które oddziałują na nas w czasie czytania.

Pewnej cierpliwości wymaga również dotarcie do tego „właściwego” zagadnienia. Autor przed przejściem do tytułowych kwestii szczegółowo przedstawia życie obu kobiet. Kolejne rozdziały pozwalają nam dowiedzieć się, co je ukształtowało, jakie czynniki wpłynęły na ich życie, jak dotarły do miejsc, w których ich zachowanie zaczęło się zmieniać. Ciężko powiedzieć, by tematyka ta nie była interesująca. Mowa przecież o dwóch charakternych i charyzmatycznych kobietach, zaskakujących raz po raz. A okoliczności ich życia pozwalają nam inaczej spojrzeć na pewne sprawy.

A mimo to poczułam się trochę znużona i trochę oszukana, zanim w końcu dotarłam do punktu, w którym ich losy rzeczywiście się łączą, w którym te poglądy zaczynają w jakiś sposób dzielić, a walka jednostki staje się bojem wspólnym. Może nie byłam po prostu przygotowana, że ta opowieść będzie aż tak drobiazgowa, a może wyobrażałam sobie, że takie kwestie nieco przełamią i złagodzą trudny charakter całej opowieści. Nie do końca tak się stało.

Podoba mi się, w jaki sposób autor odmalował sylwetki kobiet. Widać bowiem, że do tego pisania się przygotował, że je poznał i zrozumiał. W pewien sposób stały się one dla niego bliskie i szczególne, a tę nić porozumienia i bliskości zauważyłam pomiędzy poszczególnymi wersami. Zawsze bardzo cenię sobie zaangażowanie autora, z jednej strony przybliżenie czytelnikom wiedzy, cennych informacji, a z drugiej takie subtelne uczestnictwo. Moim zdaniem autor znalazł tutaj złoty środek.

Warto dodać także, że David w sposób realistyczny przedstawił istotę konfliktu żydowsko- arabskiego. Dzięki tej powieści mamy szansę zrozumieć, jak to wszystko ewoluowało i  zmieniało się na przestrzeni lat. Jakie nastroje panowały wśród ludzi i jakie krzywdy ich spotkały. Patrzymy na społeczeństwo, oceniając całość ich oczami.

Bez wątpienia jest to książka ważna. I jest to także powieść interesująca. Należy jednak do gatunku tych wymagających. Dla czytelników uważnych i cierpliwych.