Niepodległość. Terra Alta 2
Javier Cercas

Z przyjemnością wróciłam do Hiszpanii wraz z drugą częścią wyjątkowego cyklu kryminalnego „Terra Alta” zatytułowaną „Niepodległość”. Cyklu znakomitego pod wieloma względami, o którym powinno być zdecydowanie głośniej!

Wbrew temu, co sugerowałby tytuł fabuła powieści jedynie sygnalizuje dzisiejszą sytuację polityczną Hiszpanii ze społecznymi napięciami i ruchem niepodległościowym Katalonii włącznie. Obnaża natomiast chciwość, układy i korupcję władzy pozostającej w rękach katalońskich elit i co bardziej przerażające ich rozpasanie i bezkarność. Pretekstem do przyjrzenia się temu środowisku jest wątek szantażu burmistrzyni Barcelony, którego wyjaśnienia podejmuje się śledczy Melchior Marin.

Zaznaczę od razu, że choć druga część obejmuje zupełnie odrębne dochodzenie, to czytanie tego cyklu chronologicznie ma ogromne znaczenie. Jeszcze bardziej bowiem niż aktualne śledztwo porywa osobista historia Melchiora, jego trudna, przestępcza przeszłość, wydarzenia, które przyczyniły się do jego przemiany i niewyjaśnione traumatyczne wątki podążające za nim nie dając o sobie zapomnieć. Znajomość pierwszego tomu „Terra Alta” pozwala na zrozumienie tego, pełnego sprzeczności, bohatera i motywów jego działań często balansujących na granicy prawa, a nawet ją przekraczających.

W drugiej części Javier Cercas potwierdza swój talent do tworzenia intrygujących narracji czyniąc ją jeszcze bardziej wciągającą, a dzięki przeplataniu rozdziałów dotyczących bieżącego śledztwa budzącą silne emocje i do bólu szczerą rozmową pomiędzy dwiema osobami bez wskazania ich tożsamości, trzyma czytelnika w kleszczach ciekawości do samego końca.

Podobało mi się, jak Autor z przymrużeniem oka sam włączył się w fabułę powieści. A jeszcze bardziej to, jak nawiązuje do dobrej literatury, czy to w refleksjach głównego bohatera, czy w jego rozmowach z innymi. Wyczuwalna, głęboka miłość Melchiora do literatury czyni go jeszcze bliższym memu sercu. I jeśli, opierając się na własnych doświadczeniach, mówi, że „powieści niczemu nie służą, oprócz tego, że ratują życie”, to jak mogłabym się z nim nie zgodzić?

Główny wątek nie jest szczególnie tajemniczy i zawiły, ale staje się dobrym pretekstem do refleksji nad powiązaniami pomiędzy pieniędzmi i władzą. Do ukazania korupcji, nierówności, bezkarności i sprawiedliwości, która czasem podąża ścieżką zemsty. Zakończenie daje odpowiedzi na więcej pytań, niż mogłabym oczekiwać i z przyjemnością sprawdzę, jaki wpływ będą miały na dalsze losy Melchiora w trzeciej części cyklu „Zamek Sinobrodego”.

"Niepodległość" to tom drugi hiszpańskiej serii kryminalnej Terra Alta autorstwa Javiera Cercasa. Od wydarzeń z tomu pierwszego minęły cztery lata i choć Melchior nadal żyje w Terra Alta, to chwilowo, na kilka dni wpada do Barcelony - znajomy poprosił go o pomoc w sprawie szantażu. Ofiarą jest burmistrzyni miasta, więc tematycznie książka zahacza o wątki polityczne, jednak spokojnie - przedstawione są bardzo zrozumiałe, a co ważniejsze, głównie opierają się na założeniu ogólnym różnic pomiędzy bogatymi a biednymi, tymi posiadającymi władzę, a tym, co nie. Fabuła prowadzona jest dwutorowo - rozdział nieparzyste poświęcone są historii toczącej się w czasie śledztwa, a rozdziały parzyste to te, które wzbudzają w czytelniku prawdziwą ciekawość, taką, która od lektury nie pozwala się odgrywać - to rozmowa pomiędzy dwoma osobami, jedna opowiada historię, druga od czasu do czasu dopytuje. Doskonały sposób na zbudowanie napięcia! Tempo akcji jest umiarkowane, kierujące się w stronę spokojnego, takiego w którym jest miejsce na ciekawe dysputy pomiędzy postaciami - to prawdziwy popis umiejętności autora! Intryga prowadzona jest równo, ma kilka solidnych zaskoczeń. Jestem nią bardzo usatysfakcjonowana i cieszę się ogromnie, że zaraz mogę sięgnąć po tom trzeci!

PS. Od razu też wyjaśniam jak z kolejnością lektury - w teorii można czytać każdy tom oddzielnie, gdyż są to osobne zagadki kryminalne. Jednak wątek prywatny postaci odgrywa w nich istotną rolę, a autor w tomie drugim pozwala sobie na przytoczenie większości zaskoczeń z tomu pierwszego, więc dla tych, którzy nie zdecydują się czytać po kolei, tom drugi zawiera bardzo dużo spoilerów - szkoda byłoby sobie psuć tak dobrą lekturę!

Niecały rok temu miałam okazję przyjrzeć się trochę bliżej twórczości Javiera Cercasa, nie tej, która przyniosła mu popularność, ale nowszej. Bo kryminał to dla Cercasa nowość. Terra Alta, jałowa ziemia w Katalonii, brutalne potrójne morderstwo, mroczny klimat i bardzo interesujący główny bohater. Ucieszyłam się, że książka będzie miała kontynuację - więc trochę o niej.

Niepodległość to druga część Terra Alty. Akcja książki rozpoczyna się w roku 2025 czyli cztery lata po rozwiązaniu sprawy Adellów. Melchior Martín wraca do stolicy by pomóc w rozwiązaniu sprawy szantażowanej burmistrzyni Barcelony. Świat polityki nie stanowi dla Melchiora aż tak wielkiej zachęty, bo wolałby osiąść na stałe w Terra Alta, zostać bibliotekarzem (nawet obecnie studiuje ten kierunek) i oddać się bez reszty (po śmierci żony) roli ojca. Niestety będzie musiał zagłębić się w świat polityki.

Jeżeli Terra Alta była bardziej thrillerem policyjnym, to Niepodległość, Terra Alta II odbiera się jako thriller polityczny. Zdaję sobie jednak sprawę, że wielu czytelników w tym momencie sapnie i pomyśli, że to nie dla nich. Nie należy się jednak nastawiać, bo jest to bardzo ciekawa i wciągająca powieść, a sama postać Melchiora w moim odczuciu ewoluowała i jest jeszcze bardziej interesująca niż w pierwszej odsłonie cyklu. Zapewniam, że chce się poznać bliżej tego zagadkowego człowieka. I z pełnym przekonaniem proponuję przed lekturą Niepodległości przeczytać pierwszy tom, żeby nie czuć się jak dziecko we mgle.

Książka Cercasa daje nam wgląd w kręgi władzy politycznej i gospodarczej Katalończyków. Pokazuje konflikty społeczne, takie jak imigracja czy handel ludźmi. Jest też bardzo aktualna, bo przedstawia przestępstwa, o których jeszcze niedawno nie było mowy: kryptowaluty, klonowanie kart, kasyna online... Myślę, że wśród tylu tematów każdy znajdzie coś dla siebie, co go zainteresuje.

A oprócz tego w moim odczuciu obie powieści Cercasa są pochwałą książek i czytelnictwa w ogóle. Przewija się wiele tytułów i odniesień do klasyki, często dziewiętnastowiecznej, a wśród nich najważniejszym dziełem dla bohatera pozostają Nędznicy Wiktora Hugo. Jeśli przeczytacie, to dowiecie się dlaczego.

Tym razem Javier Cercas puszcza również oczko do nas, czytelników Terra Alty. Wykorzystuje swoją własną powieść w rozmowie bohaterów - Ironizując? Żartując? A może jedno i drugie.

Melchior ogląda książkę. To powieść (...) Czyta nazwisko autora i tytuł: ,,Terra Alta" (...)

- Mówi się, że wszystko, co napisał, to prawda.

- A ja z kolei słyszałem, że wszystko to kłamstwo.

Jak jest w istocie, ocenę zostawia nam, czytelnikom jego (i nie tylko jego) książek.

Tak, jak pierwsza część, Niepodległość jest bardzo czytelna i świetnie napisana. W tej książce jeszcze bardziej rzucają się w oczy sprawiedliwość, zemsta i wierność swoim ideałom. Wielkie brawa należą się Autorowi za stworzenie tak doskonałego/niedoskonałego bohatera z intrygującą przeszłością i wydarzeniami, które ukształtowały jego postać. Po przeczytaniu drugiego tomu nadal uważam Melchiora za jednego z najciekawszych i najbardziej zagadkowych głównych bohaterów ze świata kryminałów, którzy zasługują na uwagę.

Wypada również wspomnieć o świetnej pracy tłumacza Adama Elbanowskiego, który potrafił przekazać cechy pisania Cercasa. Dzięki jego przekładowi ta historia otrzymała drugie życie.

Niepodległość jest książką, którą mogę z pełnym przekonaniem polecić innym czytelnikom i ze względu na treść i na wątki biblioteczno-książkowe.